Tekort leraren en schoolleiders stijgt in po tot boven 10 duizend
Landelijk was er in 2021 een tekort van 9100 fte aan leraren in het primair onderwijs. Daarnaast staat er voor de schoolleiders een tekort van 1100 genoteerd. De instroom is onvoldoende om dit op korte termijn op te lossen, zo blijkt uit een arbeidsmarktanalyse. AOb-bestuurder Thijs Roovers: “Wie dit rapport zorgvuldig leest, houdt zijn hart vast.”
Beeld: typetank
‘Een urgent en complex probleem.’ Zo noemen de onderzoekers het lerarentekort in de analyse. ‘Veel scholen hebben al moeite om vacatures te vervullen en het is niet de verwachting dat hier op korte termijn verandering in komt.’ Ook is het volgens het Arbeidsmarktplatform, waar ook de AOb inzit, lastig te voorspellen hoe het tekort zich verder gaat ontwikkelen en of het af gaat nemen of juist toeneemt. Dat komt doordat de gevolgen van de coronacrisis meespelen en er extra investeringen zijn gedaan.
Het lerarentekort is 9 procent van de werkgelegenheid. In de grote steden ligt dit aandeel hoger met zo’n 14 procent. Bij schoolleiders bedraagt het tekort 13 procent van de werkgelegenheid. Verder kampen scholen in het westen van het land en scholen voor speciaal onderwijs en scholen met een hoge schoolweging met de grootste tekorten.
Ramp
“Ruim 10 duizend te weinig leraren en schoolleiders en dan hebben we van het ondersteunend personeel geen cijfers over tekorten, maar vermoeden we dat dit er ook nog eens duizenden kunnen zijn”, zegt Roovers. “Dit is een ramp voor het onderwijs en schreeuwt om oplossingen.” Wel zijn er kleine verbeteringen te zien, vindt de AOb-bestuurder. “We gaan langzaam naar een beter salaris, we zien meer jonge collega’s. Maar dat is niet genoeg.”
Dit is een ramp voor het onderwijs en schreeuwt om oplossingen
Roovers: “We moeten alle zeilen bijzetten om nieuwe collega’s op te leiden en bestaande collega’s te behouden. Dat betekent dat mensen goed begeleid moeten worden, sneller een vast contract moeten krijgen en er serieus werk gemaakt moet worden van de stress die het onderwijs op te veel plekken geeft. Het is het mooiste vak van de wereld, de kinderen in dit land verdienen het beste onderwijs.”
We moeten alle zeilen bijzetten om nieuwe collega’s op te leiden en bestaande collega’s te behouden
Zo staat in de analyse dat er meer jongere collega’s zijn ingestroomd: het aandeel 55-plussers nam af tussen 2017 en 2021, terwijl er meer 35-minners bijkwamen. ‘Tot enkele jaren geleden was er nog sprake van vergrijzing’, zo schrijven de onderzoekers. Dat is nu veranderd. In de groep onderwijsondersteuners verdubbelde het aantal jongeren, ‘25-minners’, tussen 2017 en 2021.
Een pluspunt is ook dat het onderwijspersoneel tevreden is over het werk: 85 procent geeft dat aan. De werkzekerheid vinden ze fijn, het type contract en de inhoud van hun werk. Minder blij zijn ze met het salaris, de thuiswerkmogelijkheden en het bepalen van de werktijden. Wel heeft al het onderwijspersoneel een flinke salarisverhoging gekregen door het dichten van de loonkloof.
Onvoldoende instroom
Toch gaat de pabo-instroom de tekorten niet op de korte termijn oplossen, zo voorspelt het Arbeidsmarktplatform. De piek in de instroom op de lerarenopleiding die tijdens de coronacrisis te zien was, zet niet door. In 2020 besloten 6845 studenten aan een pabo-studie te beginnen, dat is gedaald naar ruim 5300 in 2021. De piek uit 2020 wordt niet geëvenaard, maar de instroom op de pabo stijgt wel in vergelijking met de eerdere jaren 2017 (4314 studenten), 2018 (4754 studenten) en 2019 (5201 studenten). De instroom is in 2021 met 22 procent gestegen ten opzichte van 2017. De onderzoekers zien daarbij vooral dat de deeltijdvariant en de duale opleiding in opmars zijn. In dezelfde periode steeg dit aantal met 90 procent.
De reguliere instroom vanuit de pabo’s is al lang niet meer voldoende en zal dat voorlopig ook niet zijn om aan de vraag te voldoen
Ook kiezen steeds meer mensen voor een carrière in het basisonderwijs. ‘Jaar op jaar is het gestegen’, zo schrijven de onderzoekers. ‘Van iedere zes of zeven nieuwe leraren is er één zij-instromer in het beroep.’ Het Arbeidsmarktplatform is blij met deze zij-instromers. ‘De reguliere instroom vanuit de pabo’s is al lang niet meer voldoende en zal dat voorlopig ook niet zijn om aan de vraag naar personeel in het onderwijs te voldoen.’
Samen krijgen we meer voor elkaar. Word lid van de AOb!
