Mbo Rebound Fryslân brengt studenten weer terug op de rails

Tekst Jocelyn Vreugdenhil - 15 februari 2024 - 7 Minuten om te lezen

Docent Theo Adema is medebedenker en ontwikkelaar van het curriculum van Mbo Rebound. “De bedoeling is dat iemand bewuster wordt van zichzelf en de keuzes die hij maakt. Dat bereiken we ook door af en toe de grens op te zoeken.” Beeld: Herman Engbers

Het is kwart voor negen en stil in de Marowijnestraat in Leeuwarden. Aan de gevel van de laagbouw hangt een blauw bord met ‘Mbo Rebound Fryslân’. In de grote woonkamer is een drietal leerlingen aangeschoven aan een grote tafel. In de hoek staat een whiteboard met daarop het dagprogramma geschreven, op een bijzettafel staan koffie- en theekannen klaar. De argeloze bezoeker zou eerder verwachten de huiskamer van een plaatselijke vereniging te zijn binnengestapt. “Het is belangrijk dat we los staan van de school”, vertelt docent Theo Adema. “Letterlijk, want het roc-gebouw waar Mbo Rebound onderdeel van is, staat een paar straten verderop. Dat maakt de drempel minder hoog voor de studenten om te komen. Helaas moeten we aan het einde van dit schooljaar op zoek naar een nieuwe ruimte, want hier komt nieuwbouw.”

Dit artikel stond in het Onderwijsblad. Wil jij het blad ontvangen? Word lid!

Sinds veertien jaar draait het Mbo Rebound-programma voor uitvallers van Firda (voorheen Roc Friese Poort en Friesland College) in deze vorm. Medebedenker en ontwikkelaar van het curriculum is docent Adema. “Wij werken op basis van de zeven eigenschappen van Sean Covey, die gericht zijn op zelfontwikkeling. De leerlingen kunnen studiepunten halen met ons programma, een keuzedeel gericht op persoonlijk profileren. Dat past perfect bij wat we hier doen, want het gaat vooral over jezelf leren kennen; wie ben ik, wat doe ik? Het is de enige voorwaarde om hier te kunnen starten, dat je in staat bent om te reflecteren op jezelf.”

Door middel van een programma van negen uur ’s ochtends tot twee uur ‘s middags, vijf dagen per week, proberen de jongeren van Mbo Rebound Fryslân hun leven weer op de rails te krijgen. Zodat ze succesvol kunnen zijn in het vervolg, van dezelfde studie of een andere richting. “We dwingen ze nergens toe, ook niet om op tijd te zijn. Daar moeten ze vaak aan wennen. ‘Dus ik kan zomaar naar huis gaan als ik dat wil?’ vragen ze dan verbaasd. ‘Ja dat mag, maar wat ga je dan doen?’ antwoord ik dan. Dan zie je het denken op gang komen. Zo leren ze stapje voor stapje de regie over hun eigen leven te krijgen.”  

We dwingen ze nergens toe, ook niet om op tijd te zijn. Daar moeten ze vaak aan wennen

Hoewel het programma om negen uur start met een incheck-rondje, is lang niet iedereen binnen. De eerste die zich voorstelt is Fraukje. Ze is zeventien en komt van de opleiding pedagogisch medewerker. “Vandaag is mijn laatste dag hier. Ik zit er niet goed bij, omdat ik gisteren een mental breakdown had. Misschien dat ik er later iets over wil zeggen, maar niet nu.” Terwijl het rondje halverwege is, zwaait de voordeur open. “Zo, het sneeuwt gewoon.” Het is Sinne (18), die altijd op tijd is, maar zich vandaag verslapen heeft. “Ik zit hier, omdat vorig jaar alles fout ging wat fout kon gaan”, laat Sinne later die ochtend weten. “Dat komt doordat ik in een verkeerde vriendengroep zat, die liever niet naar school ging en veel spijbelde. Dat deed ik dus ook. Dat is goed balen, want ik was bijna klaar met mijn opleiding social work. Dankzij de stappen van Covey heb ik mezelf beter leren kennen. Ik heb meer rust in mijn hoofd en overzie alles beter. In februari pak ik de opleiding weer op, en maak ik ‘m af dit keer.”

