‘Meer eenheid nodig in voorstellen Curriculum.nu’
De voorstellen die Curriculum.nu in 2019 presenteerde moeten verder worden uitgewerkt en geharmoniseerd. Dat zegt professor Roel Kuiper, voorzitter van de commissie die de voorstellen onder de loep heeft genomen.
Beeld: Typetank
De kerndoelen en eindtermen die op dit moment worden gebruikt zijn verouderd. Daarover zijn vriend en vijand het al jaren eens. In 2014 gaf toenmalig staatssecretaris Sander Dekker daarom de aftrap voor een curriculumherziening die nieuwe kerndoelen en eindtermen moest opleveren.
In 2019 publiceerde de coördinatiegroep van Curriculum.nu de voorlopige opbrengst: voorstellen voor de inhoud van kerndoelen voor negen leergebieden die zowel in het basis- als voortgezet onderwijs aan bod komen. Van Nederlands en kunst & cultuur tot gymnastiek en digitale geletterdheid. In de ontwikkelteams 'vanuit het werkveld' die de voorstellen formuleerden, hadden ook leraren en docenten zitting.
De technische bruikbaarheid van de voorstellen voor de ontwikkeling van kerndoelen en eindtermen is beperkt
OCW stelde vorig jaar een wetenschappelijke commissie in die een oordeel moest geven over hun ‘technische en inhoudelijke bruikbaarheid’ van de voorstellen. Hoogleraar Roel Kuiper, voorzitter van deze commissie, heeft veel waardering voor het werk van de ontwikkelteams. “Ze hebben heel belangrijk werk gedaan", zegt hij in een telefoongesprek. "Want een nieuw curriculum kan niet worden opgesteld zonder gedeeld eigenaarschap met het veld. Leraren en schoolleiders uit het hele land hebben hun bijdrage geleverd, daaruit blijkt een enorme betrokkenheid.”
Beperkt
Minder positief is de commissie over de inhoud van de leergebieden. ‘De vakinhoudelijke opbrengst van Curriculum.nu is bruikbaar als vertrekpunt voor het vervolgtraject’, staat in het rapport. ‘Maar de technische bruikbaarheid van de voorstellen voor de ontwikkeling van kerndoelen en eindtermen is beperkt.’
De commissie mist vooral een eenduidige structuur in de leergebieden. De uitgangspunten van een curriculum zijn ‘kwalificatie, socialisatie en persoonsvorming’, zegt de commissie. Die basis is ‘bij de uitwerking van de voorstellen van Curriculum.nu echter niet consistent gehanteerd’.
De samenhang tussen de leergebieden is nog niet voldoende doordacht
Verder zijn de samenhang tussen de leergebieden en kwesties als doorlopende leerlijnen volgens de commissie ‘nog niet voldoende doordacht’. Tot slot vragen enkele leergebieden nog extra aandacht.
De volgende stap in het proces zou zijn dat stichting leerplanontwikkeling SLO de voorstellen van Curriculum.nu gaat uitwerken tot kerndoelen. Tijdens dat proces zou er dan tegelijk verder worden gewerkt aan het opstellen van voorstellen voor de eindtermen voortgezet onderwijs, want die zijn nog niet gereed. Dit proces ligt nu echter stil omdat Curriculum.nu controversieel is verklaard vanwege het vallen van het kabinet.
Geharmoniseerd
Volgens Kuiper moeten de huidige voorstellen sowieso eerst nog worden geharmoniseerd voordat er aan het opstellen van eindtermen kan worden begonnen. “En maak het proces wat eenvoudiger”, zegt hij. “Want er waren ook nog overkoepelende thema’s waar alle leergebieden rekening mee moesten houden, zoals klimaat en gezondheid. Ik zou zeggen: koppel een overkoepelend thema alleen aan de vakgebieden die er direct mee te maken hebben, en houd het daarbij. Soms willen we wel héél veel in Nederland.”
Corona-epidemie
Hoe het proces van curriculumherziening verder gaat, is een vraag voor het nieuwe kabinet. Dát het proces verder moet gaan, staat volgens Kuiper niet ter discussie. “Het onderwijs heeft op dit moment zijn handen vol aan de corona-epidemie, maar we hebben niet de luxe om de herziening van het curriculum uit onze handen te laten vallen. Een curriculum moet je blijven moderniseren. Daar moeten we een vaste cyclus van gaan maken, want elke herziening is nu steeds een apart traject dat te veel op zichzelf staat en te lang duurt.”
De huidige herziening speelt zich op dit moment overigens vooral nog af op landelijk niveau, benadrukt Kuiper. “Zodat het proces van herziening nog niet erg belastend is voor individuele scholen.”
Leraren en docenten moeten achter de oplossingen staan én moeten tijd en ruimte krijgen om ze in te voeren
De AOb adviseert het nieuwe kabinet om de herziening van het curriculum voorlopig te concentreren op de gebieden Nederlands (vanwege de afnemende geletterdheid van leerlingen) en rekenen/wiskunde. “Laten we ons concentreren op de basisvaardigheden, waar ook in het veld de urgentie over wordt gevoeld”, zegt AOb-bestuurder Jelmer Evers. Dit zijn de gebieden die ook de hoogste prioriteit hebben bij het wegwerken van achterstanden door de coronacrisis.
Schop
Klein beginnen dus, zegt Evers, en niet het hele curriculum op de schop nemen. “Zeker in deze tijden zijn er urgentere problemen dan grote stelselwijzigingen. En blijf in het proces vooral zorgen voor inbreng en draagvlak vanuit het veld, vanuit de leraren. Zij weten hoe het in de praktijk werkt en zíj moeten er straks immers mee werken.”
Investeringen
En als het nieuwe curriculum eenmaal klaar is om te worden geïmplementeerd, zijn er structurele investeringen in tijd, ruimte en professionalisering nodig, zegt Evers alvast. “Leraren en docenten moeten achter die oplossingen staan en moeten tijd en ruimte krijgen om ze in te voeren. Mensen moeten bijvoorbeeld daadwerkelijk vrijgesteld kunnen worden van andere taken zodat er tijd is om het nieuwe curriculum te onderzoeken en uit te proberen.”
Meer lezen?
