Invalpools raken leeg: eerste signaal nijpend lerarentekort
Invalpools door heel Nederland moeten steeds vaker ‘nee’ verkopen wanneer een school belt voor vervanging. Oprichters zien de pools steeds verder leeg raken.
Beeld: Corey Harris - Flickr
Ook in regio's waar de pools twee á drie jaar geleden werden opgericht om gedwongen ontslagen te voorkomen, zijn steeds minder vervangers beschikbaar. Leraren die voor een invalpool werkten vonden afgelopen tijd steeds vaker een baan op een vaste school. Gunstig voor hen, maar lastig voor scholen die nog steeds hun zieke juf of meester moeten vervangen.
Nu al nijpend
Vooral de snelheid waarmee de tekorten om zich heen grijpen verrast de betrokkenen. Gerard Langeraert richtte onder andere de invalpool RTC Zeeland op en zag daar binnen twee jaar een lerarenoverschot veranderen in lerarentekort. “We dachten dat deze tekorten pas in 2020-2021 zouden optreden, maar de situatie is nu al nijpend.”
Griep is geen optie. Ik zou zeggen: stel de griepprik beschikbaar voor alle leraren.
Eenzelfde scenario voltrok zich bij Personeelscluster Oost Nederland (PON), ten oosten van de lijn Arnhem-Zwolle. Directeur Mini Schouten: “Het is zo vlug gegaan.” Vorig jaar had PON nog 140 invallers in vaste dienst. Zestig van hen zijn per augustus uitgestroomd. De flexibele schil van PON is nog drastischer gekrompen: van 400 tijdelijke werknemers in 2016 naar 140 nu.
Acuut probleem
Schouten is ook adviseur in omgeving Breda voor de vervangingspool Leswerk. Daar was men tot voor kort gewend altijd een vervanger te kunnen leveren wanneer een school daar om vroeg. “Nu moeten ze 10 tot 15 procent van de keren ‘nee’ verkopen”, aldus Schouten.
Het aangrenzende Regionaal Transfercentrum Midden-Brabant geeft aan een acuut probleem te hebben voor vervanging in het speciaal basisonderwijs (sbo). Ook reguliere functies zijn voor het speciaal basisonderwijs steeds lastiger te vervullen, aldus bestuurder Danitia Laffort.
Amsterdam en Rotterdam
In Amsterdam is de pool vullen altijd al een uitdaging geweest. “Onze vervangers krijgen snel vaste banen aangeboden,” laat Misalia Stenhuijs van invalpool De Brede Selectie weten. Driessen HRM, dienstverlener op het gebied van invalpools, stopte mede daarom met haar vervangingsactiviteiten in de hoofdstad.
Afgelopen voorjaar nog luidde Langeraert de noodklok voor een nieuwe pool in de regio Rotterdam Rijnmond van elf schoolbesturen die samen vijftig scholen vertegenwoordigen. “Technisch stond alles in de steigers, maar er zaten geen mensen in. Een lege pool kan niemand van dienst zijn.”
Griep geen optie
Langeraert vreest de eerste griepgolf. Situaties waarbij plots een groot aantal invallers nodig is, kunnen niet meer worden opgevangen. “Griep is gewoon geen optie. Ik zou zeggen: stel de griepprik beschikbaar voor alle leraren.” Ook de maatregel van inmiddels demissionair minister Lodewijck Asscher om de WWZ voor het onderwijs tijdelijk buiten werking te stellen gaat dit schooljaar geen verschil meer maken. Langeraert: “Daarvoor zijn de tekorten te ernstig.”
