Zestig procent van onderwijspersoneel met long covid raakte besmet op werk

Tekst Redactie Onderwijsblad- Rob Voorwinden - 7 april 2022 - 6 Minuten om te lezen

Beeld: AOb

‘Ik weet 100 procent zeker dat ik besmet ben geraakt op school. Want een leerling niesde vol in mijn gezicht en die leerling was kort daarna positief - als eerste in mijn omgeving. En meteen daarna kreeg ik zelf corona.’ En: ‘Wij waren met drie leraren op een voorleesochtend in de kleuterklas. Eén kleuter was heel erg aan het hoesten en een paar dagen later hadden we alle drie corona. Dan weet je het wel.’

Dat zijn twee van de reacties die binnenkwamen bij het meldpunt long covid van de AOb. Inmiddels hebben zich daar iets meer dan 1200 leraren en ondersteuners gemeld, en 60 procent van hen weet zeker op school te zijn besmet. Nog eens 20 procent van de melders heeft er een sterk vermoeden van, zo staat in het Zwartboek long covid dat de AOb vandaag presenteert. De AOb houdt vanavond, donderdag 7 april, ook een webinar over dit onderwerp.

Watten in mijn hoofd, doodmoe, ik kan niet op woorden komen en ik kan niet tegen prikkels. Hoe moet ik ooit weer terug voor de klas?

Langdurige covid heeft een waaier van ernstige gevolgen, zo blijkt uit de meldingen. De meest genoemde zijn verminderde concentratie, minder energie, vergeetachtigheid, hoofdpijn, kortademigheid en hartkloppingen. ‘Ik krijg vaak te horen dat ik dingen vergeet, terwijl ik daar hiervoor nooit last van had. Ook heb ik moeite om het overzicht te bewaren, wat je toch echt wel nodig hebt als leerkracht.’

Depressie

‘Ik ondervind dagelijks klachten als vermoeidheid en vergeetachtigheid en slik ik tegenwoordig medicijnen wegens depressieve gevoelens’, zegt een andere melder. ‘Ik ben altijd moe, zelfs na een goede nacht’, zegt een collega-melder. Een ander: ‘Watten in mijn hoofd, doodmoe, ik kan niet op woorden komen en ik kan niet tegen prikkels. Hoe moet ik nu ooit weer terug in de klas?’. ‘Er zijn zóveel prikkels op school: ik denk dat re-integreren in het onderwijs moeilijk is. Ik maak me hier onwijs veel zorgen om.’

Opvallend is dat ook veel jonge mensen lijden aan long covid: 30 procent van de melders is jonger dan 40

Ruim de helft van de melders is tussen de 41 en de 60 jaar oud. Maar opvallend is dat ook relatief jonge mensen lijden aan langdurige covid: 30 procent van de melders is tussen de 26 en 40 jaar oud. Iets meer dan 83 procent van de melders is leraar, daarna volgen ondersteuners en leidinggevenden.

Veel personeelsleden die lijden aan langdurige covid, hebben het gevoel tijdens de epidemie voor de leeuwen te zijn geworpen. ‘Eerst werd gezegd dat kinderen het virus niet zouden kunnen overdragen aan volwassenen. Toen bleek dat dat niet juist was, was het voor mij te laat.’

Het voelt erg oneerlijk om besmet te raken omdat je hebt doorgewerkt om het onderwijs te laten draaien

Maar ook later in de epidemie is er niet goed gezorgd voor de veiligheid van het personeel, vinden veel melders. ‘We werden min of meer gedwongen om te gaan werken, als we maar anderhalve meter afstand hielden. Maar dat is praktisch gezien gewoon onmogelijk in het basisonderwijs.’ En: ‘Er is op mijn school nog steeds onvoldoende ventilatie’, ‘De mondkapjesplicht werd niet gehandhaafd, ondanks mijn verzoeken’, ‘Afstand houden tot mijn kleuters was echt onmogelijk’, ‘Ik heb gevraagd om een vast lokaal zodat ik niet tussen leerlingen door hoefde te wriemelen, maar dat heb ik niet gekregen’.

