'Leraren buitenspel bij herziening van onderwijsbevoegdheden'
De commissie die zich gaat buigen over een nieuw stelsel van onderwijsbevoegdheden wordt sterk gestuurd door het ministerie. Er is nauwelijks ruimte voor inspraak van leraren. Dat zegt AOb-voorzitter Eugenie Stolk. "De herziening van het stelsel van bevoegdheden zou het vak weer aantrekkelijk moeten maken. Zorg dan dat leraren er vanaf de start bij betrokken zijn."
Beeld: Typetank
De commissie onderwijsbevoegdheden, die vorige maand van start ging, gaat het stelsel van bevoegdheden voor leraren in het basis- en voortgezet onderwijs en in het mbo op de schop nemen. In die commissie zitten wel enkele individuele leraren, maar structurele inspraak vanuit de beroepsgroep - bijvoorbeeld via de vakbonden - ontbreekt.
Wettelijk
"De commissie gaat adviseren aan welke leerlingen in welke schoolsoorten je welke lessen mag geven", zegt AOb-voorzitter Eugenie Stolk. "Dat raakt de kern van ons vak. Wettelijk gezien gaat de beroepsgroep van leraren hierover. Dat de minister buiten de beroepsgroep om een commissie instelt, klopt dus niet.”
De nieuwe bevoegdheden zijn handig voor de werkgevers, maar niet per se goed voor de kwaliteit van het onderwijs
Dat die inspraak niet geregeld is, is de eerste fout, schrijft de bond in een brief aan de Tweede Kamer. Verder heeft de AOb een probleem met de opdracht die de commissie heeft meegekregen. "Het is zonneklaar dat de commissie het advies van de Onderwijsraad, Ruim baan voor leraren, moet gaan uitwerken. Dat advies wordt ook in de éérste zin van de website van de commissie genoemd", zegt Stolk.
Stapelen
In dat advies stelt de Onderwijsraad dat er sprake is van één brede pedagogisch-didactische basis die voor alle leraren gelijk is. Bovenop die basis kunnen leraren een bevoegdheid halen voor een combinatie van onderwijssectoren en vakgebieden. Hierdoor zijn er veel verschillende soorten van compacte bevoegdheden, die je als leraar makkelijker zou kunnen stapelen.
Onduidelijk
Uit een AOb-enquête bleek echter al dat docenten weinig trek hebben in een dergelijke drastische wijziging van het stelsel van bevoegdheden. "De Onderwijsraad denkt dat leraren met hun voorstel een aantrekkelijker beroep krijgen en breder inzetbaar zijn. Leraren denken daar anders over", zegt AOb-beleidsmedewerker Marieke Jansma. “Het is onduidelijk of verandering van het bevoegdhedenstelsel het beroep aantrekkelijker maakt, zeker als de mening van leraren niet is meegenomen in de beslissing. Leraren geven aan dat het beroep aantrekkelijker wordt door minder lesuren, een beter salaris, door beter management in het mbo en – heel belangrijk – een lagere werkdruk.”
Uit een AOb-enquête bleek dat docenten weinig trek hebben in een dergelijke drastische wijziging van het stelsel van bevoegdheden
Teambevoegdheid
Verder moet volgens de AOb het onbevoegd lesgeven zoveel mogelijk worden vermeden, en moet ook worden gewaakt voor het oprekken van de zogenoemde teambevoegdheid. Deze laatste bevoegdheid is speciaal in het leven geroepen voor leraren die vakoverstijgend onderwijs geven in de onderbouw van het voortgezet onderwijs. Hierbij is het team als geheel bevoegd om het vakoverstijgende onderwijs te verzorgen waar geen passende bevoegdheid voor bestaat.
Tekortvakken
Uit onderzoek blijkt dat deze teambevoegdheid echter ook wordt ingezet als middel tegen het lerarentekort, om leraren in te kunnen zetten in de tekortvakken. “Dat is ook het algemene risico van nieuwe bevoegdheden", vindt Stolk. “Ze zijn handig voor de werkgevers, maar niet per se goed voor de kwaliteit van het onderwijs."
Het is echt niet nodig om het hele stelsel op de schop te nemen, want dan creëer je ook weer nieuwe problemen
Dat laatste moet dan ook de belangrijkste maatstaf zijn en blijven voor een eventuele wijziging van de bevoegdheden. Stolk: "Kijk wat goed werkt in het huidige stelsel en zoek oplossingen voor wat níet goed werkt. Het is echt niet nodig om het hele stelsel op de schop te nemen, want dan creëer je ook weer nieuwe problemen."
En het belangrijkste: betrek de leraren er bij. Stolk: "Er gaat nu weer een stel experts praten over de basis van het vak van leraar. Daar hebben leraren zelf ook heel nuttige dingen over te zeggen. Neem ze eens serieus."
Lees ook: Commissie bevoegdheden wil vaart maken
