Kwetsbaren krijgen aandacht bij ‘Ware Opening’ academisch jaar
Kwetsbaren op de universiteit. Mensen die te maken hebben met een flexibel contract, met een onveilige werkomgeving of met ongelijke behandeling. Zij kregen vandaag alle aandacht bij de ‘Ware Opening van het academisch jaar’ in Den Haag.
Beeld: Rob Niemantsverdriet
“We kunnen niet anders dan concluderen dat het roerige tijden zijn”, zei Ceren Pekdemir, AOb-sectorbestuurder en universitair docent. Pekdemir brandt los, tussen het geluid van de trambellen en in het licht van de felle zon om de hoek bij Den Haag Centraal: “Precarious work. Dat is het overkoepelende thema. Onzeker, hachelijk en bedenkelijk werk.”
De universitaire actiegroepen zijn allemaal aanwezig op de Laan van Reagan en Gorbatsjov. Actievoerders van Casual Leiden rollen een spandoek uit, pakken hun muziekinstrumenten -een prullenbak met stok- en de megafoon. Tim de Winkel van actiegroep 0.7 loopt rond met een stapel A4-tjes met een QR-code. Hij plakt ze op de bomen en de witte FNV-bus.
Uitgespuugd
De code leidt naar een inzamelingsactie voor docent Marijn Scholte die procedeerde tegen de Universiteit Utrecht, omdat hij na vier jaar aan tijdelijke contracten geen vaste aanstelling kreeg en de deur werd gewezen. Hij spande een zaak aan, maar kreeg van de kantonrechter geen gelijk en moet de proceskosten zelf betalen.
Als het werk structureel is dan moet je een vast contract krijgen
Bij de 'Ware Opening' is er aandacht voor zijn zaak, door de QR-code waar hij zelf niet van op de hoogte was. “Hier staat iemand die is uitgespuugd door de universiteit”, zegt Arnoud Lagendijk, lid van het AOb-sectorbestuur en werkzaam op de Radboud Universiteit, op het podium. Scholte is één van de kwetsbaren. Hij kreeg geen vaste aanstelling en bleef tijdelijke contracten aaneenrijgen. “Als het werk structureel is dan moet je een vast contract krijgen”, zegt Scholte. De toeschouwers joelen en zijn het ermee eens. ‘Shame!’
Stop flex
Het is vandaag één van de vele aandachtspunten tijdens de 'Ware Opening'. Pekdemir benoemt het in het slotwoord: “Stop met het aanbieden van minderwaardige arbeidsvoorwaarden.” Dat is nodig, want op sommige universiteiten werkt 90 procent van de onderzoekers en gemiddeld 60 procent van de docenten op een tijdelijk contract. Vanmiddag vroeg de bond hiervoor persoonlijk aandacht bij minister Robbert Dijkgraaf die de opening van het academisch jaar bijwoonde in Maastricht.
Feestje?
Ook FNV Onderwijs & Onderzoek maakt een punt van de tijdelijke contracten. Bernard Koekoek van de FNV kondigt op het podium een petitie aan en roept iedereen op om zijn smartphone erbij te pakken: “De universiteit is van jullie, claim het. Laat je horen en blijf dat doen. Als we dat goed doen, dan is de volgende 'Ware Opening' misschien een reden voor een feestje.” De menigte zet een yell in: 'What do we want? Vaste contracten! When do we want it? Now!'
Van een feestelijk tintje is in Den Haag bij de ‘Ware Opening’ geen sprake
De website van de werkgeversorganisatie Universiteiten van Nederland noemt de opening van het academisch jaar ‘extra feestelijk’, omdat het geld uit het voor de zomer afgesloten bestuursakkoord terechtkomt bij de universiteiten. ‘Universiteiten gaan nu aan de slag om hun fundament te herstellen, de werkdruk te verlagen en meer onderzoektijd te organiseren’, zo schrijven de universiteitsbesturen op de website.
Werkdruk
Van een feestelijk tintje is in Den Haag bij de ‘Ware Opening’ geen sprake. WOinActie is kritisch over het akkoord en de manier waarop het geld wordt besteed. Willemien Sanders, docent Media-en cultuurwetenschappen aan de Universiteit Utrecht, spreekt namens deze actiegroep: “De minister wil rust in de tent, maar het is niet zo’n best plan. Veel problemen worden niet wezenlijk aangepakt.” WOinActie wil dat het geld naar het grootste probleem gaat: de hoge werkdruk en er moet een realistische taakverdeling komen voor medewerkers. Er moeten meer universitair docenten komen en persoonlijke onderzoeksbudgetten.
Ongelijke behandeling
De ongelijke behandeling is ook een punt waar universiteiten volgens de actievoerders meer aan moeten doen. Tim de Winkel vertelt tijdens het plakken van de QR-codes dat zijn actiegroep hier op het podium aandacht voor vraagt. “Internationale collega’s zijn enorm geïsoleerd. Een Chinese collega van mij had tijdens coronalockdown negen maanden met niemand contact. Ze was helemaal geïsoleerd.”
Deze collega’s hebben niet altijd Nederlandse contracten en moeten rondkomen van een beurs van 800 euro. Ze zitten vaak met visums en dus zitten ze klem. “Het zijn vaak de onzichtbaren", zegt De Winkel. "Wij maken altijd een punt van tijdelijke contracten. We hebben ook successen gehad, maar sommige successen waren voor hen helemaal niet voelbaar. Dus willen we vandaag deze specifieke boodschap meegeven.”
Het systeem is niet voor iedereen gebouwd
Ook Josefien van Marlen, programmamanager bij ECHO, laat weten dat universiteiten meer moeten doen aan inclusie en diversiteit. “Het systeem is niet voor iedereen gebouwd”, zegt ze. Helaas concludeert ze dat er sinds ze acht jaar geleden in de universiteitsraad zat, nog steeds dezelfde problemen zijn. “Gemarginaliseerde groepen moeten we horen en zien. Universiteiten zijn nu nog niet gebouwd op diversiteit.”
Serieus ding
In plaats van Dijkgraaf, die in Den Haag niet aanwezig was, stapte Marcel Nollen op het podium. Hij is bestuursvoorzitter bij de Vrije Universiteit en onderhandelaar over de cao Nederlandse Universiteiten. Hij nam een AOb-kaart in ontvangst met de tekst: ‘Op vrije dagen werk ik van 9 tot 5’. “Ik ben hier vooral om te luisteren”, zei Nollen. Hij laat weten dat er over het onderwerp flexibel en structureel werk een onderzoek loopt. Daar komen werkgevers en werknemers bij de volgende cao-onderhandelingen op terug. “Dat is een serieus ding”, zegt Nollen. Over thema’s als inclusie en sociale veiligheid is hij het eens met de actiegroepen op het podium.
Pekdemir knikt en maakt het na alle speeches nog maar een keer duidelijk: “Werkgevers moeten orde op zaken stellen. Stop ongelijke behandeling, zorg voor een veilige werkomgeving en stop met het aanbieden van flexcontracten.” In Den Haag bij de ‘Ware Opening' is iedereen het daarmee eens.
Samen staan we sterker. Word lid van de AOb!
