Veel opleidingspotjes blijven onbenut
Iedere werknemer in het onderwijs, van onderwijzer tot hoogleraar, heeft recht op tijd en een budget voor professionalisering. Toch laat een aanzienlijke groep deze kans liggen, blijkt uit recent onderzoek.
Leraren weten wel dat ze hun professionele vaardigheden mogen verbeteren, maar kennis van de details ontbreekt. Volgens het bureau DUO Onderwijsonderzoek weet 73 procent van de mensen in het primair onderwijs niet welk budget er beschikbaar is voor persoonlijke en professionele ontwikkeling. In het voortgezet onderwijs is dat 52 procent.
“Het is zonde dat ze niet weten waar ze recht op hebben”, zegt Lotte Benard van oo.nl, een platform dat de weg wil wijzen in het woud van cursussen, trainingen, aanbieders en financiële regelingen voor leraren. Naast de vanaf april weer aan te vragen lerarenbeurzen is nog veel meer mogelijk. Leningen, beurzen, subsidies en het steevast overvraagde STAP-budget waar alle Nederlanders een beroep op kunnen doen. En vergeet het persoonlijke potje niet dat in alle onderwijs-cao’s is opgenomen.
Dit artikel lees je gratis uit het Onderwijsblad van maart 2023. Op de hoogte blijven van alles wat speelt in het onderwijs? Word lid van de AOb! En ontvang tien keer per jaar het Onderwijsblad.
CHECK ALLE VOORDELEN VAN HET LIDMAATSCHAP
Om hoeveel geld en tijd gaat het?
In opleidingen voor het onderwijs gaat rond 300 miljoen euro per jaar om. Hieronder volgt een lijstje per sector van de cao-afspraken per voltijder op jaarbasis.
- Primair onderwijs: 2 uur per week (bundelen tot dagen mag) en 500 euro.
- Voortgezet onderwijs: 83 uur voor docenten of 40 uur voor ondersteuners en 600 euro.
- Middelbaar beroepsonderwijs: 59 uur, deels kostenvergoeding door werkgevers.
- Hoger beroepsonderwijs: 40 uur, kostenvergoeding na afspraken.
- Wetenschappelijk onderwijs en onderzoek: twee ontwikkeldagen, kostenvergoeding na afspraken.
Hoe zit het met studiedagen?
Studiedagen zijn een initiatief van de instelling en hebben niets te maken met je persoonlijke budget in uren en geld.
Wat valt er allemaal onder individuele professionalisering?
Meer dan je misschien verwacht. Een training didactiek en bijscholing in je vak, of een cursus om te leren werken met Excel en soortgelijke software. Een vak of vaardigheid erbij leren kan ook met het persoonlijk budget. Het is niet ieders droom, maar leidinggevende vaardigheden, communicatie en vergadertechnieken zijn ook relevant voor onderwijsprofessionals. Vanwege het tekort aan schoolleiders is daar zelfs 2000 euro subsidie per deelnemer beschikbaar.
Het gebeurt dat onderwijspersoneel kiest voor het uitbouwen van een heel ander vak of een andere vaardigheid. In het onderzoek van DUO en oo.nl staat dat 12 procent van de ondervraagde vo-docenten aan scholing doet om zich te ontwikkelen in een vakgebied buiten het onderwijs.
Hoewel je cao-budget vrij te besteden is, werkt het beter als je met je leidinggevende afspraken maakt over tijd en geld. Voor een lerarenbeurs en andere subsidieregelingen is dat sowieso noodzakelijk. Je kunt in samenspraak met je leidinggevende een persoonlijk ontwikkelingsplan opstellen, maar de helft van de vo-docenten heeft zulke afspraken nog niet en in het primair onderwijs is de achterstand 40 procent. Of er dan wel beleid over is? Een derde van de ondervraagden denkt van niet of weet het niet.
Moet ik hier dan ook weer vrij voor vragen?
Bijscholing en professionalisering zijn net zo goed werk als voor de klas staan, huiswerk nakijken en studiedagen. Lotte Benard: “Hoe moeilijk vervanging ook is, er zijn nog meer oplossingen om tijd vrij te maken voor trainingen. Hoewel de meeste mensen het liefst een fysieke cursus volgen met collega’s, is er ook ruim online aanbod. Sessies plannen op een laptop is eenvoudiger dan een dag afwezigheid regelen.”
Waar gaat mijn budget heen als ik het niet gebruik?
Net zoals vrijwel alle gelden voor het onderwijs valt het professionaliseringsbudget in de lumpsum. Er zijn afspraken en richtlijnen over de besteding, maar geld dat blijft liggen kan terechtkomen in de financiële reserve, of het wordt verrekend met een tegenvaller. Ook als je je professionaliseringstijd niet gebruikt, zul je merken dat die uren wegsijpelen naar andere taken. De directie kan nooit zeggen dat jouw budget op is door hoge andere scholingskosten. Het is een individueel recht.
Wat als er geen afspraken zijn gemaakt?
“Dan wordt het tijd om die te maken”, zegt Lotte Benard. “Zoiets is niet altijd opzet, het kan er ook bij inschieten door drukte. Ga erover in gesprek, als team of als individuele leraar. En als er echt geen beleid is, dan kan de medezeggenschapsraad dat aankaarten.”
Hoe kies ik de cursus, training of opleiding die bij mij past?
In het woud van aanbieders en opleidingen is het makkelijk verdwalen. Sommige schoolbesturen helpen met een keuzepakket voor het personeel, gekoppeld aan eigen interne docenten of een gecontracteerde aanbieder. Voor 38 procent van de po-leerkrachten en 20 procent van de vo-docenten is dat voldoende. Wil je iets anders, dan helpt platform oo.nl selecteren. Je kunt daar met een financiële tool eerst kijken op welke regelingen je een beroep kunt doen. Dan gebruik je de filters in het overzicht van opleidingen om het aanbod terug te snoeien tot relevante cursussen en trainingen. Er zijn filters op thema, locatie, onderwerp en kosten.
De website presenteert met meer dan zeshonderd aanbieders het grootste deel van de markt. Verwacht geen score op basis van beoordelingen door gebruikers zoals bij energie, internet en zorgaanbieders. Lotte Benard: “Het werkelijke effect van een cursus of training op je professionaliteit is pas op lange termijn te merken. Maar een review vragen doe je meestal binnen een week. Aanbieders die het geprobeerd hebben, kregen antwoorden over de locatie, hoe sympathiek de trainer was of de kwaliteit van de koffie. Als we reviews zouden plaatsen, moeten die wel iets zinnigs te vertellen hebben.”
Meer weten? Lees hier alle scholingsafspraken uit de cao
