Nieuwe cijfers laten zien dat lerarentekort niet afneemt
Nieuwe cijfers van het ministerie van Onderwijs laten zien dat scholen moeilijk nieuwe leraren kunnen vinden. Zo waren er in het primair onderwijs het afgelopen schooljaar drie keer zoveel vacatures vergeleken met het schooljaar 2014/2015. Middelbare scholen krijgen het vooral voor hun kiezen bij de tekortvakken.
Beeld: Typetank
Vandaag stuurden onderwijsministers Arie Slob (ChristenUnie) en Ingrid van Engelshoven (D66) de nieuwste cijfers over de onderwijsarbeidsmarkt aan de Tweede Kamer. In de brief is gebruikgemaakt van veel verschillende data, zoals de aantallen vacatures, de instroom en de personeelsaantallen per onderwijssector.
De cijfers laten zien dat het vinden van voldoende goede leerkrachten voor scholen steeds moeilijker wordt. De ministers schrijven dat het aantal online vacatures in het primair onderwijs verdriedubbelde in de afgelopen drie jaar. Daarnaast reageerden er op 70 procent van de vacatures afgelopen schooljaar minder dan vijf kandidaten. Dit percentage steeg flink vergeleken met het schooljaar ervoor toen het om 43 procent van de vacatures ging.
Tekort
Het ministerie van Onderwijs rekent in het schooljaar 2023/2024 op een tekort van 4.200 voltijd leraren. In eerdere voorspellingen werd dit tekort een jaar eerder verwacht, maar de omvang blijft vergelijkbaar. In het basisonderwijs werken bovendien relatief veel oudere leerkrachten. Bijna een kwart is 55 jaar of ouder en zij gaan de komende jaren met pensioen. Een voorspelling voor tien jaar later laat zien dat de tekorten in alle regio’s kunnen oplopen tot tienduizend fte.
Een voorspelling voor tien jaar later laat zien dat de tekorten in alle regio’s kunnen oplopen tot tienduizend fte
In het voortgezet onderwijs voorziet het ministerie van Onderwijs in 2023/2024 een tekort van 1075 fte waarbij de tekorten in de Randstad ernstiger zijn dan in de regio. Bij tekortvakken zal de situatie de komende jaren nijpender worden. Middelbare scholen zullen moeilijker geschikte docenten kunnen vinden voor wiskunde, natuurkunde, Duits, Frans, scheikunde en klassieke talen.
Tekortvakken
Net als in het primair onderwijs reageerden ook in het voortgezet onderwijs minder kandidaten op openstaande vacatures. Afgelopen schooljaar reageerden bij 41 procent van de openstaande vacatures minder dan vijf kandidaten. Een jaar eerder was dit nog bij 26 procent van de vacatures het geval. Volgens scholen waren twee op de vijf vacatures lastig te vervullen. Het lerarentekort in het voortgezet onderwijs is terug te zien in het aandeel lessen van onbevoegde docenten. In 2017 ging het om 4,3 procent van de lessen, maar bij het vak wiskunde lag het percentage op 8. ‘Het is aannemelijk dat tekorten worden opgelost door leraren onbevoegd les te laten geven’, aldus de ministers in hun brief.
Het vacature-aantal ging ook in het mbo omhoog, maar de stijging is minder groot dan in de andere onderwijssectoren. In het mbo zijn er nu wel al tekorten te zien bij technische vakken.
De onderwijsministers schrijven dat de nieuwe cijfers zorgen baren en dat structurele maatregelen nodig zijn. ‘Er is geen sprake van een hobbel in de trend die vanzelf over gaat’, schrijven de ministers over het primair onderwijs. De bewindslieden verwijzen naar hun maatregelen die het tij moeten doen keren. Zo zetten ze in op het aanspreken van de stille reserve en op zij-instroom. Ook willen ze een betere doorstroming bij lerarenopleidingen en hebben ze het collegegeld gehalveerd.
Er is geen sprake van een hobbel in de trend die vanzelf over gaat
Of deze maatregelen daadwerkelijk helpen is volgens de ministers nog niet te zeggen. Hun aanpak lerarentekort kwam pas in 2017.
Meer investeringen
AOb-voorzitter Liesbeth Verheggen zegt dat ook de nieuwste cijfers weer aantonen dat er flink geïnvesteerd moet worden. De AOb kondigde vorig week een landelijke onderwijsstaking aan op 15 maart in Den Haag. “Als ik kijk naar onze recente enquête over het lerarentekort blijkt nergens uit dat de ingezette maatregelen van het ministerie al succesvol zijn. Onze enquête laat zien dat schoolteams onder druk staan en dat scholen elke week met noodoplossingen moeten werken om de boel draaiende te houden. Er moet structureel meer geld komen voor het onderwijs om het beroep aantrekkelijker te maken.”
