Leraar in hotel geeft les ver van huis
De stoplappen in de strijd tegen het lerarentekort worden langzaamaan vreemder. Leraren uit dunnerbevolkte provincies overnachten doordeweeks in hotels om op tijd les te geven in de Randstad, op kosten van commerciële bureaus.
Beeld: Fred van Diem
Om op tijd op zijn school in Den Haag te zijn, moest Matt van Schagen wel heel vroeg zijn wekker zetten. Het liefst had hij in zijn woonplaats Deventer gewerkt, dat was ook altijd de bedoeling. Hij studeert nog aan de academische pabo van Saxion en mocht op de school waar hij zijn lio-stage deed ook aan zijn afstudeeropdracht werken. Maar toen kwam corona en was er op zijn school geen plek meer voor Van Schagen. “Begrijpelijk, maar ook heel rot.”
De vier sollicitatiebrieven die Van Schagen stuurde naar scholen in de buurt, bleven onbeantwoord. “Dat verbaasde me wel, want iedereen zei toch altijd dat er zo’n groot lerarentekort was?” Van het thuiszitten werd hij niet gelukkig en het afstuderen, waar hij zo naar had uitgezien, kwam zo ook op de lange baan terecht.
Dus besloot Van Schagen het heft in eigen handen te nemen en verder te kijken. Met het eerste detacheringsbureau dat hij benaderde, klikte het niet zo. Maar met het tweede, Derec, wilde hij wel in zee. Derec bood hem een leuke baan in Den Haag aan, hij kon aan de slag in groep 5. Naar Den Haag verhuizen wilde Van Schagen niet. Zijn vriendin woont in het oosten en ook de rest van zijn sociale leven speelt zich daar af. Voor de lange reistijd had Derec een oplossing: Van Schagen verblijft doordeweeks op kosten van het bedrijf in een hotel.
Pleisters
Derec is een bemiddelingsbureau voor het onderwijs, de zorg en de kinderopvang. Met hotelvergoedingen wordt al sinds 2018 gewerkt, vertelt directeur Arjan van der Kooij. Hij zag bij scholen in de Randstad een grote vraag naar geschikt personeel, terwijl hij in de rest van het land juist gekwalificeerde mensen trof die op zoek waren naar een baan.
Van der Kooij: “We werkten al met een verhuisvergoeding. Wie bereid is naar de Randstad te verhuizen, krijgt de eerste twee jaar een hoger bedrag op zijn rekening. Maar alleen daarmee waren de tekorten nog niet opgelost.”
Doorgaans maken zo'n vijftig tot zestig mensen gebruik van de hoteloptie
Zo zag de hoteloptie het levenslicht. Het aantal mensen dat op deze manier via Derec werkt, fluctueert gedurende het schooljaar, zegt Van der Kooij, maar doorgaans gaat het om vijftig tot zestig mensen per schooljaar. “Als bij iedere plaatsing een hotel zou zitten, zouden we failliet gaan”, zegt Van der Kooij. Maar duidelijk is dat het op dit niveau voor zijn bedrijf wel uit kan.
“Scholen hebben docenten nodig en docenten een baan. Dankzij onze bemiddeling staat er toch iemand voor de klas. Wat moeten scholen anders doen, de kinderen naar huis sturen?” Van der Kooij ziet Derec als een deel van de oplossing van het lerarentekort.
Op deze manier pak je het echte probleem niet aan
De AOb is daar minder zeker van. Voorzitter Tamar van Gelder begrijpt de gedachtegang, maar waarschuwt ook. “Op deze manier een vacature opvullen is vergelijkbaar met een pleister plakken. Het echte probleem pak je niet aan. Op den duur worden de pleisters steeds groter en kan niemand meer zien wat de werkelijke omvang van het probleem is.” Ook de politici die de besluiten moeten nemen, hebben dan niet door hoe nijpend de situatie is, meent Van Gelder, terwijl bij hen de taak ligt om het structurele probleem aan te pakken.
In de visie van Van Gelder gaat ook het onderwijs zelf niet vrijuit. Want waarom is er een commercieel bureau voor nodig om dit voor elkaar te krijgen? Had er binnen het onderwijs niet beter kunnen worden samengewerkt om tot zo’n uitwisseling te komen? Dan had het geld dat nu naar Derec gaat immers aan iets anders kunnen worden besteed.
