Leraar worden? Duik in het vak

Tekst Tekst Maaike Lange - Onderwijsblad - 19 januari 2023 - 7 Minuten om te lezen

Het Technolab aan het Leidse Betaplein ziet eruit als een gezellig kinderfeest. In het midden van een groot lokaal, aangekleed als een huiskamer, met planten, banken en tapijten, beweegt een bups kinderen op hun knieën rondom een uitgezet vierkant. Hun ogen volgen snelle wagentjes, mini-robots met fel knipperende lichtjes. Hun vingers glijden over de i-pad, waarmee ze de wagentjes aansturen. Lukt het ze de robots daarheen te sturen waar ze willen? Hier en daar vliegt een wagentje uit de bocht, onder een tafel door, vastlopend op het tapijt. De missie is om de cadeautjes in het midden van het vierkant te veroveren. “Goed zo, je hebt er een te pakken”, moedigt één van de deelnemers aan ‘Expeditie Leerkracht’ zijn groepje kinderen aan.

Zon eerste snelle les vinden ze allemaal wel even spannend

“Welkom in het Technolab”, zegt Annet Stegeman even later. Stegeman is docent ‘zij-instromers’ aan de Hogeschool Leiden. Een blokje met post-its ligt in haar handen. Af en toe noteert ze iets, terwijl ze de deelnemers volgt. Ze wijst naar het vierkante speelveld. “Even kijken hoe deze deelnemer zijn nieuwe groepje ontvangt.” De leerlingen draaien steeds door naar een nieuw spel en zes nieuwe kinderen voegen zich bij hem. “Ja hoor, dat doet hij goed”, zegt ze. “Hij heeft zich goed herpakt, hij moet namelijk de kinderen eerst welkom heten en contact maken en pas dan gaan beginnen met de uitleg. Hij herinnert het zich.”

Dit artikel lees je gratis uit het Onderwijsblad van januari 2023. Op de hoogte blijven van alles wat speelt in het onderwijs? Word lid van de AOb! En ontvang tien keer per jaar het Onderwijsblad.

CHECK ALLE VOORDELEN VAN HET LIDMAATSCHAP

Snufjes

Het Technolab in Leiden is twaalf jaar geleden opgezet met de gedachte dat het onderwijs meer sprankeling kan gebruiken. “Er valt meer te leren dan alleen uit boeken”, vertelt Chantal Goes uit, medewerker van het Technolab. Jaarlijks komen dertigduizend leerlingen variërend van de basissschoolleeftijd tot 25 jaar om nieuwe snufjes en ideeën te ontdekken op het gebied van techniek en natuur. Omdat al die leerlingen die naar het Technolab komen begeleiding en coaching nodig hebben, werkt het Technolab samen met de Hogeschool Leiden en Annet Stegeman. Vandaag krijgen tien mogelijk toekomstige zij-instromers of deeltijders via Expeditie leerkracht de kans om te ontdekken of het onderwijs en het lesgeven écht iets voor ze is. “Twee dagen hier meelopen, is heel wat anders dan bellen naar een basisschool in de buurt of je een dagje mee mag lopen en achterin de klas mag zitten en meekijken”, zegt Stegeman.

Technolab-medewerker Chantal Goes (rechts): “Er valt meer te leren dan alleen uit boeken. ” Annet Stegeman (links): “Zo’n eerste snelle les vinden ze allemaal wel even spannend.”

Zo’n dagje meekijken kan natuurlijk ook nuttig zijn, maar hier, tijdens de tweedaagse, is alles erop gericht om te doen en te ervaren. Nuttig voor iedereen die over wil stappen naar het onderwijs, maar nog twijfels heeft, een laatste zetje nodig heeft of nog meer inzicht of het vak daadwerkelijk bij ze past. Stegeman: “Zij-instroom is een heel andere leerroute dan een deeltijdopleiding tot docent. Zij-instromers krijgen vaak meteen een vaste klas, waardoor je minder ruimte hebt om uit te zoeken welke klas of welke leeftijdsgroep het beste bij je past. Welke route je beter ligt, kun je ook uitvinden tijdens deze expeditie.”

Robots

Vandaar de tweedaagse kennismaking. Vandaag wordt de groep van tien mogelijke onderwijzers in het diepe gegooid. Groep 4 van de St. Joseph-school uit Leiden, een bende vrolijke en leuke kinderen, is te gast in het Technolab en gaat van alles leren over robots. Stegeman legt uit: “De deelnemers hebben vandaag expres weinig voorbereidingstijd gekregen om een mini-les te geven, omdat dat in het onderwijs soms ook zo gaat.” Voor de tweede dag hebben ze wel gedegen de tijd om een les voor te bereiden, vult Stegaman aan. Als leerkracht moet je allebei kunnen, een doordachte les in elkaar timmeren, maar ook snel handelen en flexibel zijn. “Zo’n eerste snelle les vinden ze allemaal wel even spannend, hoor. Maar nu staan ze het toch mooi allemaal te doen.”

