Verplichte bijscholing frustreert docenten
Bij veel leraren die werken in het voortgezet onderwijs kan de motivatie om professioneel te leren beter, ontdekte onderwijsonderzoeker Joost Jansen in de Wal. Hij promoveert morgen op dit onderwerp aan de Open Universiteit.
Uit uw onderzoek blijkt dat 13 procent van de docenten alleen maar leert omdat dit moet van anderen? Vindt u dit een hoog percentage?
“Dat vind ik best hoog. En de 2300 leraren die de vragenlijst invulden zijn misschien wel bovengemiddeld gemotiveerd om professioneel te leren. Dan ligt het percentage nog hoger. Er zijn dus flink wat docenten die niet erg gemotiveerd zijn om te leren”
Hoe komt het dat ze niet gemotiveerd zijn?
“Allereerst moet je weten wat motivatie inhoudt. Er zijn verschillende redenen om aan je eigen leren te werken. In het gunstige geval doe je dat omdat je het zelf nodig vindt en wilt. In het ongunstige geval doe je het omdat het moet van een ander. Het is een verplichting, dat geldt voor die 13 procent en dat is dus slecht voor hun motivatie. 48 procent van de docenten scoort middelmatig op beide type motivatie. Ik wil niet zeggen dat het de schuld is van docenten als ze ongemotiveerd zijn.''
In principe zijn mensen geneigd tot persoonlijke groei, maar vaak zit hun werkomgeving hen in de weg.
Bedoelt u daar de schoolleiding mee?
“Ja minder motivatie kan komen doordat de schoolleiding niet overlegt over scholing. Zo was er bijvoorbeeld een gymdocent die verplicht een cursus over toetsvragen moest volgen. Dat motiveert niet. Een andere factor is hoe het werk is georganiseerd. Als er op scholen bijvoorbeeld een systeem is om lesuitval op te vangen, dan is dat gunstig voor de motivatie. Op scholen waar ik minder gemotiveerde docenten sprak, was het meestal minder goed geregeld.
Wat kunnen schoolleiders eraan doen?
“Ze kunnen hun oor te luisteren leggen en vragen aan docenten wat ze willen leren. Er meer een democratisch proces van maken, zodat docenten niet gefrustreerd raken. Op sommige scholen gebeurt dat nu al wel.”
Is dat de enige manier om de motivatie te verbeteren?
“Nee, het gaat vooral om bewustzijn. Bijvoorbeeld bij de overheid. Als zij nu meer weten over de motivatie van docenten kunnen ze maatregelen nemen. Bijvoorbeeld leraren de ruimte bieden om te leren zodat ze hun motivatie hiervoor behouden. Ook docenten zelf moeten zich ervan bewust worden waarom ze iets willen leren. Is dat omdat het moet of omdat ze het zelf willen. En tot slot de lerarenopleidingen. Daar is nu nog weinig aandacht voor professionalisering.”
