Vertraagde busjes zorgen voor hommeles op scholen
Leerlingen die te laat zijn door problemen met leerlingenvoer verstoren het speciaal onderwijs. Leraren moeten alle zeilen bijzetten. “Wij staan voor structuur en veiligheid, maar dat gras wordt weggemaaid onder onze voeten en die van de ouders.”
An het begin en het einde van de schooldag zijn er problemen op scholen met onzeker leerlingvervoer. Foto Fred van Diem.
Het Kasteel heeft vierhonderd leerlingen uit de wijde omgeving van Breda en elke dag komen er zo’n zestig busjes om ze te brengen en te halen. Met een megafoon roept het personeel om wie er mag gaan instappen.
"We ontvangen de leerling die later aankomt blij en met open armen”, zegt Paul Kerkhofs, directeur van Het Kasteel in Breda. “Leg er geen druk op, het kind kan er niets aan doen.” Deze grote school voor speciaal onderwijs kampte tien weken lang dagelijks met onrust, ophef en verwarring rond het leerlingenvervoer. Er kwamen ‘sleepdiensten’ voor de opvang van niet opgehaalde leerlingen en Kerkhofs liet een omroepsysteem aanleggen om het vertrek aan het eind van de schooldag nog beter te begeleiden.
Als je busje drie kwartier te laat is, heb je dat hele leesproces gemist
“We zijn er bijna”, zegt hij enkele weken voor de kerstvakantie. “Al is er over de hele linie nog van alles te verbeteren.”
Het Kasteel heeft vierhonderd leerlingen uit de wijde omgeving en elke dag komen er zo’n zestig busjes om ze te brengen en te halen. De lokale overheid stelt de regels en betaalt, ouders moeten het vervoer zelf aanvragen en de uitvoering is net als elders na een openbare aanbesteding in handen gekomen van een taxibedrijf. “Wij zijn formeel als school geen partij, maar we mogen wel adviezen geven bij het overleg, elke maandag van vier tot vijf.”
Structuur overhoop
Op Het Kasteel begint de schooldag om kwart voor negen met na de start technisch lezen, tot kwart voor tien. “Als je busje drie kwartier te laat is, heb je dat hele leesproces gemist”, zegt Kerkhofs. “Een kind kan niet vijf dagen zonder lezen, dus dan gebeurt het tussen de middag of in een andere setting alsnog. Maar de structuur van de dag ligt overhoop en dat is voor onze leerlingen ook weer lastig.”
Wat er precies misgaat met leerlingvervoer verschilt per gebied.
In Den Haag ervaart locatieleider Lidia Taal van de Inspecteur S. de Vriesschool dezelfde problemen. “Omdat er steeds kinderen binnendruppelen, kun je niet starten, het wordt al snel kwart over negen voordat je aan de slag kunt met het circuit lezen en rekenen.” Educatieve spelletjes, werkboekjes, laptops en andere hulpmiddelen liggen klaar zodat de tijdig binnengekomen kinderen wel iets leerzaams te doen hebben. Taal: “We passen ons aan waar het kan, maar de verloren lestijd ben je kwijt. Wij staan voor structuur en veiligheid, maar dat wordt weggemaaid onder onze voeten en die van de ouders. De schooltijden zijn in feite veranderd door de vervoerder, maar ik heb het idee dat de instanties daar geen begrip voor hebben.”
Omdat er steeds kinderen binnendruppelen kun je niet starten
En vergeet de zwemles niet. "Wij hebben drie groepen die op woensdag om 9 uur worden opgehaald. Dan kun je niet wachten op een taxibusje dat te laat komt. We zijn er weleens achteraan gereden met een eigen auto, maar vaker komt zo’n kind in een andere klas terecht.”
Vinkje in Magister
Het voortgezet speciaal onderwijs heeft weer eigen problemen, zegt Ilonka Pennings, lerares theorievakken bij de samenwerking van De Bossche Vakschool (vmbo) en het Dieze College (vso). Wie bij haar niet op tijd komt krijgt extra huiswerk om de verloren uren in te halen. “Bij de vakschool hebben ze zo een vinkje in Magister te pakken, want de vakschool is streng op spijbelen en kent de taxileerlingen minder goed.” Pennings kan zo’n ‘busvinkje’ bij verzachtende omstandigheden niet zelf corrigeren; dat moet via de receptie. “Ik probeer het eruit te filteren voordat de ouders of de leerplichtambtenaar worden gebeld.”
