Op twee derde middelbare scholen lesuitval door corona
Begin november had 65 procent van de middelbare scholen last van lesuitval door corona. Gemiddeld viel 10 procent van de lessen uit. Dat blijkt uit een eerste onderzoek in opdracht van het ministerie van Onderwijs.
Beeld: Pixabay
Onder druk van de Tweede Kamer laat het ministerie van Onderwijs (OCW) sinds kort maandelijks onderzoek doen naar lesuitval als gevolg van covid-19. Het gaat om onderwijs dat fysiek niet door kan gaan, omdat de leraar corona gerelateerde klachten heeft of in quarantaine zit.
Onderzoeksbureau Oberon stuurde hiervoor in november vragenlijsten naar ruim 4600 scholen voor primair en voortgezet onderwijs. Meer dan 1500 reageerden. De vragen gingen over de schoolweek van 9 t/m 13 november. Wat opvalt in de respons - en wat ook wel te verwachten is - is dat het percentage lesuitval sterk toeneemt naarmate de leeftijd van de leerlingen oploopt. In de tweede week van november had 6 procent van de basisscholen te maken met lesuitval, gemiddeld 34 procent van het speciaal onderwijs (so en sbo) en 65 procent van de middelbare scholen.
Deze coronacijfers zijn niet verrassend, maar wel verontrustend
Op middelbare scholen viel gemiddeld 10 procent van de lessen uit, rekent Oberon voor. Dit getal komt overeen met een peiling die de Volkskrant deed in september. Ook die krant constateerde dat 10 procent van de docenten thuis zit door corona. De ‘gewone’ lesuitval komt daar nog eens bovenop, maar wordt niet geregistreerd. En dat is pijnlijk, vindt AOb-bestuurder Henrik de Moel, die ziet hoe relatief snel het ministerie dit onderzoek naar corona-gerelateerde lesuitval wist op te tuigen. Het maakt het volgens De Moel extra wrang dat vergelijkbare gegevens – maar dan als uitvloeisel van het lerarentekort - nog steeds niet worden opgevraagd: "Terwijl wij daar al jaren om vragen. Ook ligt er al tijden een Kamerbreed gesteunde motie om de gevolgen van het lerarentekort te monitoren.” Hij vervolgt: “Het is natuurlijk goed dat we nu deze coronacijfers hebben. Die in mijn optiek niet verrassend zijn, maar wel verontrustend.”
Het onderwijsprogramma moet zoveel mogelijk doorgang vinden
Het Oberon-onderzoek geeft ook inzicht in wat scholen doen bij lesuitval. Op 16 procent van de vo-scholen is de uitgevallen les ‘volledig ondervangen’ door afstandsonderwijs of zelfstandige opdrachten. Op 49 procent van de scholen gebeurde dat ‘grotendeels’. Onderwijsminister Arie Slob vindt dat niet genoeg, in een brief aan de Tweede Kamer roept hij alle scholen op om uitgevallen lessen zoveel mogelijk op afstand te laten plaatsvinden. 'Ik vind het belangrijk dat het onderwijsprogramma (…) zoveel mogelijk doorgang vindt.'
Schoolsluiting
Scholen die vanwege een covid-uitbraak helemaal gesloten waren vallen buiten het onderzoek van Oberon. Daarvoor is een meldpunt opgericht bij de Onderwijsinspectie. Ook daar kwamen vorige week de eerste cijfers van naar buiten. In zijn brief aan de Tweede Kamer kiest de minister ervoor een momentopname te delen: op 30 november – een week geleden - waren 28 basisscholen gesloten en 25 middelbare scholen.
Bron: Onderwijsinspectie
De 28 gesloten basisscholen staan vooral in de regio’s Rotterdam-Rijnmond en West-Brabant. De 25 vo-scholen die begin vorige week dicht waren vanwege corona staan vooral aan de oostkant van Nederland, in de provincie Groningen en wederom in West-Brabant.
Bron: Onderwijsinspectie
De Onderwijsinspectie laat in haar rapport ook zien hoeveel schoolsluitingen er bij het meldpunt geregistreerd zijn tussen september en begin december. Bij elkaar opgeteld sloten tot nu toe 131 scholen in het primair en 75 scholen in het voortgezet onderwijs. Gemiddeld waren deze vestigingen een dikke week dicht.
Kwetsbare leerlingen missen door corona lessen op 75 procent van de vmbo- en havo/vwo-scholen
Kansenongelijkheid
PvdA en GroenLinks schreven eind september de motie die ervoor zorgde dat het ministerie de impact van corona op het onderwijs gedetailleerder ging monitoren. De oppositiepartijen willen vooral de gevolgen op kansenongelijkheid in beeld krijgen.
De Oberon-monitor stelt dat er op 20 procent van de basisscholen door corona lessen zijn gemist door achterstandsleerlingen en/of leerlingen die van huis uit minder ondersteuning krijgen.
In het speciaal onderwijs (so en sbo) gaat het om 50 procent van de scholen. In het voortgezet onderwijs loopt het percentage verder op: 75 procent van de vmbo- en de havo/vwo-scholen geven aan dat kwetsbare leerlingen lessen misten in de week die werd gepeild. ‘Een meerderheid’ van de scholen in het funderend onderwijs biedt deze groep speciale ondersteuning aan, aldus Oberon. Of die ook effectief is, kunnen de respondenten nog niet aangeven.
Het Oberon-onderzoek laat verder zien dat middelbare scholen gemiddeld 6,1 leerlingen hebben die door corona langdurig niet naar school gaan. In het primair onderwijs gaat het gemiddeld om 0,25 kind per vestiging. Deze kinderen blijven thuis vanwege risico’s die het virus met zich meebrengt voor henzelf of familieleden, of vanwege angst voor het virus.
Klassen
In Dagblad Trouw legde journalist Laura van Baars zaterdag de link tussen deze eerste cijfers en de documentaireserie Klassen over kansenongelijkheid. Klassen volgt het leven van groep 8-leerlingen in het schooljaar 2019-2020. Van Baars schrijft in het artikel Lesuitval: wat mag je de school aanrekenen?: ‘De eerste afleveringen zijn gefilmd voor de pandemie, maar wat gebeurt er straks met kwetsbare achtstegroepers Anyssa, Yunuscan en eersteklasser Gianny als corona om de hoek komt kijken en de kinderen wekenlang worden aangewezen op thuisonderwijs?’ Van Baars vraagt zich ook af of je wel van scholen kunt verwachten dat ze de gemiste schoolweken van dit voorjaar onder de huidige omstandigheden inhalen. AOb-bestuurder Henrik de Moel: “De Onderwijsminister heeft altijd gezegd dat scholen - en daarmee het personeel – tijdens deze uitbraak niet aan het onmogelijke worden gehouden. Daar blijven we hem aan houden.”
Lees ook: 'Onderwijskwaliteit sterk gedaald door corona'