Luxe
Van Schagen krijgt wel eens scheve ogen van collega’s. Dat hij misbruik zou maken van het systeem, dat hij in een luxe hotel mag, dat hij zo veel betaald krijgt. “Dan denk ik: ik maak ook hartstikke veel uren, volgens mij ben ik mijn geld echt wel waard.”
De meeste reacties zijn wel positief, benadrukt hij. Zijn collega’s zijn blij met hem en zijn ook altijd bereid hem te helpen. “Vanmiddag nog, ik vroeg hoe ik iets het beste aan kon pakken en mijn collega gaf me meteen een stappenplan, dat goed werkte.”
Ik doe zo een ervaring op die ik anders nooit had gehad. Dat maakt mij uiteindelijk een betere leerkracht
Van Schagen is heel blij dat hij deze kans heeft gekregen. “De kinderen hier zijn toch anders dan die in Deventer. Zo doe ik een ervaring op die ik op een andere manier nooit had gehad. Het maakt me uiteindelijk een betere leerkracht.”
Als hij een zware dag heeft gehad, mist hij zijn vriendin en vrienden wel eens. Maar zijn eenzame verblijf in het hotel heeft ook voordelen. “Als ik ’s avonds op mijn kamer kom, heb ik helemaal geen prikkels. Ik kan echt bijkomen. En wanneer ik in de weekenden in Deventer ben, heb ik ook echt vrij: ik kom geen ouders of kinderen tegen.”
Werkelijk veel tijd brengt hij niet op zijn hotelkamer door. Van Schagen zit zo veel uren op school dat zijn lokaal door zijn collega’s ook wel ‘Matts huiskamer’ wordt genoemd. “Meestal ben ik daar wel tot half acht ’s avonds ja, meer uren dan waar ik voor betaald word. Mijn kleding, laptop en toilettas sleep ik elke week weer van huis mee, maar mijn studiespullen en mijn gitaar hebben een vaste plek in mijn lokaal. Ik neem echt de tijd om al mijn lessen zo goed mogelijk voor te bereiden.”
Op reis
Volgens Derec-directeur Arjan van der Kooij is overnachten niet voor iedereen een optie. “Ik merk wel dat vooral mensen aan het begin of aan het einde van hun carrière hier enthousiast over zijn. De mensen zonder kinderen thuis.”
Lia van de Pas is zo iemand die al tegen haar pensioen aanzit. Ze woont in Heesch, vlakbij Den Bosch, maar werkt als docent Nederlands in Den Haag. Op dit moment neemt ze waar voor een collega die met zwangerschapsverlof is. “Ik wilde graag een tijdelijke functie. Ik wilde blijven werken, maar ook tijd hebben om met mijn man op reis te gaan.”
Op deze manier springt Van de Pas al een paar jaar bij om tijdelijke tekorten op te vangen, waarbij ze in een hotel overnacht
Na een lange onderwijsloopbaan had ze geen behoefte meer aan alle managementaspecten die bij werken in het onderwijs komen kijken. Dat maakte het vinden van een geschikte werkplek lastig. Inmiddels delegeert ze al het geregel aan Derec en richt ze zich zelf louter op onderwijs. Op deze manier springt Van de Pas al een paar jaar bij om tijdelijke tekorten op te vangen, waarbij ze in een hotel overnacht.
Hoewel ze vrienden in en rond Den Haag heeft, komt ze ’s avonds eigenlijk nauwelijks haar kamer uit. “Ik besteed al mijn tijd aan nakijkwerk en lesvoorbereidingen.” Ook de ‘loze uren’ op school worden goed ingevuld. “Ik wil graag de sectie waar ik aan verbonden ben zo goed mogelijk ondersteunen, ik vind dat dat ook bij mijn schaal hoort. Dus als iemand mij vraagt of ik toevallig nog ergens een toets heb liggen, ga ik daarmee aan de slag.”
In al haar jaren in het onderwijs heeft Van de Pas het lerarentekort zien oplopen. Ze heeft er allerlei verklaringen voor, zoals de vele tijdelijke contracten, het beperkte salaris en de feminisering van het onderwijs, waarmee de status van het vak achteruit is gegaan. “Toen ik in de jaren zeventig begon, had ik één vrouwelijke collega. Wij waren ‘de meisjes’.” Ook zag ze vele oplossingen de revue passeren, die allemaal niet het gewenste effect hadden. Zijn hotelovernachtingen nu het ei van Columbus? Van de Pas: “Laat ik het zo zeggen: voor mij werkt dit. Voor mij is dit de prettigste manier om het werk te doen waar ik van houd.”