Nadat de busjes zijn geweest blijven er geregeld leerlingen achter
In de les zorgt elke laatkomer voor onrust. Leerlingen kunnen het niet laten commentaar op elkaar te geven, zeker degenen die al fietsen en daardoor niet meer afhankelijk zijn van een chauffeur en een te krappe planning. “En de kinderen uit de taxi kunnen niet even kletsen, ik verwacht dat een laatkomer meteen zijn pen pakt en luistert.”
Wachten
Aan het eind van de schooldag is het op scholen met onzeker vervoer opnieuw hommeles. Pennings: “Als er bij ons op de vakschool eentje eerder uit is doordat er wegens ziekte een les uitvalt, moet ie toch wachten op de gewone tijd van de taxi. In het regulier onderwijs mag je naar huis, bij ons zit zo’n leerling met mij te kletsen, want wij vangen het op.
Dit artikel stond in het Onderwijsblad. Wil jij het blad ontvangen? Word lid!
Bij Lidia Taal in Den Haag verzamelen alle reizende kinderen zich na de bel van kwart over drie in de centrale hal, met een leerkracht of een assistent erbij. Nadat de busjes zijn geweest, blijven er geregeld leerlingen achter. “Je hoopt dat het een kwartiertje zal duren, maar dat is niet altijd duidelijk. Wij denken meestal: het zijn mijn leerlingen dus ik blijf.” Dan volgt het telefoontje naar de ouders en als er toevallig een moeder of vader vrij is van het werk kan die er weleens sneller zijn dan de vertraagde taxi. Pas als alle leerlingen veilig het gebouw uit zijn, kan de leerkracht verder met administratie, lesvoorbereiding en overleg met collega’s.
Taal: “De school moet erachteraan om te weten wat er aan de hand is, er wordt niet goed gecommuniceerd. Ik herken het moppergevoel over de chauffeurs, maar die kunnen er echt niets aan doen. Ik zeg altijd: ‘wat fijn dat je er bent, wanneer heb je die opdracht gekregen?’ En dat is dan vaak een kwartier eerder pas gebeurd. Zoiets gaat echt fout in de planning.”
Het Kasteel heeft vierhonderd leerlingen uit de wijde omgeving van Breda en elke dag komen er zo’n zestig busjes om ze te brengen en te halen. Met een megafoon roept het personeel om wie er mag gaan instappen.
Onoverzichtelijk
In Breda vindt Paul Kerkhofs het einde van de dag nog spannender dan het begin. “Er staan heel veel busjes te wachten en als de routes niet volgens de structuur worden gereden, weten de kinderen niet in welke bus ze moeten stappen. In het begin hadden de planners in busje 5 ’s middags andere kinderen ingedeeld dan ’s morgens. Ik snap dat ze lege plaatsen willen opvullen maar voor de kinderen is dat onoverzichtelijk. Als je bent gebracht in busje 10, heb je niet door dat je weg moet in busje 5 en de meeste chauffeurs overzien de lijst met leerlingen niet echt. En dan blijft er eentje staan.”
Ik herken het moppergevoel over de chauffeurs, maar die kunnen er echt niets aan doen
Het kan wel een halfuur duren voordat het aantal achterblijvers duidelijk is. Dan volgen de telefoontjes, het wachten op een vervangende taxi. Voor de opvang van de achterblijvers heeft Het Kasteel sleepdiensten ingesteld, vanaf half vier tot de laatste is vertrokken. Zo blijft de extra belasting voor het team min of meer beperkt. “Je moet alle zeilen bijzetten om ze bezig te houden. Wij hebben ook kinderen die er niet tegen kunnen om met anderen samen te wachten. Of de nabijheid van de eigen juf of assistent is heel belangrijk. Dan heb je dus een collega die een tijdlang de zorg voor een kind heeft, terwijl je als team ook het administratieve werk en overleg moet doen. Of je zult maar een gesprek met een ouder hebben gepland.”
