Nederland scoort lager bij exact op PISA-lijst

Tekst Robert Sikkes - Redactie Onderwijsblad - 6 december 2016 - 3 Minuten om te lezen

Science is volgens de Oeso, de initiatiefnemer van het PISA-onderzoek, een essentieel vak voor de ontwikkeling van de economie. En dat loopt van onderzoek naar gezonde voeding tot aan het ontwikkelen van elektrische auto’s, aldus Oeso-topman Angel Gurría. Daarom werd in deze editie extra aandacht besteed aan de natuurwetenschappelijke vakken als natuurkunde, scheikunde, techniek en biologie. In veel landen is dat een combinatievak onder de titel science.

Onbevoegde docenten

Opvallend is dat in Nederland in die vakken regelmatig meedoet aan onderlinge schoolwedstrijden in de natuurwetenschappen, de olympiades voor de exacte vakken. Dat is gunstig voor de prestaties, maakt het Oeso-onderzoek duidelijk.

Onbevoegde docenten voor de klas drukken de prestaties, en dat komt in alle landen voor. Maar volgens het onderzoek scoort Nederland op dat punt uitzonderlijk slecht. Net als Oostenrijk, Zwitserland en de regio Buenos Aires die de hoogste percentages niet volledig-bevoegde leraren op achterstandsscholen hebben. Dat drukt de prestaties voor die groep met ongeveer acht punten. Sowieso heeft Nederland met 82 procent bevoegde leraren natuurwetenschappen er veel minder dan landen in de top zoals Japan, Singapore en Estland.

Een belangrijke aanbeveling van de Oeso is om het vak zo aantrekkelijk mogelijk te maken voor bevoegde docenten, plus een stimulans dat ze hun vak bijhouden. Volgens het PISA-rapport vraagt dat om een concurrerend salaris en veel mogelijkheden voor bijscholing.

Verontrustende daling bij science

Alles bij elkaar daalt Nederland bij science in score naar 509, nadat de schoolprestaties jarenlang stabiel rondom de 522 waren. Met dertien punten minder blijven de Nederlandse jongeren in de subtop, maar is de daling wel verontrustend. Overigens daalden de prestaties in veel landen en ook het Oeso-gemiddelde, waar Nederland royaal boven zit. Overigens vinden Nederlandse kinderen science-vakken beduidend minder leuk dan hun klasgenoten in de meeste landen en bungelen qua motivatie ergens onderaan.

De Oeso keek naar welke factoren goed zijn voor de schoolprestaties. Zo lijkt het er op dat de science-resultaten beter zijn in grote scholen. Daar zijn meer practicumlokalen beschikbaar en vaker beter opgeleide docenten. Ook de hoeveelheid lesuren die besteed worden aan science maken uit: meer uren betekent betere prestaties. Het gaat juist om goede lessen op school, wanneer er veel huiswerk is, of extra bijles, dan liggen de scores juist lager. In de meeste landen werden de klassen kleiner, Nederland behoort met een klein groepje tot de uitzonderingen waar de klassen juist voller werden.

Prestaties wiskunde gedaald, lezen stabiel

Naast science keek PISA 2015 ook naar de schoolprestaties van vijftienjarigen bij lezen en wiskunde. Ook bij wiskunde daalden de prestaties fors, van 523 naar 512. Nederland belandt op de internationale ranglijst nu net onder de top tien, omdat Canada en Estland beter zijn gaan scoren. Als het gaat om lezen blijven de prestaties volgens de Oeso-normen redelijk stabiel, ook al is er een licht dalende trend door de jaren heen. Nu is de Nederlandse score 508, acht punten minder dan drie jaar geleden, maar nog steeds rondom het gemiddelde van alle vijf de PISA-onderzoeken in vijftien jaar.

De ranglijsten

Ranglijst science 2015:

Ranglijst wiskunde 2015

Ranglijst lezen 2015: