Schooltv: van iconische uitzendingen naar populaire video-database

De tijd dat de wiebelige tv-kast overal op hetzelfde moment de klas in werd gerold, is allang niet meer. Schooltv - 60 jaar oud - heeft nu de best bezochte website voor aanvullend lesmateriaal.

Tekst Joëlle Poortvliet - Redactie Onderwijsblad - 19 oktober 2023 - 2 Minuten om te lezen

Beeld: Schooltv

Wie denkt een pop van Karbonkel of posters van het Schooltv-weekjournaal tegen te komen, heeft het mis. Drie witte tafels op een ruime redactievloer van het NTR-gebouw in Hilversum zijn bestemd voor de makers van Schooltv: momenteel zes vrouwen en één man.

Bijna vijftien jaar geleden - eindredacteur Erik Appelman werkte er toen ook al - had Schooltv nog zo’n tachtig man in dienst. Dat is meer dan tien keer zoveel als nu. Appelman: “Eigenlijk waren we lang een eigen omroep, met eigen tv-programma’s en een eigen backoffice.”

Wegbezuinigd

Rond 2010 brak een fusietijd aan in omroepenland. De NPS, Teleac en RVU werden samengevoegd tot de NTR en adopteerden Schooltv. Educatieve programma’s stonden destijds niet hoog op de prioriteitenlijst van de overkoepelende NPO, vertelt Appelman: “Eigenlijk is Schooltv toen zo goed als wegbezuinigd. Het was onder dwang. Niemand vond het leuk.”

Tegelijk was het logisch om anders naar de producties van Schooltv gaan kijken. Appelman: “De oude situatie was ook niet langer houdbaar. We hadden vaste uitzendtijden, vanuit het toen al ouderwetse idee dat leraren precies dan met hun klas naar onze programma’s gingen kijken. Maar dat was natuurlijk allang niet meer zo. Ze kozen hun eigen moment.”

Schooltv betekent geen reclames, geen bijbedoelingen, altijd additioneel en nooit lesvervangend

Dus ontstond het idee om de Schooltv-beeldbank uit te bouwen naar een slimme database met ‘goed aanvullend lesmateriaal’. Appelman: “We geven zo goed mogelijk aan: deze video is voor die groep of klas geschikt en gaat over dit thema. We zijn een publieke dienst, met publiek materiaal.” Dat betekent ‘geen reclames, geen bijbedoelingen, altijd additioneel en nooit lesvervangend’, aldus de eindredacteur.

Dik een decennium na de sanering deed Schooltv zelf onderzoek. Op Youtube na, bleek de beeldbank de meest gebruikte onderwijsvideo-site te zijn van Nederland. Zo’n 18 duizend filmpjes staan er inmiddels op, grofweg twee derde voor het primair en een derde voor het voortgezet onderwijs.

Gemiddeld trekt het materiaal 800 duizend ‘unieke gebruikers’ per maand. Appelman: “Een unieke gebruiker wordt één keer per maand geteld. Dus ook als je tien keer per maand op de website komt, telt dat maar één keer.” Het aantal pageviews ligt veel hoger: rond de 5 miljoen per maand.

Kamervragen

In haar inmiddels zestigjarig bestaan kent Schooltv ook aardig wat relletjes. Denk aan de commotie over Dokter Corrie, een programma met seksuele voorlichting dat in 2013 zelfs tot Kamervragen leidde van de ChristenUnie. Ook het verwijderen van Zwarte Piet uit al het Schooltv-materiaal ging niet zonder slag of stoot.

Vaak zijn het ouders die zich dan massaal melden, niet leraren, weet Appelman. Hijzelf vond de ophef rond corona het heftigst. Een vrolijke Tonky & Jack-video over de anderhalve meter, maakte het kanaal in 2020 mikpunt van kritiek. Appelman. “We werden toen ook persoonlijk gevonden en aangesproken. En dan is aangesproken een te mooi woord.”

Want voor de duidelijkheid: Schooltv is geen ‘staats-tv’. Appelman: “We vallen net als alle makers in Hilversum onder de media-tak van het ministerie van Onderwijs, niet onder de onderwijstak.” Al nemen ze binnen de NPO wel een bijzondere positie in, omdat ze zo duidelijk onderwijspersoneel als doelgroep hebben.

Door het gedoe tijdens corona besloot de redactie wel om disclaimers te gaan plaatsen bij ‘materiaal dat aanstootgevend kan zijn’. Soms ook omdat het verouderd is. Appelman: “Twintig jaar geleden legden we de voc-mentaliteit uit naar aanleiding van een uitspraak door toenmalig premier Balkenende. Vandaag de dag is dat geen compliment meer. Er is ontzettend veel veranderd in de beeldvorming. Soms moet je oud materiaal met een korreltje zout nemen en soms kan het ook niet meer.”

Context

Al is het uiteindelijk aan de leraar om een filmpje van context te voorzien, aldus Appelman. “Niet om ons achter te verschuilen, maar je hebt een docent nodig die een filmpje in de actualiteit plaats, vragen stelt aan leerlingen, discussies leidt, enzovoorts.”

Voor dit jubileumjaar is een nieuwe website in de maak. Er komen direct op de homepage twee portals: eentje voor primair en eentje voor voortgezet onderwijs. Appelman: “In beeldvorming is het helaas nog vaak: Schooltv, dat is voor het primair onderwijs.” Maar onder de noemer ‘In de klas’ shopt de redactie al jaren geschikt vo-materiaal bij elkaar dat voor andere npo-programma’s is gemaakt. Na het interview heeft Appelman bijvoorbeeld een afspraak met bnnvara over hun programma Vroege vogels. “Zij hebben een aflevering gemaakt deels over stuwwallen in Nederland. En dat is weer curriculum voor aardrijkskunde. Dus halen wij dat stukje eruit en zetten het op Schooltv.”

Jouw mening over Schooltv

Schooltv stelt een klankbordgroep samen. Ben jij leraar en wil je af en toe je mening geven over wat Schooltv maakt? Stuur een mailtje naar schooltv@ntr.nl onder vermelding van ‘Klankbordgroep’.