Riskante klappen: ingrijpen bij knokken, of niet?
Ingrijpen bij knokken, dat spreekt vanzelf. Of niet, want de leraar die de klappen opvangt neemt een risico, tot arbeidsongeschiktheid aan toe.
Beeld: Nanne Meulendijks
Vechtende leerlingen in een ongelijke strijd, dat kan je als docent algemeen vormend onderwijs niet laten gebeuren. Dus sprong hij ertussen, een avo-docent die in het Onderwijsblad niet bij naam genoemd wil worden zolang zijn zaak nog loopt. Nadat hij tussenbeide kwam, weet hij niet meer wat er is gebeurd. “Ik ben bewusteloos geweest en ik werd wakker op de grond.”
Licht hersenletsel, constateerden artsen later, maar met zware gevolgen. De nu 66-jarige docent moest minder werken om het vol te houden, ook in vakanties is een ruime middagdut noodzakelijk en sportieve prestaties zijn er niet meer bij. “Ik liep hard ’s avonds, in de winter schaatste ik vier keer per week. Nu heb ik geen balans meer en omkijken is lastig.” Hij prijst zijn collega’s die rekening houden met alles wat hij niet meer kan, maar treurt over het gemis. “Ik was voor mijn leeftijd heel fit, door dit incident ben ik de ouderdom in gevallen.”
Door dit incident ben ik de ouderdom in gevallen
‘Letselschade’ is de verzamelnaam voor zulke gevolgen. Aangezien de werkgever verantwoordelijk is voor de veiligheid op school, is er recht op schadevergoeding, maar die komt er niet vanzelf. Het slachtoffer moet de werkgever aansprakelijk stellen. “Ik prijs me gelukkig dat ik AOb-lid ben, want zo’n procedure die zich zes jaar voortsleept, kost anders veel geld”, zegt de avo-docent.
Arbeidsverhouding
AOb-leden die letsel hebben opgelopen door een ongeval of andere narigheid op het werk, krijgen van de bond kosteloos ondersteuning. Liefst snel en zonder procedure, zegt hoofd algemene juridische dienstverlening Marcel Crum: “Maar als de andere partij de aansprakelijkheid niet erkent, wordt het ingewikkelder en moet er geprocedeerd worden. Onbedoeld kom je dan als werknemer tegenover je werkgever te staan. Dat is niet goed voor de arbeidsverhouding, want leidinggevenden zijn net mensen, ze reageren niet altijd rationeel.”
Leidinggevenden zijn net mensen, ze reageren niet altijd rationeel
Meestal komt de letselschadebehandelaar er wel uit met de verzekeraar, maar na geweld ligt de zaak vaak ingewikkeld. Carolina Landstra van Ratio Letselschade, het bureau dat voor de AOb deze kwesties behandelt: “Wat doet een leraar als kinderen elkaar slaan en schoppen? Je kunt het niet laten gebeuren, want als het erger wordt, heb je als docent ook een probleem. Als je ingrijpt en zelf gewond raakt, kan de school dan iets verweten worden? Had de leraar het anders aan kunnen pakken? Wie heeft de klappen uitgedeeld? Is dit een zaak voor de verzekeraar van de school of voor de aansprakelijkheidsverzekering van de ouders?” Landstra’s collega Peter Blom: “In schoolplannen staat van alles over de veiligheid van leerlingen, maar ook de werkplek moet veilig zijn. Dat is de basisnorm.”
Cruciaal is de zogeheten zorgplicht van de school: voorkom schade, zoals medische kosten, aanpassingen van de woning, gemist inkomen. De school moet voor aansprakelijkheid verzekerd zijn. De werknemer mag menselijke fouten maken zonder het recht op vergoeding te verliezen. De aansprakelijkheid van de werkgever stopt pas bij roekeloos gedrag en bij niet redelijkerwijs te voorkomen ‘huis- tuin-en-keukenongevallen’: geen schadevergoeding voor de leerkracht die op schoolkamp struikelt over een scheerlijn.
Traumachirurg
Natascha de Jager (43) kan als gevolg van agressie op het schoolplein niet meer fietsen. Ze heeft een knieprothese, maar lopen is nog altijd extreem pijnlijk -en dat alles doordat ze met twee collega’s een groepje vechtende meisjes van groep 7 uit elkaar plukte. “Eentje lag op de grond, er werd wild geschopt, ze reageerden niet meer op onze stemmen. Dan moet je ingrijpen. Een meisje dat door wilde vechten gaf mij een duw. Ik hoorde een gek geluid uit mijn knie, maar ik dacht niet dat het zo ernstig zou zijn.”
Er was nog een uur te gaan die dag en twee dagen later begon de zomervakantie. Of ze terug kon naar de klas, vroeg de directrice. “Ik was niet bij machte om er tegenin te gaan, maar een collega zag hoe erg het was en zij heeft me naar het ziekenhuis gebracht.” Scan, injectie, tape eromheen, pijnstillers, maar dit letsel bleek materiaal voor de traumachirurg. Het kraakbeen in de knie herstelde niet zoals gehoopt en De Jager onderging meerdere operaties. “Ik baalde van alle bijkomende kosten voor vervoer en hulpverlening. Toen zei mijn zus: Bel je vakbond, dit is letselschade. Het was wel een stap om dat te doen. Ik was bang voor de reactie van de werkgever. Ik verwijt niemand iets persoonlijk, maar dit ging mij serieus geld kosten.”
Ik verwijt niemand iets persoonlijk, maar dit ging mij serieus geld kosten
Bekoeld
Ze keerde tijdens de revalidatie terug naar school, maar daar bleken de verhoudingen bekoeld. Mediation hielp niet. De Jager werkt nu elders in Amsterdam-Zuidoost bij een school van haar eigen bestuur. “Met personeelszaken en een arbeidsdeskundige is besproken wat ik wel en niet kan. Op een gegeven moment wilden ze me voor de kleuters hebben, maar ik kan geen veters helpen strikken bijvoorbeeld. Nu heb ik groep 8, vorig jaar groep 7. Als ik net een pijnbehandeling heb gehad, word ik niet ingedeeld bij de pleinwacht en het is heel fijn om dat niet iedere keer aan collega’s te hoeven vragen. De kinderen zijn ook lief, behulpzaam en voorzichtig. We hebben een vakdocent gym en een begeleider voor de musical, dus bij het oefenen kan ik zoveel mogelijk zitten. Hoe het gaat met het schoolkamp moeten we nog bedenken. Ik kan niet meefietsen, ook niet op een tandem.”
Zeven jaar na de duw op het schoolplein werkt ze nu vier dagen in plaats van vijf en is de schadeprocedure nog altijd niet afgerond. “Dat vind ik wel heel lang.”
De docent waarmee dit stuk begint gaat dit schooljaar met pensioen. Zijn gedroomde fietstocht in de Andes zal hij nooit maken. “Een school is niet vanzelf een veilige plek. Je hebt een vangnet nodig van afspraken, regels, normen en waarden. Een verzekering die achter je staat en een directeur met lef die voortvarend handelt. Zodat je niet in een niemandsland terechtkomt als er iets ernstigs is gebeurd.”
AOb-leden krijgen bij letselschade door een ongeval of andere narigheid op het werk van de bond kosteloos ondersteuning. Liefst snel en zonder procedure. Word lid van de bond en bekijk alle voorwaarden. Tips bij letselschade? Ga naar dit artikel.
