Juridisch: mag mijn werkgever de pauzetijden ineens aanpassen?
Een schooldirecteur die midden in het jaar besluit om de pauze naar achter te schuiven omdat er meer toezicht nodig is op het schoolplein. Plots start de pauze niet meer rond 12.00 uur, maar kunnen leraren om 14.00 uur -als de leerlingen weer naar huis gaan- hun boterhammen eten. Mag dat zomaar?
Beeld: Typetank
De pauze in het primair onderwijs; de AOb krijgt er regelmatig vragen over binnen. Kan een directeur de pauzetijd -midden in het schooljaar- aanpassen? AOb-medewerker Informatie en Advies Jelte Klerk: “Het antwoord daarop is: nee. Een directeur kan niet eenzijdig bepalen dat de pauzetijden veranderen.”
Instemming mr
Allereerst moet zo’n besluit langs de personeelsgeleding van de medezeggenschapsraad, legt Klerk uit. Het raakt immers het personeel. “De mr heeft op zo’n besluit instemmingsrecht, dit gaat verder dan het adviesrecht. Zoiets kan daarom nooit plotseling besloten worden. Dit is overigens bij alle werkgevers zo, ook buiten het onderwijs.”
Een directeur kan niet eenzijdig bepalen dat de pauzetijden veranderen
Daarnaast is er in het primair onderwijs nog een ander aspect: het werkverdelingsplan. In dit plan verdeelt het team het werk per schooljaar. Nu zullen de pauzetijden niet elk jaar besproken worden -zeker niet als die eenmaal vaststaan. Klerk wijst erop dat het werkverdelingsplan óók weer langs de mr gaat en dat het vooral iets is wat je als team samen bespreekt en vaststelt. “Dus als het team een pauze om 14.00 uur ziet zitten, mag de pauze wel op die tijd beginnen.”
Opschuiven
De juridische medewerkers zagen de afgelopen tijd meer vragen over de pauze binnenkomen. Ook in de enquête over autonomie van het Onderwijsblad, gaven meerdere onderwijsmedewerkers aan dat het soms knelt met de pauze. ‘Het wisselen van pauzes zonder overleg’, schreef een werknemer als recent voorbeeld waarin ze onvoldoende vrijheid ervoer. ‘Bepaalde taken die gedaan moeten worden zoals surveilleren in de pauze (gratis en voor niets!)’, noemde een ander. Of: ‘Geen pauze tot 14.00 uur. Leraren hebben recht op pauzes zonder de kinderen en waarin ze zelf kunnen kiezen hoe ze die pauze besteden.’
Steeds vaker proberen schoolbestuurders de pauze richting 14.00 uur te schuiven. Bezorgde leden aan de telefoon vragen zich af: mag dat, want veel collega’s vinden dat te laat. Het heeft te maken met een cao-wijziging in 2019. “Bij de invoering van het werkverdelingsplan is de verplichting dat een pauze tussen 10:00 en 14:00 uur moet vallen uit de cao gehaald”, zegt cao-onderhandelaar Anton Bodegraven. “Het is niet passend om dit vast te leggen als je met het werkverdelingsplan zegt dat teams zélf op schoolniveau afspraken mogen maken.”
Cao-wijziging
De pauze pas om 14.00 uur laten ingaan, mag dus wel sinds die cao-wijziging. Klerk: “Alleen er is een máár, het team moet het ermee eens zijn en het moet staan in het werkverdelingsplan. Ook de mr moet ermee instemmen.” Voor de cao-onderhandelaars is de pauze wel een aandachtspunt. Bodegraven wijst naar het laatste akkoord. “We hebben daarin expliciet aangegeven aandacht te besteden aan de pauze bij de evaluatie van het werkverdelingsplan. We zien namelijk dat de pauzes niet altijd voldoende besproken worden binnen teams.”
In het cao-akkoord is opgenomen dat de bonden en werkgeversorganisaties scholen gaan helpen. Ze willen goede voorbeelden uit het werkveld delen zodat duidelijker is welke keuzes teams hebben als zij overleggen over hun pauzetijden in het werkverdelingsplan. Bodegraven: “Dit zetten we binnenkort in gang.”
Arbeidstijdenwet, dit zijn de pauze-regels:
De regels voor het nemen van pauze staan in de Arbeidstijdenwet. Werknemers die 5,5 uur of langer werken hebben recht op pauze. Zij mogen 30 minuten een break nemen en dat mag ook gesplist worden in twee keer 15 minuten. De wet schrijft ook voor dat de pauze niet aan het begin of einde van een werkdag valt, want het gaat juist om een onderbreking.
