Minder geld naar personeel dan rijk overmaakt

Tekst Robert Sikkes - Redactie Onderwijsblad - 2 juli 2018 - 3 Minuten om te lezen

Beeld: Typetank

Afgelopen week nog pleitte D66-kamerlid Paul van Meenen voor een totaal andere aanpak. Hij wil dat niet het bestuur, maar schoolteams en directeuren bepalen hoe het geld wordt besteed. De Onderwijsraad komt deze week met een advies over de financiering van het onderwijs en hoe daarmee de kwaliteit te bevorderen valt.

De laatste jaren gaat er van de inkomsten van scholen minder naar personeel en meer naar huisvesting. De AOb pleit daarom voor een schot komen tussen personeelsuitgaven en andere kosten. De vertegenwoordiger van de basisschoolbesturen, de PO-raad, zegt op zijn beurt te begrijpen dat scholen keuzes maken voor minder personele uitgaven. Besturen krijgen niet alleen te weinig voor personeel, maar ook 375 miljoen euro te weinig voor bijvoorbeeld huisvesting, schoonmaak en leermiddelen.

Huishoudboekjes

Vanwege de discussie dook het Onderwijsblad in de huishoudboekjes van het primair onderwijs om de feiten over de personeelskosten boven tafel te krijgen. Waar keken we naar? Het rijk keert aan de besturen twee bedragen uit, eentje voor personeel en eentje voor de andere kosten. Dat gebeurt op basis van tientallen indicatoren.

De verhouding tussen dat personeelsbudget en het materiële budget is 85 procent voor mensen en 15 procent voor materiële kosten. Zoals het ministerie het omschrijft is dat sober, maar genoeg voor ‘doelmatig onderwijs’. Die 85 procent aan personeelskosten zou je als de norm kunnen beschouwen, de ondergrens die minimaal aan personeel moet worden uitgegeven.
In de databestanden van DUO, de organisatie die het geld van het ministerie van Onderwijs overmaakt naar de besturen, is per schoolbestuur te zien hoe dat uitpakt. Kijkend naar 2016 geeft dat het volgende beeld:

• Gemiddeld geven scholen 1 procent méér uit aan personeel dan de norm van 85 procent van de rijksbijdrage
• 53 procent geeft minder uit aan personeel dan de norm van 85 procent van de rijksbijdrage
• 18 procent geeft substantieel minder uit aan personeel (minder dan 82 procent) maar pot op, en geeft meer uit aan huisvesting en overige kosten
• 28 procent geeft royaal meer uit aan personeel (meer dan 88 procent), vooral besturen met hoge ouderbijdragen en besturen die geld uit eigen vermogen vrijmaken

Oppotten

Waar geven de schoolbesturen die de personeelsnormen helemaal niet halen dan hun geld aan uit? Vooral aan oppotten. Terwijl gemiddeld bij besturen 1 procent overblijft, sluizen deze scholen 4 procent door naar vermogen en reserves. Terwijl het overgrote deel van de scholen geen gebrek heeft aan buffers. Verder liggen de huisvestingslasten 1 procent hoger, de overige lasten 2 procent.

En waar doen de scholen het van die veel meer aan personeel uitgeven? Kijken we naar de groep die meer dan 85 procent van de rijksbijdrage uitgeeft aan personeel, dan wordt de top daarvan gedomineerd door algemeen bijzondere scholen en vrije scholen met een hoge eigen bijdrage. Het belang van die eigen bijdrage in hun huishoudboekjes wordt steeds groter. Verder door scholen die geld uit het eigen vermogen inzetten en ontsparen. Of misschien enkelen die op te grote voet leven en, als dat te lang doorgaat, in de problemen kunnen komen.

Haalt jouw bestuur de norm?

Geeft jouw schoolbestuur 85 procent van de rijksbijdrage aan personeel uit? Dat is te checken via de openbare data bij de Dienst Uitvoering Onderwijs. DUO gebruikt deze verhouding tussen personeelskosten en rijksbijdrage als belangrijk kengetal voor alle onderwijssectoren, in deze link in kolom M. Om het makkelijker te maken zijn in dit excel-bestand alleen de cijfers van besturen met basisscholen voor de afgelopen vijf jaar op een rij gezet. Er valt te zoeken met bestuursnummer of de naam van het bestuur.

Lees het hele artikel over het lumpsum-onderzoek uit het Onderwijsblad via deze link. Het nieuwsbericht over de ouderbijdragen kun je hier lezen.