Ouder personeel komt vaker langdurig thuis te zitten
Steeds meer oudere medewerkers in het basisonderwijs komen thuis te zitten vanwege langdurige ziekte of werkloosheid. Dat blijkt uit de nieuwste analyse van het Arbeidsmarktplatform PO.
Beeld: Typetank
Het aantal wia-uitkeringen, voor mensen die twee jaar of langer ziek zijn, is sinds 2014 in het basisonderwijs met 37 procent gestegen tot 5.400 werknemers in 2018. Het merendeel hiervan is 55 jaar of ouder.
Dat geldt ook voor de uitkeringen voor werkloosheid. Hoewel het totaal aantal nieuwe ww-uitkeringen sterk daalt (van 8.800 in 2014 naar 2.800 in 2019), komt naar verhouding vooral ouder onderwijspersoneel zonder werk thuis te zitten. Werd in 2014 nog maar 18 procent van de nieuwe ww-uitkeringen toegekend aan de oudere medewerker, in 2019 is dat opgelopen tot ruim 41 procent. Zij maken over het algemeen ook relatief lang gebruik van deze uitkering.
Hoge werkdruk
Waardoor het komt dat vooral ouder personeel thuis komt te zitten, is niet onderzocht. De link met de hoge werkdruk ligt echter voor de hand. Maar liefst 72 procent geeft in de analyse opnieuw aan (zeer) veel werkdruk te ervaren. Ondanks dat leraren over het algemeen tevreden zijn over de inhoud van hun baan, kampt meer dan een kwart met burn-outklachten. Dat is ver boven het landelijk gemiddelde van 17 procent.
Ook onder onderwijsondersteunend personeel neemt het verzuim toe
Het ziekteverzuim onder leraren is volgens het platform dit jaar weer gestegen en ligt op 6,9 procent in het basisonderwijs en op maar liefst 8,3 procent in het speciaal onderwijs. Dit is ook aanzienlijk meer dan het landelijk gemiddelde van 5,2 procent dit jaar. Ook hier ligt het verzuim onder oudere leraren veel hoger dan onder hun jongere collega’s. Ter vergelijking: het verzuim onder leraren onder 25 jaar ligt in zowel het basis- als speciaal onderwijs op nog geen 3 procent, terwijl dit onder 65-plussers uitkomt op 12 procent (basisonderwijs) en 14 procent (speciaal onderwijs).
Ook onder onderwijsondersteunend personeel neemt het verzuim toe. In het basisonderwijs ligt het net als onder leraren op 6,9 procent. De ondersteuners in het speciaal onderwijs kennen het hoogste verzuimpercentage van alle medewerkers in het basisonderwijs: namelijk 8,5 procent in 2020.
Tekorten lopen op
Het hogere verzuim onder ouderen zal volgens het Arbeidsmarktplatform PO een punt van aandacht in de gesprekken over duurzame inzetbaarheid moeten worden. ‘Hoe kan ervoor gezorgd worden dat het personeel gedurende hun hele loopbaan gezond, gemotiveerd, met plezier en competent kan werken’, is volgens het platform de vraag beantwoord moet worden.
Het tekort aan leraren in het basisonderwijs komt in 2024 uit op ruim 1900 voltijdsbanen
Zeker gezien het aantal tekorten dat ook het platform ziet oplopen. De aanmeldingen voor de pabo en de zij-instroomopleidingen nemen weliswaar flink toe, maar dat is bij lange na niet genoeg om alle vacatures in te vullen. Het tekort aan leraren in het basisonderwijs komt naar verwachting in 2024 uit op ruim 1900 voltijdsbanen. Dit is bovenop de huidige tekorten. Vooral in de Randstad en op achterstandsscholen zullen meer vacatures niet opgevuld kunnen worden.
De vacatures voor onderwijsondersteunend personeel nemen ook fors toe, signaleert het arbeidsmarktplatform in zijn jaarlijkse analyse. Het aantal onderwijsondersteuners op basisscholen is de afgelopen jaren met meer dan 30 procent gestegen naar zo’n 40.000 in 2019. Dit hangt volgens het platform waarschijnlijk samen met de besteding van de werkdrukmiddelen. Veel scholen gebruiken dat budget om ondersteuners aan te nemen. Kanttekening is dat het hierbij veelal gaat om tijdelijke contracten.
Ingrijpen noodzakelijk
De AOb ziet het hoge verzuim onder ouder personeel als de zoveelste bevestiging dat ingrijpen noodzakelijk is. “De werkdruk is al jaren te hoog en neemt alleen maar toe, dus in die zin is het geen verrassing dat er mensen uitvallen”, zegt AOb-vicevoorzitter Jelmer Evers. “Gezien de oplopende tekorten in het onderwijs hebben we elke leraar hard nodig. Het is echt tijd dat we het werken in het onderwijs aantrekkelijker maken, door kleinere klassen en verlaging van de werkdruk. Alle signalen staan al tijden op rood, wanneer is het eens genoeg?”
Lees hier de hele arbeidsmarktanalyse PO.
Het ziekteverzuim onder docenten in het voortgezet onderwijs is in 2019 gelijk gebleven. Maar de vlag kan niet uit. Eén op de tien docenten zit momenteel thuis door corona.
