'Oekraïense kinderen in Nederland hebben eerst rust nodig’
Wat gebeurt er met Oekraïense kinderen die worden opgevangen bij gastgezinnen? Her en der zijn initiatieven om die kinderen ook naar school te laten gaan. “Alles verloopt nu nog rommelig.”
Beeld: Pixabay
Docent Engels Marina Godovalova-Lubberding is in alle snelheid aan het nadenken en improviseren geslagen. Samen met andere Oekraïners is ze bezig een school op te richten waar gevluchte Oekraïense kinderen naartoe kunnen. De meeste kinderen hebben er, denkt zij, het meeste baat bij om zo snel mogelijk hun gewone Oekraïense schoolprogramma op te pakken. “De meeste Oekraïners blijven hier tijdelijk, ze willen zo snel mogelijk terug naar huis, daarom is het niet per se nuttig om de kinderen naar een Nederlandse school te laten gaan. Dan zullen ze vooral bezig zijn met de Nederlandse taal en raken ze achterop met hun eigen programma.”
De mensen die nu arriveren, hebben gele gezichten van vermoeidheid
Godovalova-Lubberding is naast docent Engels, ook directeur van cultureel centrum en talenschool Skazka in Amsterdam. Haar hele familie woont in Oekraïne. Ze zijn veilig, zegt ze, maar ze kunnen niet vluchten bij gebrek aan brandstof om met de auto de grens te halen. Haar zus en nichtjes helpen de mannen met het maken van netten die ze over de straat spannen en de luchtmacht af te leiden.
Godovalova-Lubberding helpt intussen Oekraïners vanuit Amsterdam. Ze is getrouwd met een Nederlander en woont hier zestien jaar. “We hebben leerkrachten, vrijwilligers en administratief personeel.” Wat ze nodig hebben voor hun initiatief is steun van de overheid of de gemeente om een klaslokaal of ruimte te regelen. Eén school per grote stad is genoeg, denkt zij.
Kiev
Een andere optie is volgens Godovalova-Lubberding het volgen van online lessen. “Met een schoolprogramma vanuit Kiev kunnen kinderen online lessen volgen. Het concept ligt er al.” In Oekraïne hebben de kinderen ook tijdens de pandemie online lessen gevolgd. “Ze zijn het gewend”, aldus Godovalova-Lubberding. Leerlingen hebben dan vooral technische steun nodig: een ipad en connectie, en een ruimte waar ze rustig kunnen zitten."
Luchtalarm
De online lessen kunnen niet vanuit Oekraïne komen, zegt Marina: “Want stel je voor dat een docent midden in de les in een luchtalarm terecht komt.” Fysiek les is het beste, altijd al, en nu helemaal, vindt Godovalova-Lubberding. Het geeft ook de beste afleiding. “Kinderen hebben in eerste instantie educatie in hun eigen taal nodig. En daarnaast kunnen ze ook taalcursussen in Engels en Nederlands volgen.”
Er is een whatsappgroep voor de praktische zaken: huisvesting, een bankrekening én school
In Amsterdam schat Godovalova-Lubberding al zo’n veertig kinderen die les willen. In het centrum van Amsterdam worden honderd vluchtelingen opgevangen in een hotel en ook daar zullen kinderen onder zijn. “In Almere zijn nu al veel kinderen, ook kleintjes. De crèches zitten vol, want ook voor Nederlanders is het moeilijk om een plek op een crèche te vinden."
De Oekraïense moeders helpen elkaar daar. "Eén moeder zorgt voor alle kinderen, zodat de andere andere dingen kunnen doen, zoals zich registreren bij de gemeente.” Daar zijn binnenkort ook dagactiviteiten nodig voor kinderen, ziet Godovalova-Lubberding.
Schoonmaken
In het huishouden van Roos Labberton uit Utrecht werkt al jaren schoonmaakster uit Oekraïne. Vlak voor de oorlog was zij teruggegaan om haar familie in Ivano-Frankivisk in het westen van Oekraïne te bezoeken. Vorige week kwam ze terug in Utrecht met haar dochter en twee kleinkinderen en een tweede Oekraïens gezin met oma, moeder en twee tieners.
