Meeste onderwijsstagiairs ontvangen geen cent bij stage

Tekst Karen Hagen - Redactie Onderwijsblad - 25 april 2024 - 4 Minuten om te lezen

Beeld: Typetank

“De ministers benadrukken telkens dat ze dit belangrijk vinden. Maak dan geld vrij, want ik ga niet het huidige onderwijspersoneel laten betalen voor deze stap in tijden van enorme tekorten.”

Geef jouw school een stagevergoeding? Laat het ons weten!
Zet jouw school op de kaart!

Gisteren stuurde onderwijsminister Robbert Dijkgraaf (D66) zijn brief over stages aan de Tweede Kamer. In de bijlagen van die brief zaten meerdere onderzoeksrapporten, waaronder het rapport ‘Stages in het hoger onderwijs’ van ResearchNed. Het rapport laat zien dat er in sector onderwijs het minst vaak een stagevergoeding wordt betaald.

Niet gebruikelijk

Waar het in sectoren zoals techniek, economie en recht of ict heel normaal is om een stagevergoeding te geven - bijna alle stagiairs ontvangen een vergoeding - blijft de onderwijssector achter. De onderzoekers schrijven: ‘In de onderwijssector is afgaand op de enquête het bieden van een stagevergoeding het minst gebruikelijk.’

In de onderwijssector is afgaand op de enquête het bieden van een stagevergoeding het minst gebruikelijk

Het onderwijs bungelt onderaan het lijstje: 74 procent van de pabo-studenten en studenten aan de lerarenopleidingen vulden ‘nee’ in op de vraag of ze een stagevergoeding ontvangen. In de zorg krijgen ook lang niet alle stagiairs een vergoeding, maar ontvangt wel bijna de helft van de studenten een stagevergoeding.

Vaste afspraken

Uit de verdiepende interviews zien de onderzoekers een (deel van het) antwoord op het lage percentage aan stagevergoedingen in het onderwijs. Ze wijzen op de vaste afspraken tussen hogescholen en schoolbesturen waar de studenten stagelopen. ‘Binnen een schoolbestuur gelden doorgaans dezelfde regels, waardoor er voor studenten in veel gevallen ook geen keuze is tussen een stage met wel of geen vergoeding’, aldus de onderzoekers in het rapport.

Binnen een schoolbestuur gelden doorgaans dezelfde regels, waardoor er voor studenten in veel gevallen ook geen keuze is tussen een stage met wel of geen vergoeding

Van de hbo-studenten in het onderwijs die de enquête invulden, geeft 13 procent aan dat ze maximaal 3,24 euro per uur ontvangen. 7 procent ontvangt tussen de 3,25 en 6,31 euro per uur en 4 procent 6,32 tot 9,47 euro per uur. De onderzoekers zien dat de stagevergoeding in het onderwijs gemiddeld het hoogst is, maar wijzen daarvoor naar de cao-afspraak over de lio-vergoeding. Studenten in het vierde jaar (voor de eerste drie jaren zijn geen afspraken vastgelegd) moeten volgens de cao minimaal de helft van het startsalaris van een docent ontvangen, dat is minimaal 1660 euro bruto per maand.

Niet uit te leggen

Onderwijsminister Dijkgraaf noemt de stagiairs in het onderwijs specifiek. Hij vindt het ‘niet uit te leggen’ dat ze op zo’n grote schaal geen vergoeding krijgen. ‘Zeker in een tijd met grote personeelstekorten waarbij we alles op alles zetten om het lerarentekort te bestrijden, horen onderwijsstagiairs een passende vergoeding te krijgen.’ De minister wijst daarvoor naar de werkgevers in het primair en voortgezet onderwijs. ‘Die moeten hiervoor een stap naar voren zetten.’ Eerder schaarde een meerderheid in de Tweede Kamer zich achter de moties van GroenLinks/PvdA en D66 over de stagevergoedingen.

In een tijd met grote personeelstekorten waarbij we alles op alles zetten om het lerarentekort te bestrijden, horen onderwijsstagiairs een passende vergoeding te krijgen

Het ministerie wil dat de sociale partners - waaronder ook de AOb valt als werknemersorganisatie - landelijke afspraken maken over een regeling voor stagevergoedingen. AOb-bestuurder Roovers zegt dat hij “klaar is om een handtekening te zetten. Alleen de minister moet óók iets meenemen, namelijk geld om dit te regelen. Ik ga toch niet in deze tijden van tekorten het huidige personeel laten betalen voor zo’n logische stap?” Het geld voor stagevergoedingen mag niet ten koste gaan van de beschikbare loonruimte, vindt de AOb.

Om de stagevergoeding - na het aanbieden van de petitie - op de agenda te houden is de AOb onlangs een actie gestart. De bond brengt in kaart welke basis- en middelbare scholen stagiairs betalen en hoeveel. Die verschijnen op een kaart zodat er een heel overzicht ontstaat.

Stevigere maatregelen 

Dijkgraaf schrijft in zijn brief dat het toch mogelijk moet zijn om een vergoeding te betalen. Hij geeft hiervoor goede voorbeelden uit de regio Rijnland en Haaglanden en in Gelderland. In het algemeen zegt de minister dat als er te weinig vooruitgang wordt geboekt, hij zich zal beraden op de inzet van stevigere maatregelen.

Meer druk

Het onderzoek van ResearchNed toont aan dat een vergoeding voor veel studenten wel degelijk een rol speelt. Een derde geeft dat aan bij de keuze van een stageplek. Het heeft voor hen namelijk gevolgen voor hun financiële situatie en ook de druk die studenten tijdens hun studie ervaren. Zo antwoordde een student in de enquête: ‘Geen stagevergoeding krijgen maakt dat ik meer druk voel om te moeten werken, terwijl dit in combinatie met de lange werk- en schooldagen eigenlijk te vermoeiend is. Vanuit mijn stageplek is er geen vergoeding mogelijk, maar ik vind niet dat dat een keuze voor een stageplek zou moeten beïnvloeden.’