Nog even, dan zijn de mobieltjes echt weg
Mobieltjes zijn vanaf 2024 niet meer welkom in de klas. Middelbare scholen hadden hiervoor voor 1 oktober een plan moeten maken. Wat te doen als jouw opleiding traag is, terwijl de leerlingen elk moment aangrijpen om even te tiktokken?
Beeld: Nino Maissouradze
Ruim tien jaar geleden was het mobieltje dé oplossing om alle leerlingen met internet te laten werken en digitaal gereedschap in de klas te gebruiken. Want laptops waren duur en ingewikkeld, tablets en chromebooks waren nog in ontwikkeling. Meer pluspunten: lesroosters en cijferlijsten zijn altijd te raadplegen.
Inmiddels zijn mobieltjes in de klas vooral een probleem. Sociale media en filmpjes zuigen de aandacht van de leerlingen op. “Zodra je ze die telefoon uit hun broekzak laat halen, gaat-ie heel moeilijk weer weg”, zegt Gijs Palsrok. De leraar Engels op het Twickel College in Hengelo en eigenaar van de online leermethode MeesterGijs.nl is nog altijd enthousiast over digitale leermiddelen, maar dan zonder mobieltjes. “Ze waren heel geschikt voor digitale tools in combinatie met het digibord, maar vijftien jaar geleden waren er nog geen sociale media. Scholen gaan het echt niet winnen van Snapchat, Tiktok, Google en Meta, die weten precies hoe ze kinderen op het scherm moeten houden. Als wij ze iets willen leren, moeten ze hun aandacht, tijd en concentratie bij de leraar hebben, niet bij de telefoon.”
Zodra je ze die telefoon uit hun broekzak laat halen, gaat-ie heel moeilijk weer weg
Het Twickel wordt na de herfstvakantie een mobielvrije school: thuis of in de kluis is dan de regel, voorbereid door een werkgroep waar Palsrok lid van is. Volledig mobielvrij is een stap verder dan het dringende advies van het ministerie om telefoons minimaal te verbannen uit de lessen. Er zijn voldoende pedagogisch-didactische redenen voor een totaalverbod, vinden diverse scholen die zich al eerder mobieltjesvrij verklaarden. Beter menselijk contact in de pauze, minder gelegenheid tot pesten, het recht om ook een tijdje onbereikbaar te zijn.
De regel op Het Twickel in Hengelo: mobiel thuis of in de kluis
Handhaving
Leraren, ouders en leerlingen moeten allemaal meepraten voordat de school nieuwe mobieltjesregels kan instellen die met uitleg in de schoolgids staan. Wat de AOb betreft kiezen scholen minimaal voor verbanning uit de lessen zoals het ministerie bepleit. Mocht het op jouw school nog niet zijn gelukt om afspraken te maken, dan kun je aan de slag met de tips bij dit artikel (zie kader).
Regels werken alleen met handhaving, benadrukt leraar Palsrok uit Hengelo: “Als er toch een telefoon tevoorschijn komt, kun je zeggen ‘doe dat weg’ en doorgaan met je les, maar dat is gedoemd om te falen. De telefoon is thuis of in de kluis. Zien we er toch één dan moet de leerling deze inleveren. Ophalen kan om vijf uur, bij het sluiten van de school. We hopen dat dit vooral de eerste weken speelt en daarna incidenteel nog.”
Wennen
Het zal ook voor ouders even wennen worden, verwacht hij. “Kinderen worden tijdens de les gewoon gebeld door hun moeder of vader. Ze proberen zelfs op te nemen, dan word ik stapelgek.” Nog eventjes en dan verloopt zulke communicatie op het Twickel weer traditioneel via de receptie, net als voor de opkomst van de mobiele telefoon. Palsrok: “Scholen moeten weer beseffen waarom ze op aarde zijn en of de telefoon nog wel een wenselijk hulpmiddel is bij die taak. Wij denken dat het meer een stoorzender is.”
Kinderen worden tijdens de les gewoon gebeld door hun moeder of vader. Ze proberen zelfs op te nemen, dan word ik stapelgek
Of er straks vredige concentratie te verwachten is in elk klaslokaal? Wiskundedocent Ruud Wijers van het Carolus Borromeus College in Helmond, voorziet een verschuiving van het verleidingsrisico. “Houd er rekening mee dat leerlingen op hun laptops hetzelfde gaan doen. Als je dat ook wilt verbieden onder schooltijd, zul je moeten handhaven.”
Terug naar papieren boeken dan maar, websites en films alleen centraal vertonen op het digibord, cijfers buiten schooltijd raadplegen en actuele lesroosters op schermen in de gangen? Dat gaat wel erg ver, vindt Wijers: “Terug naar alleen boeken is voor mij de omgekeerde wereld. Laten we zorgen voor goede beveiligingssoftware zodat wij als docent kunnen bepalen welke site of sites de leerling op de laptop kan bezoeken.”
Tips mobielgebruik op school
• Nog niets geregeld? Hoogste tijd voor een gesprek over mobieltjes en schoolklimaat in het team, een studiedag en overleg met de medezeggenschapsraad
• Moet het? Het verbod is geen wetgeving. Scholen kiezen een eigen ingangsdatum en kunnen strenger zijn door de telefoons op het schoolterrein te verbieden.
• Hoe kan het soepeler? Met duidelijke afspraken over educatief verankerd gebruik als uitzondering. Het is onwenselijk om voor de lieve vrede mobieltjes toe te staan totdat leraren tijdens de les als een boeman moeten aangeven dat ze er last van hebben.
• Valt er nog iets voor mobieltjes te zeggen? Hoogleraar e-didactiek Nadira Saab ziet mogelijkheden, bijvoorbeeld bij vreemde talen. Voorwaarde: leraren zijn thuis in de techniek, leerlingen zijn bestand tegen de afleiding van al het andere dat op het toestel gebeurt-net als bij laptops en tablets.
• Welke extra afspraken zijn nodig? Mobieltjes in de kluis moeten op te halen zijn totdat de school dicht gaat. Ouders en verzorgers moeten in dringende gevallen via de school contact kunnen leggen.