Buurtgenoten van Labberton, sommigen hebben haar ook als schoonmaakster, hebben zich verenigd in een whatsappgroep om zo snel mogelijk huisvesting te regelen - dat is intussen gelukt - en andere praktische zaken, zoals een bankrekening, én school. Roos: “De oma zei dat de twee oudste kinderen voorlopig wel mee kunnen helpen schoonmaken. Toen zeiden wij meteen: Nee, het is beter als de kinderen naar school gaan, om met leeftijdgenoten te zijn en afleiding te hebben. Want dit gaat niet twee weken duren, maar waarschijnlijk wel langer.”
Taalschool
De oudste kinderen zijn aangemeld bij de internationale schakelklas Ithaka in Utrecht en de jongsten bij de Taalschool. “Nu moeten ze drie weken wachten op de intake”, zegt Labberton. “Dat duurt best lang. Wat moeten de kinderen de komende drie weken doen?” De tieners spreken goed Engels, ze tolken nu al tussen oma en de buurtgenoten. De moeder van de twee tieners is arts en gaat terug naar Oekraïne. Een heel spannende tijd dus voor de kinderen. Hun ouders - de vaders zijn al daar gebleven - zijn beiden in de oorlog, dus afleiding is welkom.
Expats
Ithaka is een internationale schakelklas. De schoolleiding laat weten meteen met de meldingen aan de slag te zijn gegaan. Bram Donkers is woordvoerder van Nuovo Scholen, het Utrechts openbaar voortgezet onderwijs waaronder Ithaka valt, maar bijvoorbeeld ook de International School Utrecht, onder meer voor expats: “We willen alle leerlingen van onderwijs voorzien, wel is er verschil tussen kinderen die hier tijdelijk in veiligheid gebracht worden en kinderen die we voorbereiden op de Nederlandse samenleving en de Nederlandse taal. Daar moeten we goed naar kijken.” In Utrecht is er volgens hem nu al een tekort aan geschikte schoolgebouwen. “Maar opschalen kan”, zegt hij, “nu is het bekijken hoe we dat precies kunnen organiseren.”
Stel je voor dat een docent midden in de les in een luchtalarm terecht komt
De regie hiervoor ligt in eerste instantie bij de gemeentes. De aankomende tijd zullen veel meer Oekraïense kinderen zich bij scholen melden. Alle kinderen in Nederland hebben recht op (en plicht tot) onderwijs. Dat betekent dat scholen verplicht zijn om een passend onderwijsaanbod voor nieuwkomers te faciliteren. Ook Young Expat Services in Amsterdam, gespecialiseerd in het wegwijs maken van expats in Nederland, heeft al telefoontjes gehad en zegt de families ook te zullen helpen.
Rommelig
“Alles verloopt nu nog rommelig”, zegt ook Marina Godovalova-Lubberding. “Alles komt pas net op gang.” Maar ze denkt ook dat veel vluchtelingen eerst even op adem moeten komen. Gisteren sprak ze met een koppel van negentien jaar uit Oekraïne. Het meisje werkte als barista in Charkow. “Haar Engels is nog niet zo goed, ze spreekt Russisch en Oekraïens.”
Marina denkt dat het voor haar juist goed is om met Engelse les te starten, zodat ze misschien hier kan gaan werken in de horeca. “Maar de mensen die nu arriveren, hebben eerst rust nodig. Ze hebben gele gezichten van vermoeidheid. Ze moeten herstellen, intussen hebben wij de tijd om alles te regelen, en dan kunnen zij instromen in lessen.”
Houdt de situatie in Oekraïne jou ook zo bezig en wil je weten hoe de onderwijs- en vakbondssituatie in het land is? Volg dan aanstaande vrijdagmiddag de online bijeenkomst van Education International. Het verbond van onderwijsvakbonden, waar ook de AOb deel van uitmaakt, doet dan ook een oproep aan onderwijspersoneel voor ‘educate for peace’.
