VO

Tips voor een ontspannen wisselmoment

Van het ene vak naar het andere overschakelen, of van het ene lokaal naar het andere gaan: de wisselmomenten kosten tijd, maar zijn bij uitstek geschikt om op te laden. 

Tekst Astrid van Unen - het Onderwijsblad - Beeld: Nanne Meulendijks - - Minder dan een minuut om te lezen

1
Neem tijd
Gun leerlingen wat tijd bij aanvang van de les om te landen en zich voor te bereiden, zelfs als dat 10 minuten kost. Als ze net biologie hebben gehad en ze moeten ineens in voertaal Engels spreken, dan is dat een omschakeling. Het duurt even voordat ze weer ‘aan’ staan. Je hoeft dus niet meteen het gaspedaal in te drukken. Voor de leraar is dit ook het moment om de stemming in de klas te peilen en daarop eventueel te anticiperen.
2
Zet andere werkvormen in
Tijdens een blokuur zijn een paar minuten (plas)pauze eveneens belangrijk. Maak dan opnieuw even contact met de leerlingen door tussen de tafels door te lopen en vragen te beantwoorden of informele gesprekjes te voeren. Stond in het eerste lesuur de leesvaardigheid centraal, focus dan in het tweede op luistervaardigheid. Wissel werkvormen af, zodat je de aandacht vast kunt houden.
3
Stel een vraag
Welke les hebben de leerlingen net achter de rug? Laat hen daarover vertellen. Daarmee geef je ze tijd een les achter zich te laten. Spoor ze wel aan alvast hun spullen te pakken voor jouw les.
4
Ga aan de wandel
Neem als leraar zelf tijdig korte adempauzes. Ga tijdens een wisselmoment even aan de wandel naar het koffieapparaat of neem de rust voor een voorbereiding op de volgende les en laat dan de leerlingen kort voor je lokaal wachten. Je kunt dan ook aangeven dat je even geen vragen wilt beantwoorden.
5
Zet een energizer in
Vooral in de laatste lesuren op een dag raken leerlingen vermoeid. Houdt daarvoor de zogenoemde energizers achter de hand. Laat leerlingen een dansje doen, even rondrennen of springen. Zoals in het stuk over de wisselmomenten in het basisonderwijs al beschreven: er zijn talloze voorbeelden van spelletjes in 3 minuten die leerlingen laten opladen. Ook Youtube heeft een mooie verzameling. Kijk wat een klas nodig heeft, want wat bij de ene werkt, kan bij de andere doel missen. De ene klas houdt van muziek luisteren, de andere juist van een dansje doen of een gek spelletje.
Zoek vooral iets dat ook bij jou past. Wie niet van dansen houdt, kan beter een spelletje kiezen. De spelletjes horen ook jou energie te geven. Belangrijk is al een paar energizers te kennen, zodat je ze gemakkelijk kunt inzetten.

Met dank aan leraren Illanga Bel en Fulco Hoekstra

Wisselmomenten in het vo in eigen tijd

Sommige middelbare scholen roosteren tijd in voor de wisselmomenten. Maar binnen de normjaartaak worden wisselmomenten bijna nooit meegerekend, terwijl het op basis van de Arbeidstijdenwet niet om een pauze gaat. Een pauze moet namelijk minimaal 15 minuten duren. Dat punt maakt Marcel Koning, beleidsmedewerker bij de AOb. “Nakijktijd, ontwikkeltijd en overige taken worden allemaal beschreven en leiden tot een opslagfactor naast de lestijd, maar scholen houden vaak geen rekening met die wisselmomenten, terwijl die soms zelfs 10 minuten duren.”

 

Zo’n looppauze is nodig voor de leerlingen, maar zou geen vrijwilligerswerk voor de leraren moeten zijn, betoogt Koning. Hij rekent voor dat een wisselmoment van gemiddeld 4 minuten op 20 minuten per dag komt en ruim 1,5 uur per week. Op jaarbasis kom je dan al snel op zo’n 50 uur. “De schoolleiding zou dan ook de opslagfactor moeten aanpassen. De personeelsgeleding in de mr zou dit kunnen aanzwengelen. Het moet een eerlijker berekening worden. Hoeveel heeft een gemiddelde docent nodig om zijn taak uit te voeren? Die uitkomst moet reëel zijn.” 

Samen bereiken we meer! Sluit je aan bij de AOb