Commentaar: Optimisme en vooruitgang
De linkse oppositie presenteert vandaag bij de Algemene Beschouwingen een tegenbegroting, waar investeren in onderwijs wél in voorkomt. Waarom blokkeert het kabinet-Rutte op dat punt? De sleutel ligt bij de VVD. De partij die onderwijs nog steeds als kostenpost ziet in plaats van een investering in ‘optimisme en vooruitgang’.
Beeld: Typetank
‘Onderwijs is één van mijn favorieten’, zei VVD-minister Eric Wiebes over de groei-agenda van Nederland. Investeren in onderwijs moet, zei de minister van Economische Zaken een dag voor Prinsjesdag. Kan het nog mooier? Maar in de eerstvolgende zin stelt Wiebes in het interview in het Financieel Dagblad alweer teleur. Want hij is tegen hogere onderwijssalarissen. ‘Dat leidt niet tot een hoger verdienvermogen voor de samenleving.’
Kostenpost
Misschien komt het omdat hij bedrijfskundige is en geen econoom. Als bedrijfskundige is personeel een kostenpost. Voor economen ligt dat anders: investeren in onderwijs en dus in het opleidingsniveau van de bevolking, is volgens deze groep op termijn winstgevend. Het rendement op wat in de economie wat kil menselijk kapitaal heet en op school bijvoorbeeld vaardigheden en talent, is groot. In de vorm van een betere concurrentiepositie, een betere gezondheid, een beter salaris en, niet onbelangrijk, een intensievere maatschappelijke bemoeienis.
Voor bedrijfskundigen is personeel een kostenpost, voor economen ligt dat anders
Een dag na het interview kreeg minister Wiebes daarom van het Financieel Dagblad onder uit de zak. ‘Dat een investering in leraren niet wordt gezien als een investering in de samenleving is veelzeggend’, schreef de krant in het commentaar 'Stop met de platitudes over onderwijs'. De salariskloof tussen basis- en voortgezet onderwijs laten bestaan? De onderwijssalarissen lager laten dan de private sector? ‘In tijden van een nijpend lerarentekort een verkeerd signaal’, vindt het FD. ‘Het huidige lerarentekort doet de Nederlands jeugd tekort.’
Breed
Zo’n commentaar verwacht je misschien niet meteen van de zakenkrant FD, maar het laat overduidelijk zien dat het lerarentekort breed in de maatschappij de volle aandacht heeft. Niet alleen bij het onderwijs zelf of bij de oppositie. Een enquête van de NOS onderschrijft dat beeld. Met stip op één staat bij de Nederlandse bevolking het verhogen van de salarissen in het onderwijs, de zorg en de politie als bestemming voor het geld uit het begrotingsoverschot.
'Beetje dom'
Nu kan je nog denken dat de uitspraken van Wiebes een ‘beetje dom’ zijn. Was dat maar zo, zijn uitspraken passen prima in het beeld dat de VVD al jaren uitstraalt. Voor de verkiezingen zei toen nog VVD-lijsttrekker Mark Rutte dat er geen miljarden naar het onderwijs hoefden. ‘Al het extra geld dat er in het verleden is bijgekomen heeft het aantal klachten over het onderwijs niet doen afnemen.’
Wiebes' uitspraken passen prima in het beeld dat de VVD al jaren uitstraalt
Op de een of andere manier heeft dat mantra het hele kabinet in zijn greep gekregen. Want al timmert D66-Kamerlid Paul van Meenen met de roep om een ander onderwijsbeleid zo af en toe op de deur van het Torentje, het D66-smaldeel binnen het kabinet krijgt dat niet voor elkaar. Een patroon dat al drie kabinetten Rutte – met een wisselende politieke samenstelling - het geval is.
Verontrustende trend
Politiek commentaar Tom-Jan Meeus van NRC Handelsblad signaleerde daarom op Prinsjesdag een verontrustende trend in de Rijksuitgaven. Een steeds kleiner deel gaat naar onderwijs. Een steeds groter deel gaat naar de zorg. Natuurlijk, Nederland vergrijst en dus zou een steeds groter deel van de uitgaven aan zorg en fatsoenlijke uitkeringen aan ouderen logisch zijn, schrijft Meeuws. Maar hij draait het om. ‘Als dat ten koste gaat aan de beste investering die we kunnen doen in vooral jongeren – de jacht, via onderwijs op het talent dat in elk mens verscholen zit - dan gaat dat ten koste van de vooruitgang.’ En zo pleit Meeus voor investeringen in onderwijs, of zoals hij het noemt investeringen ‘optimisme en vooruitgang.’