Fraukje (in rode Fila-trui) is vandaag voor het laatst bij de rebound. “De lekkere lunch, die ga ik missen.” Ze vindt het best spannend om weer aan een opleiding te beginnen. “School is sinds de basisschool nooit goed gegaan, omdat ik te snel afgeleid ben.” Beeld: Herman Engbers

Buiten het systeem

“Ik werk hier nu een jaar”, vertelt docent Joke Posthuma, die hier terechtkwam omdat ze iets miste in haar werk als docent in het voortgezet onderwijs. “Het frustreerde mij dat ik de leerlingen beperkt kon helpen, terwijl ik wist dat er meer aan de hand was. Hier werken we met korte lijnen, tussen de docenten onderling, maar ook met de opleidingen waar de studenten vandaan komen en naar teruggaan.” Ze vindt het mooi om te zien dat studenten zich steeds meer open durven te stellen naarmate de weken verstrijken. En de ontwikkeling die de studenten doormaken. “Zoals Fraukje, die zit in de veertiende week en is nu al klaar om de deur uit te gaan. Die heeft zoveel stappen gezet.”  

Of Fraukje Mbo Rebound gaat missen. “Ja en nee. Ja, omdat het hier erg chill is. Geen stress met opdrachten die af moeten zijn. En de lekkere lunch, die ga ik ook missen. Het programma zelf werkt niet echt voor mij. Ik verveel me best wel als we de stof bespreken. Daarom wil ik nu verder met mijn leven en met mijn nieuwe opleiding bedrijfsleider dierverzorging. Maar ik vind het ook spannend. Want school is sinds de basisschool nooit goed gegaan, omdat ik te snel afgeleid ben. De tijd die ik hier heb gehad om over alles na te denken en de ondersteuning van de docenten, maakt dat ik er klaar voor ben. En ik heb het dagritme weer terug, iets wat ik heel lang kwijt was.”

Docent Joke Posthuma maakte de overstap naar de rebound omdat ze iets miste in haar werk als docent in het voortgezet onderwijs. “Het frustreerde mij dat ik de leerlingen beperkt kon helpen.” Beeld: Herman Engbers

“Wij zijn docenten en wij richten ons ook op schoolse vaardigheden”, aldus Adema. “Om straks weer succesvol binnen de school een opleiding te kunnen volgen.” Dat lukt aardig, constateert hij, want op jaarbasis doorlopen ongeveer 85 studenten het programma, waarvan rond de 80 procent succesvol. “De bedoeling is dat iemand bewuster wordt van zichzelf en de keuzes die hij maakt. Dat bereiken we ook door af en toe de grens op te zoeken, daar waar de weerstand zit. En hoe ze dan reageren.”

De bedoeling is dat iemand bewuster wordt van zichzelf en de keuzes die hij maakt

Dat die weerstand gevonden wordt in het programma, blijkt wel tijdens het onderdeel ‘speluitleg’. Elke vrijdag wordt een spel gespeeld, waarbij een student de leiding neemt. Deze week is dat Zweeds pesten door Dorian. Eerst roept Storm dat ze geen zin heeft in een spel omdat ze wel wat beters te doen heeft. Dan laat Fraukje duidelijk weten dat ze op haar laatste dag absoluut geen zin heeft in een heel lange speluitleg. Ook Mandy ziet het niet zitten en pakt in de huiskamer een ander spel, wat ze leuker vindt en al kent. Dorian wacht geduldig tot iedereen uitgeraasd is. En jawel, tien minuten en een paar interventies van docenten later, wordt er in stilte met zijn vijven een potje gepest.

Theo kijkt tevreden toe. “Het werkt, en dat is belangrijk. Want als dit niet lukt, dan vallen de studenten buiten het onderwijssysteem. Dan komen ze terecht in de hulpverlening of alternatieve trajecten, buiten school en zonder studiefinanciering. Dat willen we voor alle studenten voorkomen.”