Wetenschapper: ‘Onrijp jongensbrein zorgt voor onderwijsachterstanden’
Voor jongens valt veel winst te behalen wanneer het onderwijs meer rekening houdt met hun hersenontwikkeling, aldus neurowetenschapper en psychiater Iris Sommer, die onder meer het boek ‘Het vrouwenbrein’ schreef. Het vaak nog onrijpe brein van jongens zorgt voor vooral rond de brugklas voor onderwijsachterstanden, aldus Sommer.
Beeld: Techniekbeeldbank.nu
U legt de link tussen het mannenbrein en de vroege selectie van kinderen in Nederland?
“Voorafgaand aan de fysiek zichtbare puberteit - met bijvoorbeeld borstontwikkeling bij meisjes en spiergroei bij jongens - vindt breinrijping plaats. Bij jongens gebeurt dat gemiddeld drie jaar later dan bij meisjes, pas wanneer ze gemiddeld 14,5 jaar oud zijn. ”
Met als gevolg?
“Met een rijp brein leer je je schoolwerk organiseren, kritisch naar je eigen gedrag kijken en impulsen beheersen. Jongens lukt dat vaak nog niet goed en dat zie je terug in hun onderwijsresultaten. Ze blijven vaker zitten en het aantal jongens dat zonder diploma de school verlaat, is veel hoger dan het aantal meisjes.”
Tegelijk vinden de eindtoets en de brugklas al vroeg in de schoolcarrière plaats.
“Voor jongens is dat gemiddeld te vroeg. Vaardigheden zoals plannen komen goed van pas vanaf de brugklas."
Als je volstrekt gelijk behandelt wat in feite ongelijk is, werk je de ongelijkheid juist in de hand
Heeft u dat de onderwijsministers al verteld?
“Het is al best lang bekend dat vrouwelijke en mannelijke hormonen van invloed zijn op de ontwikkeling van het brein. Alleen hebben we het er liever niet over. Vrouwen hebben zo’n lange weg van emancipatie afgelegd om gelijkheid te bereiken, of te benaderen, dat het bijna taboe is en politiek incorrect om de verschillen te benoemen. Maar als je volstrekt gelijk behandelt wat in feite ongelijk is, werk je de ongelijkheid juist in de hand.”
Zoals met die breinrijping?
“Ja. Een ander verschil is dat het vrouwenbrein gemiddeld twee ons lichter is dan het mannenbrein. Het vrouwenbrein bevat ook minder hersencellen, maar tussen die cellen zijn weer meer verbindingen. Deze verschillen hebben overigens geen invloed op de intelligentie. Ik zie het mannenbrein als een soort Amerikaanse slee en het vrouwenbrein als een Europese auto met een krachtige motor.”
Wat hebben leraren aan kennis over vrouwen- en mannenbreinen?
“Geslachtshormonen hebben via de hersenen invloed op iemands motivatie, interesse, persoonlijkheid, op terreinen die in het onderwijs van belang zijn. Daar meer van weten, kan je helpen je leerlingen beter te begrijpen. Let wel, dit is geen binair systeem. Je hebt altijd jongens met een lager dan gemiddeld mannelijk geslachtshormoon, en meisjes met juist meer testosteron dan dat je gemiddeld bij vrouwen ziet.”
In het primair onderwijs zijn de meeste leraren vrouw. Heeft dat nog een link met het brein?
“Nee, dat heeft denk ik toch echt met de status en het salaris van het beroep te maken. In de geneeskunde zie je helaas hetzelfde mechanisme. Een van oudsher mannelijk beroep vervrouwelijkt en dat haalt de status naar beneden.”
Dat vrouwen nog steeds niet massaal voor technische beroepen kiezen, linkt u ook aan de hersenen?
“Wanneer een foetus in de baarmoeder wordt blootgesteld aan grote hoeveelheden testosteron, wat doorgaans bij jongetjes gebeurt, interesseren zij zich als kind meer voor technische dingen: bruggen, auto’s, planeten, vliegtuigen. Vrouwen kunnen net zo goed in technische vakken zijn uiteraard, maar in Nederland kiezen we een beroep niet primair op basis van waar we goed in zijn, maar op basis van wat we leuk vinden. Die voorkeur wordt deels door je geslachtshormonen bepaald, al voor de geboorte.”
Naar welke beroep neigt het vrouwenbrein?
“Een lage hoeveelheid testosteron voor de geboorte zorgt ervoor dat je relaties, communiceren en verzorgen belangrijk en leuk vindt. Dat geldt zowel bij vrouwen als bij mannen. In dat opzicht kan het beroep leraar passen.”
In het najaar van 2021 bleek uit onderzoek door Qompas, een bedrijf dat is gespecialiseerd in loopbaanontwikkeling en studiekeuze, dat de populariteit van schoolvakken op het vmbo sterk samenhangt met het geslacht van de leerlingen. Lees: ‘Op vmbo doen jongens aan techniek en meisjes creatief, op havo-vwo kiezen scholieren minder volgens gender' uit de Volkskrant.