Ik heb vandaag te horen gekregen dat ik honderd procent arbeidsongeschikt ben verklaard. Dat is ontzettend verdrietig

‘Het is jammer en schandelijk dat er toen niet naar ons is geluisterd’, zegt een van de melders. ‘Het voelt erg oneerlijk op je werk besmet te raken omdat je doorgewerkt hebt om het onderwijs te laten draaien. En nu dreig ik ook nog eens in de wia terecht te komen.’

Voor degenen die aan het begin van de epidemie ziek werden en long covid opliepen, komt nu de wia-keuring in zicht. Sommigen hebben die al achter de rug. ‘Ik heb vandaag te horen gekregen dat ik honderd procent arbeidsongeschikt wordt verklaard. Dat is ontzettend verdrietig – maar gek genoeg geeft het me ook rust.’

Stress

Want de hele procedure in het tweede ziektejaar is erg belastend, zo geven de melders aan. ‘Die hele UWV-procedure geeft me enorme stress.’ In die procedure moeten de betrokkenen zich gaan oriënteren op een baan in een andere sector – het zogenoemde ‘tweede spoor’. ‘Dat kost heel veel energie, terwijl ik nog volop aan het revalideren ben.’ En: ‘Ik moet nu gaan onderzoeken of een baan buiten het onderwijs iets voor me zou zijn. Terwijl ik juist al mijn energie nodig heb om te proberen om weer terug te komen in mijn oude baan op school. Want dáár ligt mijn hart.’

Wetenschappers

Bovendien, zo zegt een ander, is het eigenlijk nog te vroeg om te bepalen of je met long covid arbeidsongeschikt bent. ‘Artsen en wetenschappers zijn nog altijd zoekende naar de juiste behandeling van long covid, niemand weet precies wat de beste aanpak is. Hoe kan een arbo-arts of een deskundige van het UWV dan inschatten of ik arbeidsongeschikt ben?’

Geef mensen met langdurige covid een derde ziektejaar, om te re-integreren zonder het zwaard van Damocles van de wia-keuring boven het hoofd

Er is inderdaad nog te veel onduidelijk om nu al te kunnen beslissen wie wel of niet arbeidsongeschikt is, vindt AOb-voorzitter Tamar van Gelder. “Daarom doen wij een beroep op alle onderwijswerkgevers van Nederland: geef mensen met langdurige covid een derde ziektejaar”, zegt zij in het AOb-zwartboek. “Een extra jaar om weer te re-integreren, zonder het zwaard van Damocles van de wia-keuring boven het hoofd. Een jaar om weer wat beter te worden, om het leven weer op te pakken en weer zinvol aan het werk te gaan.”

Goodwill

Het instellen van zo’n derde ziektejaar is niet moeilijk. De wet biedt namelijk de mogelijkheid om de wia-aanvraag in gezamenlijk overleg tussen werkgever en werknemer uit te stellen. Van Gelder: “De ruimte is er al: het vergt vooral goodwill.”

En geld, want werkgevers moeten de mensen wel een jaar langer doorbetalen. "Ook daar is een oplossing voor." Van Gelder: “Werkgevers in de zorg worden al gecompenseerd voor het langer in dienst houden van hun mensen met langdurige covid. Wij vinden dat er voor het onderwijs een vergelijkbare regeling moet komen.”

Tegemoetkomingsfonds

Verder zouden mensen met langdurige covid ook in aanmerking moeten komen voor een tegemoetkomingsfonds. Van Gelder: “Een tegemoetkoming geeft blijk van erkenning voor het feit dat onderwijspersoneel in de frontlinie heeft gestaan bij het open houden van de samenleving. Achteraf blijkt dat leraren en ondersteuners daarbij zijn blootgesteld aan behoorlijke beroepsrisico's. Ook al omdat de oproepen die de AOb in de corona-periode heeft gedaan om de veiligheid van het onderwijspersoneel te verbeteren, zoals voorrang bij vaccinaties, zijn genegeerd.”

Vrijwilligerswerk

En sommige leraren en ondersteuners gaan daar waarschijnlijk levenslang de gevolgen van ondervinden. “Ik ben op het werk besmet geraakt, maar dat heeft me niet alleen mijn werk gekost. Ik heb ook mijn sport en mijn vrijwilligerswerk bij het buurthuis moeten opgeven, mijn gezin ondervindt elke dag de gevolgen van mijn ziekte. Mijn leven is voor altijd veranderd.”

Schrijf je in bij het meldpunt of voor het webinar van donderdagavond 7 april