Sigaretten in de ban rondom school
In 2020 moeten scholen in het primair, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs volledig rookvrij zijn. Veel gemeenten willen ook de straten rondom scholen rookvrij maken. “De vraag is natuurlijk, hoe gaan ze dit handhaven?”
Beeld: Typetank
Het is dringen op de stoep voor de Hogeschool Rotterdam. Een groep studenten staat te paffen op deze doordeweekse donderdagochtend. Vanaf dit studiejaar zou de hogeschool volledig rookvrij moeten zijn. “Studenten en medewerkers moeten lokalen en werkplekken kunnen bereiken zonder de schadelijke effecten van meeroken te ervaren”, legt woordvoerder Carmen Mo-Ajok uit. “Daarom hebben we ons rookbeleid aangescherpt.”
In de praktijk werkt dat beleid nog niet. Hoewel het niet lukt om het rookvrije schoolplein te handhaven, gaan onderwijsinstellingen in Rotterdam al wel een stap verder. Het Erasmus MC, het Erasmiaans Gymnasium en de Hogeschool Rotterdam willen de nabijgelegen Zimmermanweg en Wytemaweg volledig rookvrij hebben.
Openbare ruimtes
Gemeenten in heel Nederland werken aan rookvrije zones, in openbare ruimtes en dus ook op scholen. 47 gemeenten, waaronder bijna alle grote steden, hebben zich aangesloten bij de Rookvrije Generatie, een initiatief van de Hartstichting, KWF Kankerbestrijding en het Longfonds dat als doel heeft kinderen rookvrij te laten opgroeien.
Ook Groningen heeft zich aangesloten bij de Rookvrije Generatie. De gemeente heeft de Algemene plaatselijke verordening (apv) uitgebreid, waardoor hinder van rook(gassen) voortaan verboden kan worden. Instellingen kunnen de gemeente toestemming vragen een rookverbod in te stellen op aangrenzende gemeentelijke grond.
Op roc's heeft slechts 4 procent een volledig rookvrij plein
Een van de instellingen die gebruik wil maken van deze apv is de Hanzehogeschool Groningen. Na een overgangsjaar wil de hogeschool komen tot een rookvrije campus, in samenwerking met de Rijksuniversiteit Groningen. “In de overgangsfase mag er alleen op de aangewezen plekken gerookt worden”, vertelt Marloes Heeres, adviseur marketing en communicatie van de Hanzehogeschool Groningen. “Die zijn ook niet meer zo prominent voor de ingang.”
Hogescholen en universiteiten zijn niet verplicht een rookvrij schoolterrein te hebben, maar scholen in het primair, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs zijn dat wel. In 2020 moeten zij volledig rookvrij zijn. Onderzoek van het Mulier Instituut laat zien dat er nog wel wat moet gebeuren voordat dat doel gehaald wordt. Van de scholen in het voortgezet onderwijs is 53 procent volledig rookvrij. In het primair onderwijs ligt dit percentage op 78. Op mbo-scholen heeft slechts 4 procent een volledig rookvrij schoolplein.
Handhaving
Op de stoep voor de Hogeschool Rotterdam neemt student Rabia Yildiz (21) een trek van haar sigaret. “Eerder stonden we verspreid over het terrein en nu staat iedereen bij elkaar”, vertelt ze. Een groene streep op de grens tussen het schoolplein en de stoep geeft aan waar het ‘rookvrije schoolplein’ begint. Die lijn dient nu meer ter decoratie, want ook binnen de lijnen wordt er nog steeds gerookt. Zo ook door Rabia en haar klasgenoot Esma Yuzger (22). “De vraag is natuurlijk hoe gaan ze dit handhaven”, zegt Esma.
De Hogeschool Rotterdam heeft sinds een aantal jaar toezichthouders in dienst. Zij gaan dagelijks in gesprek met studenten en medewerkers over het naleven van de huisregels, het rookbeleid is daar onderdeel van.
In Groningen hebben ze een soortgelijke aanpak. “We spreken mensen erop aan en benaderen het positief, we willen in ieder geval geen politieagent spelen”, vertelt Heeres. “We willen mensen bewust maken dat ze anderen in de rook zetten.” Niet alle studenten hebben behoefte aan bemoeienis met hun gezondheid. “Er wordt ook wel gevraagd, mag ik dan geen broodje kroket meer eten?” Volgens Heeres gaat die vergelijking mank, omdat je met het eten van ongezond voedsel alleen jezelf hebt, terwijl je ook de gezondheid van anderen schaadt als je rookt.
Spreken studenten elkaar echt aan op hun rookgedrag? “We begrijpen dat iemand op gedrag aanspreken lastig is”, erkent Mo-Ajok. Volgens haar gaat het er vooral om dat studenten zich bewust worden van het effect van meeroken. “Een beetje begrip vragen en niet om terechtwijzen.”
Rommel
Op het plein van de Hogeschool Rotterdam stonden vroeger rookhokken, maar die zijn nu verdwenen. Dat zorgt voor meer rommel op het plein, denkt student Rabia. “Er zijn hier maar twee tegeltjes waar je je sigaretten in kan doen en zoals je kan zien doet niet iedereen dat.” Esma vult aan: “Als je rookhokken hebt, heb je ook al die rommel niet.”
“Ik loop wel een blok om voor mijn sigaret”, vertelt Rabia. Esma vult aan: “In de regen of in de kou, thuis doe ik dat ook al, want ik wil niet in huis roken, ik laat me door het weer niet tegenhouden.”
Rabia: “Het verbod is effectiever op de middelbare school, want daar mag je niet roken. Hier steken ze toch wel een sigaret op, we zijn volwassen.”
