Hoogste ziekteverzuim in tien jaar in voortgezet onderwijs
Het voortgezet onderwijs kampte in 2022 met het hoogste ziekteverzuim in tien jaar. Meer werknemers meldden zich ziek en ze deden dat vaker. De groep werknemers die in een jaar geen één keer verzuimde, daalde juist fors. Dat laten nieuwe verzuimcijfers zien, die door onderzoekers 'alarmerend' genoemd worden.
Het ziekteverzuim nam in 2022 sterk toe in het voortgezet onderwijs. Beeld: Pixabay.
“De noodzaak voor werkdrukverlichting en duurzame inzetbaarheid is groot. De politiek moet echt veel grotere en structurele stappen zetten om het lerarentekort tegen te gaan”, zegt AOb-bestuurder Jelmer Evers.
Zorgwekkend
Vorig jaar was het eerste jaar dat de middelbare scholen weer volledig open waren na de corona-pandemie. De onderzoekers van Voion -waar de AOb met de andere bonden en de VO-raad inzit- concluderen dat het onderwijspersoneel een flinke kluif had aan het inhalen van de leerachterstanden bij de leerlingen. Ook de sociaal-emotionele ontwikkeling en de invloed daarvan op het gedrag van de leerlingen vanwege de sluitingen, zorgde voor extra inspanningen. ‘In combinatie met de oplopende personeelstekorten trekt het een wissel op de draagkracht van alle werknemers’, aldus de onderzoekers.
De noodzaak voor werkdrukverlichting en duurzame inzetbaarheid is groot
Het is terug te zien in de verzuimcijfers die ‘hoger zijn dan het de afgelopen tien jaar is geweest’. Zo steeg het ziekteverzuimpercentage in de categorie onderwijzend personeel (inclusief directie) fors naar 6,1 procent. Dat is het deel van de werktijd dat verloren is gegaan aan verzuim. Een jaar eerder, in 2021, ging het nog om 5,3 procent. Het gemiddeld aantal ziekmeldingen steeg van 1,4 in 2021 naar 2,1 in 2022. De groep docenten die zich in een jaar geen één keer ziek meldde, daalde van 42 naar 27 procent. Alarmerend, vinden de onderzoekers die noteren dat het gaat om ‘de meest zorgwekkende verzuimgetallen sinds tien jaar in het vo’.
De werkomstandigheden blijken tot de meest zorgwekkende verzuimkengetallen sinds tien jaar in het vo te leiden
De werkomstandigheden blijken in 2022 te leiden tot meer ziekmeldingen en het verzuim is in bijna alle maanden in 2022 hoger. De onderzoekers denken dat het kan komen doordat werknemers zich vaker ziek moesten melden doordat ze weer fysiek onderwijs geven. Bij het online lesgeven vanuit huis konden ze nog wel aan het werk blijven.
Oop'ers
Niet alleen bij docenten lag het verzuim een stuk hoger. Ook collega’s in de ondersteunende functies kampten met een hoger ziekteverzuim. Het ziekteverzuimpercentage lag voor de oop’ers op 6,6 procent. Dat was 6,1 procent in 2021. Ook steeg de ziekmeldingsfrequentie: van 0,9 naar 1,4 keer. Het percentage oop’ers die zich geen één keer ziek hoefde te melden, nam af van 53 procent naar 39 procent. De cijfers van de groep die geen één keer heeft verzuimd, zijn ‘opvallend’ aldus de onderzoekers. ‘Het verzuim raakt ook onderwijspersoneel dat normaal gesproken tot de stabiele ‘backbone’ van de organisatie behoort.’
Het verzuim raakt ook onderwijspersoneel dat normaal gesproken tot de stabiele ‘backbone’ behoort
Wel is zowel bij docenten als de ondersteuners het aantal dagen dat ze ziek waren afgenomen. Bij het oop gaat het om tien dagen minder, bij hun docerende collega’s gaat het om acht dagen minder. Het verzuim nam in alle leeftijdsgroepen toe, maar de onderzoekers zien vooral een stijging onder werknemers jonger dan 35 jaar. "De uitval onder starters is de eerste vijf jaar schrikbarend hoog. Dat komt mede door gebrekkige begeleiding. In het jongste onderhandelaarsakkoord staat nu een afspraak dat starters recht hebben op begeleiding de eerste drie jaar. Los van structurele werkdrukverlichting moeten we hier nu vol op inzetten", zegt Evers.
Noodzaak
“We moeten naar minder lesuren en kleinere klassen toe", zegt de AOb-bestuurder. "Dat blijft onze dringende boodschap aan de politiek richting de verkiezingen. De werkdruk moet verlicht worden.”
Evers wijst erop dat er in de huidige cao al werkdrukmiddelen beschikbaar zijn. “Iedere docent heeft 90 uur per jaar om naar eigen inzicht in te zetten om zo de werkdruk te verlichten. Ook zijn er collectieve middelen voor het hele team te besteden. Werknemers kunnen uren opsparen, alleen krijgen ze nog te vaak ‘nee’ te horen van hun leidinggevenden. Maar deze uren helpen wel om langere uitval te voorkomen. We moeten toe naar een structurele werkdrukverlichting. Deze cijfers laten weer zien dat het nodig is.”
