Onbegrip over onverwachte bezuinigingen
Na meer dan een jaar vol acties en stakingen in het basis- en speciaal onderwijs, komt het kabinet niet over de brug met nieuwe investeringen. In het mbo en hoger onderwijs roepen onverwachte tegenvallers het nodige chagrijn op. Een bloemlezing uit de reacties.
Beeld: Valerie Kuypers
Geen nieuwe investeringen, wel nieuwe tegenvallers. Zoals al bekend was, trekt onderwijsminister Arie Slob (ChristenUnie) volgend jaar in het primair onderwijs 270 miljoen euro extra uit voor lerarensalarissen en 237 miljoen voor het verlagen van de werkdruk.
Daarnaast wordt er 130 miljoen euro geïnvesteerd in de voor- en vroegschoolse educatie, en 70 miljoen in technisch vmbo-onderwijs. Voor wetenschap en onderzoek ligt er 248 miljoen euro klaar. Allemaal bedragen die samenhangen met het regeerakkoord dat een jaar geleden werd gepresenteerd.
Tegelijkertijd daalt het percentage van onze welvaart dat naar onderwijs gaat, blijkt uit de macro-economische verkenningen van het Centraal Planbureau (CPB). "De economie groeit, maar het onderwijs profiteert daar niet van mee", reageerde AOb-voorzitter Liesbeth Verheggen gisteren.
Primair onderwijs
'Met zijn begroting voor 2019 bevestigt het kabinet de afspraken die het al eerder maakte voor het primair onderwijs, onder meer in het regeerakkoord. Met dank aan de toegezegde werkdrukmiddelen en extra geld voor salarissen heeft de sector inmiddels eerste belangrijke stappen kunnen zetten om het lerarentekort te lijf te gaan’, aldus de PO-raad op zijn website. De organisatie van schoolbesturen in het primair onderwijs onderschrijft de opmerking uit de troonrede dat het lerarentekort om samenwerking vraagt van alle partijen in het onderwijs.
Duidelijk vinniger zijn de geluiden uit andere onderwijssectoren. Het kabinet presenteerde gisteren nieuwe tegenvallers, die onder meer het gevolg zijn van grotere leerling- en studentenaantallen en hogere uitgaven aan studiebeurzen van vóór de invoering van het studievoorschot.
Naast de al ingeboekte en gehandhaafde bezuiniging van 92 miljoen euro in 2019 (en 183 miljoen euro structureel), moesten onderwijsministers Slob en Ingrid van Engelshoven (D66) een nieuw tekort van 211 miljoen voor 2019 zien weg te poetsen. Voor de jaren erna gaapt er nog een gat van 114 miljoen euro (oplopend naar 160 miljoen) op de begroting. Een oplossing daarvoor heeft het kabinet vooruitgeschoven naar de volgende voorjaarsnota in 2019.
Mbo
Door de nieuwe tegenvaller, bezuinigt het kabinet 19,5 miljoen op het praktijkleren in 2019. Dat is ongeveer tien procent van de totale subsidiepot. Bovendien is het onzeker of de regeling na 2019 wordt voortgezet, waarschuwen mbo-scholen en het beroepsonderwijs, verenigd in de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB), in een gezamenlijke verklaring.
'Onbegrijpelijk, dat het kabinet nu bezuinigt en tienduizenden leerbanen op de tocht zet. Zonder leerbaan kunnen bbl-studenten geen opleiding starten. Juist terwijl we deze goed opgeleide vakmensen nu en in de toekomst hard nodig hebben', aldus Ton Heerts, duo-voorzitter van de SBB en voorzitter van de mbo-scholen.
Hoger onderwijs
In de bekostiging voor het hoger onderwijs wordt ook 19,5 miljoen euro geschrapt. "Onverwacht en onbegrijpelijk", reageert voorzitter Thom de Graaf op de website van de Vereniging Hogescholen. Net als de universiteiten willen de hbo-instellingen geld naar voren halen dat vrijkomt door de invoering van het leenstelsel. Met die zogenoemde ‘studievoorschotmiddelen’ worden ho-instellingen geacht het onderwijs te verbeteren. De komende jaren komt daarvan vooralsnog een beperkt deel beschikbaar.
https://twitter.com/HM_de_Jong/status/1042127440770936832
“Het kabinet houdt zich doof voor de signalen dat het de hoge kwaliteit van ons onderwijs in gevaar brengt, door meer te bezuinigen - en dat in een tijd van economische groei”, aldus VSNU-voorzitter Pieter Duisenberg in een reactie. “Het is inmiddels voor iedereen duidelijk dat het systeem onder druk staat. Om onze toppositie vast te houden moeten we nu investeren. De extra bezuiniging is een klap in het gezicht van studenten en docenten en moet dan ook van tafel.”
https://twitter.com/UvA_Amsterdam/status/1042059936136671233
Voortgezet onderwijs
De VO-raad, de vertegenwoordiger van de middelbare schoolbesturen, wijst op de nieuwe financiële problemen die in 2020 opdoemen: het nog niet gedekte begrotingsgat van 114 miljoen euro, oplopend naar 160 miljoen twee jaar later. 'Onduidelijk is of deze bezuiniging voor alle sectoren geldt. Als deze taakstelling ook voor het voortgezet onderwijs geldt, zou dat naar rato voor het vo een bezuiniging zijn oplopend tot 40 miljoen in 2022. Dit zou dan bovenop de al eerder aangekondigde doelmatigheidskorting komen, voor het vo oplopend tot 47 miljoen in 2021’, meldt de werkgeversorganisatie.
