Tweede Kamer: ingrijpen bij te rijke samenwerkingsverbanden
Geld inhouden bij samenwerkingsverbanden met te volle spaarpotten en een rem op de instroom van buitenlandse studenten in het hoger onderwijs. Met een waaier aan moties rond de onderwijsbegroting zocht de Tweede Kamer gistermiddag naar meer regie over het onderwijs.
Beeld: Livestream Tweede Kamer
Het is hoog tijd om in te grijpen bij samenlevingsverbanden voor passend onderwijs met te grote spaarpotten, vindt de Tweede Kamer. Het geld dat daarmee wordt bespaard, moet ten goede komen aan passend onderwijs. Een motie daarover, ingediend door GroenLinks, PvdA, SP, PvdD, D66, BIJ1, PVV en Denk, kreeg steun van een overgrote meerderheid. Alleen de SGP stemde tegen.
Veel politieke partijen storen zich eraan dat samenwerkingsverbanden hun overmatige reserves veel langzamer afbouwen dan ze zelf in een plan van aanpak hebben beloofd. De ergernis wordt gedeeld door onderwijsminister Dennis Wiersma, die in schriftelijke antwoorden al zinspeelde op financiële sancties. Hij gaf de motie daarom vooraf al zijn zegen: “Ik kan me goed voorstellen dat u nu zegt 'genoeg is genoeg'.” Hoe deze en andere moties in de praktijk gaan uitpakken, moet de komende tijd duidelijk worden.
Uitzendbureaus
De royale buffers zijn al jarenlang een bron van politieke en maatschappelijke ergernis. Het Onderwijsblad publiceerde sinds 2017 regelmatig over de reserves. ‘Volhouden werkt’, twitterde GroenLinks-Kamerlid Lisa Westerveld, die er al even lang aandacht voor vraagt. Verder bleek vorige week dat Wiersma komend voorjaar met een wetsvoorstel wil komen om overmatige reserves bij schoolbesturen aan te pakken.
“Het is goed te merken dat een aantal zorgen van de AOb nu ook de zorgen zijn van de Tweede Kamer en de minister”, reageert AOb-voorzitter Tamar van Gelder. “Sommige situaties duren al jaren en zijn te lang getolereerd. Een voorbeeld daarvan is het geld op de plank voor passend onderwijs. Onbegrijpelijk dat het zo lang geduurd heeft, terwijl we al vijf jaar weten wat er aan de hand is.”
Lerarentekort
Dat de Tweede Kamer meer grip wil op het onderwijs om problemen aan te pakken, bleek vorige week al tijdens het debat over de onderwijsbegroting. Dinsdagmiddag werden 54 moties in stemming gebracht, waarvan er 43 een meerderheid kregen. Zo moet er een landelijk netwerk van invalpools komen en moeten er afspraken gemaakt worden die uitzendbureaus in het onderwijs buiten de deur houden. Om druk te zetten op nog te maken afspraken over het terugdringen van tijdelijke contracten, wil de Tweede Kamer zo nodig wettelijk regelen dat leraren bij goed functioneren na een jaar altijd een vaste aanstelling krijgen. Verder moeten schoolbesturen meer gaan samenwerken om het lerarentekort terug te dringen.
Het geld voor onderwijs moet naar onderwijs, niet naar de commercie. Fijn dat de kamer dat nu ook vindt
"Elke ochtend hoor ik op de radio de spotjes van commerciële uitzendbureaus voor leerkrachten", aldus Van Gelder. "Om je dood te ergeren, het geld voor onderwijs moet naar onderwijs, niet naar de commercie. Fijn dat de kamer dat nu ook vindt."
In de meeste gevallen passen de aangenomen moties bij de koers die de onderwijsministers al voorstaan, of gelden ze als een steun in de rug. Zes moties omarmde de Tweede Kamer tegen de uitgesproken wens van de ministers in, zo leert een kleine analyse door de redactie. Wiersma zag één motie aangenomen die hij expliciet had ontraden, zijn collega Robbert Dijkgraaf maar liefst vijf.
Twee daarvan gaan over de doorgeslagen internationalisering in het hoger onderwijs: de minister moet zorgen dat instellingen de ‘actieve werving’ van buitenlandse studenten voorlopig stopzetten en voor het de zomer van 2023 met een wetsvoorstel komen om de instroom van internationale studenten af te remmen.
Eigen partij
Dijkgraaf verwees naar het afgelopen zomer getekende bestuursakkoord, waarin afgesproken is dat universiteiten ‘zeer terughoudend’ zullen zijn met internationale werving. De minister wil tot de zomer de tijd nemen voor het verkennen van een ‘toekomstbestendig’ stelsel van hoger onderwijs en onderzoek, op basis waarvan hij met voorstellen komt. Ook opmerkelijk: drie van de vijf aangenomen moties die Dijkgraaf ontraadde, kregen steun van zijn eigen partij D66.
Zoals verwacht kreeg de motie die rond het debat de meeste media-aandacht genereerde weinig politieke bijval. Het CDA-voorstel voor een wettelijk verbod op mobiele telefoons in de klas werd door een grote meerderheid kansloos weggestemd.
Dit is het derde artikel rond de behandeling van de onderwijsbegroting 2023. Lees ook: Politiek Den Haag snakt naar meer grip op onderwijs en Tweede Kamer: doelstellingen voor meer vaste contracten.
