Spaarpotten passend onderwijs toch nog voller dan afgesproken
De regionale samenwerkingsverbanden voor passend onderwijs hadden eind 2021 nog altijd 131 miljoen euro aan mogelijk bovenmatige reserves op de bank staan. De overtollige spaarpotten slinken weliswaar, maar een stuk minder hard dan was afgesproken.
Beeld: Pixabay
De afbouw van reserves loopt inmiddels 37,5 miljoen achter op het aanvankelijke plan. Samenwerkingsverbanden wijzen onder meer op het lerarentekort en de extra overheidsinvesteringen in het onderwijs. Eind 2023 zouden de bovenmatige buffers helemaal ingezet zijn, maar ook dat 'streven' wordt gaandeweg steeds meer bijgesteld. Nu is de verwachting dat de organisaties dan samen nog altijd 35 miljoen euro teveel in kas zullen hebben.
Dat valt op te maken uit de nieuwste monitor die deze maand is verschenen, waarvoor alle 151 samenwerkingsverbanden in het primair en voortgezet onderwijs gegevens hebben aangeleverd. Het is de derde tussenrapportage sinds de samenwerkingsverbanden begin 2021 samen een plan indienden om hun bovenmatige buffers in een paar jaar tijd versneld af te bouwen, onder druk van politiek Den Haag. Uitgangspunt is een signaleringsgrens die de Onderwijsinspectie heeft opgesteld, een bovengrens voor ‘mogelijk bovenmatige’ reserves.
Investeren
Vorig jaar krompen de spaarpotten met 29 miljoen euro, veel minder dan samenwerkingsverbanden eerder aangaven. Daarmee kwamen de overtollige buffers uit op 131 miljoen (primair onderwijs: 60 miljoen, voortgezet onderwijs 71 miljoen), terwijl aanvankelijk een halvering was voorzien van de 184 miljoen euro van eind 2019. Overigens zijn de cijfers nog niet allemaal definitief; sommige samenwerkingsverbanden hadden de jaarrekening bij het opstellen van de monitor nog niet vastgesteld.
Verschillende verklaringen voeren de organisaties aan. Ze wijzen op het extra geld dat de afgelopen anderhalf jaar vanuit diverse kanten naar het onderwijs gaat. ‘De middelen die het samenwerkingsverband vanuit de bovenmatige vermogens wil investeren, komen bovenop de grote sommen geld die de scholen bijvoorbeeld vanuit het Nationaal Programma Onderwijs kunnen besteden’, aldus de monitor. Tegelijkertijd moeten scholen vanwege het lerarentekort zich in allerlei bochten wringen om voldoende handen in de klas te krijgen.
Angst
Ook was het voor scholen tijdens de coronapandemie moeilijker om aan de slag te gaan met projecten die samenwerkingsverbanden maakten om de spaarpotten ‘op een doelmatige manier’ te besteden. Daarnaast zijn er organisaties die bewust op de rem gaan staan uit angst voor toekomstige tegenvallers. ‘Ze vrezen de komende jaren sterk oplopende kosten voor deelname van leerlingen aan het gespecialiseerd onderwijs en zien zich genoodzaakt hier een financiële buffer voor aan te houden.’
Het aantal leerlingen in het speciaal onderwijs neemt al jaren toe. Door die toename ligt dat aantal nu weer hoger dan bij de start van passend onderwijs, zo bleek dit jaar uit cijfers van de Onderwijsinspectie.
Goedkeuring
Inzicht in de bovenmatige reserves per samenwerkingsverband geeft de tussenrapportage niet; de organisaties zijn geanonimiseerd. Een compleet overzicht valt wel te destilleren uit de financiële databestanden die DUO elk najaar publiceert. Die zijn vertraagd en worden pas halverwege oktober verwacht.
De signaleringswaarde van de inspectie is geen absolute norm. Als instellingen een goede reden hebben waarom ze tijdelijk boven de grens uitkomen, kan de inspectie daar goedkeuring voor geven.
Lees ook: AOb stapt uit overleg passend onderwijs met ministerie
