Ministerie laat bevoegdheidseisen bij lerarentekort los
In een handreiking voor basisscholen over het lerarentekort, geeft het ministerie scholen feitelijk carte blanche voor het inzetten van onbevoegden. En dat is een ‘zeer onwenselijke stap', aldus de AOb.
Beeld: Voorkant brochure Rijksoverheid
Vandaag presenteert OCW de al eerder aangekondigde brochure ‘Een lerarentekort op uw school?’ voor het primair onderwijs. Daarin legt het ministerie in zes hoofdstukken uit wat je kunt doen doen als de nood aan de man is en niemand de klas kan overnemen. Cruciaal is hoofdstuk drie, waarin het ministerie stelt dat een onbevoegde voor de klas het laatste redmiddel is, maar wel kan ‘als de enige andere optie is om een klas naar huis te sturen’.
AOb-voorzitter Liesbeth Verheggen vindt dit onwenselijk. “Je mag niet autorijden zonder rijbewijs, niet vliegen zonder vliegbrevet, maar wel lesgeven zonder diploma. Maar goed dat minister Slob geen minister van verkeer is. Het laat wel zien dat hij de kwaliteit van het onderwijs aan kinderen van Nederland blijkbaar niet zo belangrijk vindt."
In de praktijk gebeurt dat ook al toch: onderwijsassistenten die zelfstandig groepen draaien bijvoorbeeld?
"Ja, maar het is iets heel anders wanneer het ministerie zegt: 'het is oké, doe het maar.' Dan is het hek van de dam. Er staat ook niet beschreven hoe lang zo’n situatie mag duren. De Onderwijsinspectie gaf onlangs aan: zes weken. Maar die termijn zien we in deze brochure niet terug. Het blijft vaag en dat is gevaarlijk."
Waarom is dat gevaarlijk?
"Omdat we met z’n allen hebben afgesproken dat kinderen in Nederland les krijgen van een leerkracht die daarvoor een opleiding heeft gedaan. De kwaliteit van het onderwijs wordt nu gewoon losgelaten. Bovendien wordt het grote probleem, het lerarentekort, steeds minder zichtbaar wanneer scholen officieel de ruimte krijgen om mensen zonder het juiste diploma -en dus ook zonder de vereiste didactische en pedagogische ervaring- les te laten geven."
OCW zegt wel: alleen bij overmacht.
"Ja, maar wat is dat? Wat is het verschil tussen overmacht, een noodmaatregel, een acute situatie en een probleem met de formatie? Dat zijn allemaal termen die in de brochure worden gebruikt, maar niet verder worden gedefinieerd en die dus allemaal in de praktijk kunnen betekenen: er is geen andere optie dan de klas naar huis sturen."
Wat moeten scholen dan?
De klas verdelen onder andere groepen, samenvoegen met een andere klas, of – zoals in de Zaanstreek - een beperkte vierdaagse schoolweek invoeren. Dat zijn dingen die je binnen de onderwijswet mag doen. Als dat niet meer gaat, dan rest toch helaas opvang voor de leerlingen op school organiseren of klassen naar huis sturen. Maar we moeten niet doen alsof we het onderwijs in Nederland willen geven met onbevoegden voor de klas."
Die bevoegdheid is nogal een puntje voor de vakbond...
"Jazeker. Dat heeft ook te maken met de aantrekkelijkheid van het beroep. Wij roepen al tien jaar richting Den Haag dat er een lerarentekort aankomt. Zorg dat het beroep van leraar aanspreekt, dat het salaris aantrekkelijk is, zodat je er alles aan doet om mensen te interesseren en te behouden voor het vak. Dat doe je niet wanneer je de bevoegdheid loslaat. Dan laat je ook de status van het vak varen."
In de prullenbak dus, die handreiking?
"Dat is een lastige, want in hoofdstuk twee staat netjes opgesomd wat je volgens de wet mag doen. Wij zeggen: negeer het deel van hoofdstuk drie dat over onbevoegden gaat. Het is ook onduidelijk of en wanneer de inspectie gaat handhaven als een school kiest voor onbevoegden. De inspectie heeft zich nog altijd aan de wet te houden. Daarmee loopt de school ook een risico op sancties."
De brochure van het ministerie van Onderwijs kun je via deze link downloaden.
