Nieuwe vo-scholen struikelen over burgerschap

Tekst Daniëlla van 't Erve - redactie Onderwijsblad - 1 juni 2022 - 3 Minuten om te lezen

Dat blijkt uit de brief die onderwijsminister Dennis Wiersma gisteren heeft gestuurd aan de Tweede Kamer. De initiatiefnemers die een ‘nee’ kregen op hun plan voor Martin Buber, een nieuwe middelbare school in Kerkrade, zijn er ‘kapot van’ en gaan in bezwaar tegen het besluit. De plannen voldoen aan alle kwaliteitseisen, alleen het burgerschapsonderwijs komt volgens de inspectie onvoldoende aan bod. Dat vinden initiatiefnemers onbegrijpelijk. “Burgerschap is een van de fundamenten van dit vernieuwende onderwijs", zegt onderwijswethouder Jo Schlangen. "Juist bij het Martin Buber leer je jezelf, de ander en ieders rol in de maatschappij echt kennen.”

Onacceptabel

Minister Wiersma noemt het onacceptabel dat scholen starten terwijl de inspectie verwacht dat leerlingen hier geen goed onderwijs zullen krijgen: 'We hebben in ons land vrijheid van onderwijs, waarin er ruimte is om nieuwe scholen te stichten. Tegelijk zijn we ook kritisch: het moeten goede scholen zijn. Als school moet je aan hoge eisen voldoen, bijvoorbeeld als het gaat om burgerschapsonderwijs, zodat alle leerlingen met een stevige basis van school komen.'

Er is ruimte om nieuwe scholen te stichten. Tegelijk zijn we ook kritisch: het moeten goede scholen zijn.

Het is de eerste keer dat initiatieven volgens de nieuwe wet ‘Meer ruimte voor nieuwe scholen’ zijn beoordeeld. Van de 102 initiatiefnemers heeft vorig jaar november ruim de helft een aanvraag ingediend om voor bekostiging in aanmerking te komen. Nadat de aanvragers voldoende belangstelling van ouders voor hun plan hebben aangetoond, toetst de onderwijsinspectie dit op de verwachte onderwijskwaliteit. De inspectie kijkt naar verschillende aspecten, zoals de inrichting van de onderwijstijd, de inhoud van het onderwijs en de invulling van het burgerschapsonderwijs. Voor dat laatste gelden sinds vorig jaar nieuwe, strengere eisen, en dit blijkt een struikelblok voor veel nieuwe vo-scholen.

In het primair onderwijs werden vijf van de veertig aanvragen afgewezen, drie initiatiefnemers trokken zich terug. Dat betekent dat 32 nieuwe scholen per augustus 2023 mogen starten. Basisschool De Verwondering Voorne in Brielle is daar een van. Initiatiefnemer Wouter Maagdenberg heeft samen met andere ouders en betrokkenen uit het onderwijs het plan voor eigentijds onderwijs vormgegeven. “We willen daarin samenwerken met een erkende onderwijsaanbieder, die ook handen en voeten geeft aan burgerschap. Daarmee voldoen we aan de deugdelijkheidseisen van de inspectie.”

Het is goed dat de mogelijkheid bestaat om op die manier een tegenkracht te bieden

De nieuwe wet ‘Meer ruimte voor nieuwe scholen’ moet het makkelijker maken om scholen te stichten. In het primair onderwijs is het aantal goedgekeurde aanvragen verdubbeld. Die stijging komt volgens de minister waarschijnlijk doordat veel aanvragers gewacht hebben op de nieuwe procedure. Zij kregen onder de oude stichtingssystematiek geen voet aan de grond, schrijft Wiersma.

Lange weg

Initiatiefnemer Maagdenberg is blij dat de nieuwe wet er is. “Hier is een groot schoolbestuur van dertig scholen die overal hetzelfde onderwijs bieden dat geen recht doet aan verschillen tussen kinderen. Omdat het via de medezeggenschap niet lukte om hier iets aan te veranderen, proberen we het via de oprichting van een nieuwe school. Dat is een lange weg en onze kinderen zullen er weinig profijt van hebben, maar het is goed dat de mogelijkheid bestaat om op die manier een tegenkracht te bieden.”

De initiatiefnemers van goedgekeurde plannen hebben nog een weg te gaan. “Eigenlijk begint het nu pas echt”, zegt Maagdenberg. Personeel aannemen, met de gemeente om tafel voor huisvesting en leerlingen werven. “Het is nog een hele puzzel om dit in veertien maanden voor elkaar te krijgen, maar we gaan er helemaal voor.”

Lees ook: Basisschoolleerling weet te weinig van burgerschap