Lerarentekort zet verbetering onderwijskwaliteit onder druk
De werkdruk, het hoge ziekteverzuim en niet vervulde vacatures maken het scholen moeilijk om te werken aan kwaliteitsverbetering. Dat meldt de Onderwijsinspectie in 'De Staat van het Onderwijs.' AOb-voorzitter Liesbeth Verheggen wil daarom dat het tekort snel wordt aangepakt, onder meer met een forse salarisverhoging in het basisonderwijs.
Beeld: Fred van Diem
De afgelopen twintig jaar lopen de gemiddelde resultaten van leerlingen basisonderwijs terug, zo constateert de Onderwijsinspectie in het jaarlijkse rapport 'De Staat van het Onderwijs.'
Voorzitter Liesbeth Verheggen van de Algemene Onderwijsbond is niet verbaasd over die dalende onderwijskwaliteit. "Het lerarentekort wordt steeds groter, en een stijgende werkdruk gaat ten koste van de kwaliteit van het onderwijs."
Reeks problemen
Inspecteur-generaal Monique Vogelzang ziet geen één-op-één-relatie tussen het lerarentekort nu en de al twintig jaar dalende leerprestaties. Maar het lerarentekort van de afgelopen jaren helpt in elk geval niet om die trend een halt toe te roepen. In tegendeel. Wanneer op een school een vacature is of leraren ziek worden, ontstaat volgens de inspecteurs een reeks aan problemen. Lessen vallen uit of collega’s vallen in, schoolleiders zoeken gehaast kandidaten, ook die niet goed voldoen. ‘Op deze scholen is nauwelijks tijd voor kwaliteitsverbetering’, schrijft de Onderwijsinspectie. ‘Het team is er vooral op gericht om de school of opleiding draaiende te houden.’
‘Het team is er vooral op gericht om de school of opleiding draaiende te houden’, schrijft de Onderwijsinspectie in het rapport De Staat van het Onderwijs over het lerarentekort.
Het meest problematisch, zo vindt Volgelzang, is dat de scholen die het niet lukt om voldoende mensen te vinden ook vaak de meest kwetsbare leerlingen hebben. Zeker bij passend onderwijs ziet de inspectie ook knelpunten met de werkdruk. Die ontstaat niet alleen door het lerarentekort maar ook door een grotere groep kinderen met behoefte aan extra ondersteuning, door krimp en bijvoorbeeld door mondige ouders. Wat haar stoort is dat we het lerarentekort allemaal konden zien aankomen. ‘En toch lukt het niet om adequaat te reageren. Maar ik zie ook besturen die oplossingen zoeken over hun regio heen: besturen met tekorten in Utrecht die samenwerken met besturen met overschotten in Limburg.'
De werkdruk wordt verder verhoogd doordat werkgevers steeds vaker personeel inhuren op tijdelijke of flexibele basis. ‘Mogelijk geldt dat veel tijdelijk en flexibel gecontracteerd personeel de werkdruk van het zittend personeel verhoogt en de financiële ruimte van besturen vermindert’, schrijft de Onderwijsinspectie.
Minder flex
De eerste stappen om het afglijden van de onderwijskwaliteit tot staan te brengen zijn volgens Verheggen van de AOb dan ook een vermindering van het flexwerk en het bestrijden van de lerarentekorten.
De eerste stappen om het afglijden van de onderwijskwaliteit tot staan te brengen zijn volgens AOb-voorzitter Liesbeth Verheggen een vermindering van het flexwerk en het bestrijden van de lerarentekorten.
Voor dat laatste is een forse verhoging van de salarissen nodig, zegt Verheggen. "Zeker in het basisonderwijs: daar is een investering van 900 miljoen euro vereist om de salarissen op hetzelfde niveau te brengen als in het voortgezet onderwijs. Zonder zo’n investering wordt het beroep van leraar niet aantrekkelijk, en kiezen afgestudeerden liever voor een baan in het bedrijfsleven. Zonder zo’n investering blijft het lerarentekort bestaan en verwaarloost de overheid haar grondwettelijke taak voor het garanderen van goed onderwijs. Daar worden de leerlingen de dupe van, zo blijkt nu heel duidelijk uit 'De Staat van het Onderwijs'. En de zwakste leerlingen het eerst."
Lees ook de nieuwsberichten: 'Onderwijsprestaties dalen, segregatie groeit' en 'Diversiteit eindtoetsen maken schooladviezen onvergelijkbaar' met daarin de conclusies uit het rapport van de Onderwijsinspectie.