Marco overweegt een overstap naar het leraarschap. “Na deze twee dagen wil ik een besluit nemen.”

Eén van de deelnemers is Marco. In het dagelijks leven werkt hij als projectleider bij justitie. Waarom hij meedoet? “Na deze twee dagen wil ik een besluit nemen”, zegt hij. Nu de eerste stap gezet is, wil hij ook die tweede stap zetten en een knoop doorhakken. Het onderwijs trekt hem al langer. In zijn werk als projectleider vindt hij dat hij te weinig contact heeft met jongeren. Hij zoekt naar meer zingeving. Hij vindt het leuk om kinderen iets te leren en ze te raken met nieuwe dingen. “Al zijn het maar twee kinderen die je iets extra’s kunt meegeven op een dag, dat geeft al veel energie”, zegt hij. “Heb je de serie ‘Klassen’ gezien?”, vraagt hij. Dat heeft hem nog meer gemotiveerd om het onderwijs in te gaan.

Ook na meerdere spel-leerrondes, kijkt hij enthousiast. Als hij even later voor de hele groep kinderen het spel moet afsluiten, laat hij zijn handen en zijn vingers vrolijk meebewegen op het ritme van zijn natuurlijke stem. Het lijkt hem makkelijk af te gaan.

Het is heel leuk vandaag, maar of ik dit elke dag en elke week wil?

Waar zit dan zijn twijfel? Op zo’n dag als vandaag ervaart hij dat hij onderwijzen leuk vindt, zegt hij, precies zoals hij had verwacht. Maar aan welke leeftijd, dat weet hij niet precies. Misschien is groep 4 te jong voor hem. “Het is heel leuk vandaag, maar of ik dit elke dag en elke week wil? Misschien passen iets oudere kinderen beter bij mij.”

Sophie is een andere kandidaat van Expeditie leerkracht. Na de eerste onderwijsopdracht heeft Stegeman haar een volgekrabbeld memo-velletje gegeven. Daarop staat: Jouw mimiek is jouw taal. “Daar was ik me helemaal niet zo van bewust”, zegt Sophie. “Ik dacht dat ik alles met mijn stem zou moeten doen, maar dat hoeft dus helemaal niet.”

Mensen rondom Sophie vinden dat het onderwijs bij haar past: “Ik wilde horen wat professionals ervan denken.”

Sophie studeerde rechten en had verschillende beleidsfuncties. “Dat ik begon na te denken over het onderwijs komt eigenlijk door mijn kinderen. Toen we een school moesten vinden voor mijn oudste vond ik het zo leuk om op school te zijn. Zo’n warme omgeving. Toen ben ik me gaan afvragen of het misschien tijd wordt dat ik meer mijn hart ga volgen.”

Op haar gele briefje - voor elke deelnemer is er op deze manier een eerste korte feedback - staat ook: spaar je energie. Sophie lacht aanstekelijk en knikt instemmend. “Als ik iets doe, zet ik me volledig in. Na een tijdje had ik inderdaad wel door dat ik het iets rustiger aan kan doen. Voor de kinderen werkt mijn enthousiasme goed, dat zie ik, maar iets minder is nog steeds voldoende.”

Dat ze voor deze tweedaagse kennismaking koos, is omdat ze een objectief advies wilde hebben. “Als ik mensen om me heen vraag of ze denken dat het onderwijs bij me past, zegen ze meteen ‘ja, natuurlijk.’ Maar hier kennen ze me niet. Ik wilde horen wat professionals ervan denken.”

Ze konden goed lesgeven, ze zijn lief en ze weten veel

Er is nog even tijd om ook de kinderen van groep 4 te vragen wat zij van de leerdag vonden. Annet Stegeman zegt tegen groep 4 dat ze hen een heel serieuze vraag wil voorleggen. Ze dempt haar stem, ze fluistert. Je moet wel heel veel zelfvertrouwen hebben om zo zachtjes te praten zal Marco daarover later tijdens de evaluatie zeggen. Nee hoor, zegt Stegeman, ga jij dat morgen ook maar proberen, dat kun jij ook. De kinderen zijn benieuwd. “Wat denken jullie dat deze mensen die vandaag les gaven waren?” Vingers schieten omhoog. ‘Juffen’, ‘meesters’. “En wat konden zij?”. “Ze konden goed lesgeven, ze zijn lief en ze weten veel.” Feedback uit het hart van de kinderen. Opstekers voor de nieuwe docenten.

Is Het onderwijs misschien iets voor jou? Op 13 en 14 februari is de volgende Expeditie leerkracht in het Technolab