Onderzoek Pointer: 'Traject zij-instromers ontoereikend'
Zij-instromers vinden hun traject te zwaar, niet op maat en ervaren een gebrek aan begeleiding. Dat blijkt uit onderzoek van Pointer (KRO-NCRV) dat vanavond in hun uitzending op NPO2 wordt gepresenteerd. De AOb pleit voor een landelijk georganiseerde opleiding die zij-instromers gratis kunnen volgen.
De grootste kritiek van zij-instromers is dat de opleiding niet op maat is. Beeld Typetank
Aan het onderzoek van Pointer namen zo’n honderd mensen deel die een zij-instroomtraject volgen of in deeltijd aan de pabo studeren: de twee gangbare manieren om op latere leeftijd het onderwijs in te gaan. Hun onvrede over het traject: eindeloos veel opdrachten en verslagen, te weinig tijd en geld en gebrek aan goede begeleiding.
De grootste kritiek van de deelnemers is dat de opleiding niet op maat is. 'Ik heb psychologie en bedrijfskunde gestudeerd, een bak ervaring in het bedrijfsleven en 20 jaar voor de klas gestaan in het HBO, maar ik kreeg geen enkele vrijstelling', schrijft iemand. Een ander: 'We hebben hutten voor kabouters gebouwd, muziek gemaakt met stokjes en figuurtjes getekend met scheerschuim. Veel liever had ik iets geleerd over klassenmanagement of over hoe ik moet omgaan met bijvoorbeeld gedragsstoornissen.'
Er is veel aandacht voor het lerarentekort, maar rondom oplossingen blijft het abstract en vaag
Ook schoolleiders zijn kritisch op het zij-instroomtraject. In de peiling van schoolleidersvereniging AVS en Pointer onder 300 schoolleiders geeft een derde aan dat de subsidie voor het traject ontoereikend is. Er moet dus geld bij, vindt AVS-voorzitter Karin Straus: “We zien dat er veel aandacht is voor het lerarentekort, maar rondom oplossingen blijft het abstract en vaag. Terwijl hier echt een oplossing zit, want het gaat om een grote groep mensen die iets voor het onderwijs zou willen betekenen.”
Flexibiliseren
Voorzitter Karin van Wegen van het Landelijk Overleg Lerarenopleiding Basisonderwijs (LOBO) herkent de onvrede. "Als opleidingen moeten we beter rekening houden met wat mensen meebrengen. In de praktijk is het best ingewikkeld om dat maatwerk op een goede manier vorm te geven.” In 2020 maakten de pabo’s met de toenmalige minister van Onderwijs al afspraken over het ‘flexibiliseren’ van opleidingen om zo beter aan te sluiten bij bijvoorbeeld zij-instromers. Staatssecretaris Mariëlle Paul zegt daarover tegen Pointer: "Dit soort processen heeft tijd nodig. Het gaat om maatwerk bieden aan iedere student. We blijven daarover in gesprek met de lerarenopleidingen.”
Ontvang ze met open armen en zorg voor goede begeleiding
Gebeurt dat niet snel genoeg, dan vreest de Algemene Onderwijsbond dat alleen maar meer zij-instromers afhaken dan nu al het geval is. “Ontvang ze met open armen en zorg voor goede begeleiding", zegt voorzitter Tamar van Gelder. “Niet een maandje, maar nog minstens drie jaar nadat ze hun opleiding hebben afgerond.”
Concurrentie
De kritiek op het zij-instroomtraject is niet nieuw. Uit onderzoek van het Onderwijsblad blijkt dat een derde van alle nieuwe leerkrachten in het basisonderwijs inmiddels een zij-instromer is. En ook in het voortgezet onderwijs neemt hun aantal toe. De opleiding is zwaar, vaak niet op maat en marktwerking en concurrentie lijken een rol te spelen. Schoolbesturen bepalen zelf hoe de subsidie wordt ingezet, wat tot grote, niet uitlegbare verschillen in salaris, begeleiding en studieverlof leidt.
De AOb pleit daarom voor een gratis – landelijk georganiseerde – lerarenopleiding, naar model van de Politieacademie. "Onderwijs is in crisis. De rode loper moet uit voor iedereen die in het onderwijs werkt of wil gaan werken", zegt AOb-voorzitter Van Gelder. “Zorg dus dat alle drempels voor zij-instromers worden weggenomen. Zo iemand mag er financieel nooit te veel op achteruit gaan.” Naast financiële compensatie tijdens de opleiding is goede begeleiding essentieel. Iets wat lastig is op plekken waar grote tekorten zijn. “Dit vraagt dus om zowel landelijke als regionale afspraken hierover én dat deze worden nageleefd.”
Pointer is vanavond om 20.25 uur te zien bij KRO-NCRV op NPO2 of kijk op www.pointer.nl
Ben jij zij-instromer in het onderwijs of wil je het worden? Lees dan deze tips! Zes tips voor zij-instromers
