Online lessen zorgen voor daling onderwijskwaliteit in mbo en hoger onderwijs
De onderwijskwaliteit in het mbo en hoger onderwijs is gedaald sinds de overstap naar het afstandsonderwijs. Dat geven docenten en managers aan in een enquête van de AOb. Daarnaast kampt het onderwijspersoneel met een flink hogere werkdruk sinds de coronacrisis.
Beeld: Pixabay
De sluiting van de mbo-instellingen, hogescholen en universiteiten heeft invloed op de onderwijskwaliteit. Die daalt, zo geeft drie kwart van de docenten in het mbo en hbo aan. Hun collega’s aan universiteiten zien dezelfde achteruitgang: 69 procent laat dat weten. ‘Online onderwijs is een ramp’, zo vatte een docent het samen in een open opmerking. Managers uit de verschillende onderwijssectoren hebben over het algemeen een iets positiever oordeel over de onderwijskwaliteit.
Zorgwekkend
“Dit is zorgwekkend”, zegt AOb-bestuurder Tamar van Gelder. “Deze uitkomsten bevestigen de geluiden die we al eerder hoorden en laten zien dat het dus zeker niet meevalt. Nu is de werkdruk al te hoog, terwijl er prioriteiten zijn gesteld in bijvoorbeeld het alleen begeleiden van studenten die extra begeleiding nodig hebben. Er blijft werk liggen wat niet meer ingehaald kan worden en het gebrek aan perspectief is zorgelijk. We blijven dit aankaarten bij de politiek."
AOb-bestuurder Tamar van Gelder: 'Deze uitkomsten bevestigen de geluiden die we al eerder hoorden en laten zien dat het dus zeker niet meevalt'
Vorige week stuurde de AOb naar alle leden in het mbo, hbo en aan de universiteiten een enquête om te achterhalen welke ervaringen ze hebben met afstandsonderwijs. In totaal vulden 1639 leden de vragenlijst in. Daarvan werkt iets meer dan de helft in het mbo (55 procent), een derde is aan een hogeschool verbonden 13 procent aan een universiteit. De Tweede Kamer debatteert deze week over het mbo, hbo en wo.
Gesloopt
De toegenomen werkdruk is een duidelijk signaal dat de geënquêteerden geven. Docenten laten weten dat mentaal en fysiek gesloopt zijn. ‘Het onderwijs van de afgelopen periode is zowel voor docenten als studenten niet vol te houden’, schrijft een geënquêteerde. Drie kwart van de docenten kampt met een hogere of zelfs veel hogere werklast dan ze in een normale werkweek gewend waren. Ook de huidige werkdruk ligt, in vergelijking met het opstarten van het afstandsonderwijs, voor bijna de helft (46 procent) hoger. Boosdoeners zijn vooral het online vergaderen, zorgen over het leerproces van studenten, gebrek aan scheiding tussen werk en privé en de verschillende soorten interacties via telefoon en mail.
Geënquêteerde: 'Het onderwijs van de afgelopen periode is zowel voor docenten als studenten niet vol te houden'
Tijdslot eraf
De tijdslots in het openbaar vervoer tot aan de zomervakantie noemt de helft van alle leden in het mbo, hbo en wo onterecht. Om studenten uit de spits te weren mogen instellingen alleen tussen elf en drie en na acht uur 's avonds onderwijs geven. De geënquêteerden zien niks in het verlengen van deze maatregel na de zomervakantie en begrijpen niet waarom werkenden voorrang krijgen op studenten. Ze zijn bang voor een oprekking van de werkdagen. Van Gelder: “Wij hebben de politiek meegegeven dat het tijdslot eraf moet. Bovendien beperkt de anderhalve-meterregel de fysieke aanwezigheid op instellingen al tot circa 20 procent.”
Wij hebben de politiek meegegeven dat het tijdslot eraf moet
Avonduren en zaterdag
Het lesgeven in de avonduren en op zaterdagen*Lees ook dit artikel over het lesgeven buiten reguliere werktijden met een reactie van AOb-sectorbestuurder Roelf van der Ploeg. stuit daarnaast op grote bezwaren. 80 procent van de docenten in het mbo en wo vindt het verzorgen van onderwijs op zaterdag niet te combineren met privé. In het hbo vindt drie kwart dat. Doordeweekse avonden zijn beter te combineren met de privésituatie dan zaterdagen, maar ook dan geven nog steeds zo’n zes op de tien docenten aan dat het niet te combineren is. Een groot deel is niet bereid om op zaterdagen te gaan werken met óf zonder extra tegemoetkoming.
Wij wijzen het lesgeven op zaterdag stellig af
“In het wetenschappelijk onderwijs horen we al vaker terug dat docenten het weekend gebruiken om ‘bij te werken’. Als ze dan ook nog verplicht onderwijs moeten verzorgen, blijft er weinig vrije tijd over”, zegt Van Gelder. “Wij wijzen het lesgeven op zaterdag stellig af.”
Vorige week donderdag reageerde Onderwijsminister Ingrid van Engelshoven al dat mbo-docenten niet gedwongen kunnen worden om buiten reguliere werktijden te werken of op zaterdag. Maar, ze zei ook dat ze er geen stokje voor zal steken als docenten en werkgevers dit wel graag willen.
Omschakeling
In de onderwijssectoren heeft de afgelopen tijd een enorme omschakeling plaatsgevonden, zo bewijst de enquête. Het overgrote deel van de lessen werd namelijk fysiek gegeven (mbo 87 procent, hbo 82 procent en wo 78 procent). Alleen in het hbo en wetenschappelijk onderwijs werd het fysieke onderwijs vaker aangevuld met videolessen.
Ga ook naar de veelgestelde vragen over de coronacrisis en het lesgeven in het mbo, hbo en wo op onze website.
