Klas opvangen als ondersteuner: mag je dat weigeren?
Het lerarentekort trekt een wissel op het bestaande onderwijspersoneel. Werkgevers vragen hun onderwijsondersteuners om klassen op te vangen en hun leraren om meer uren te gaan werken. Mag je zo’n verzoek eigenlijk weigeren? Het Informatie en Advies Centrum (IAC) van de AOb geeft antwoord.
Beeld: Typetank
“Ik moet zelfstandig voor de groep staan, maar mag dat wel?” Meerdere keren per week krijgt de AOb dit soort vragen van onderwijsondersteunend personeel. Het antwoord luidt grofweg: ja, mits het incidenteel is en er geen andere oplossing voorhanden is. “Het getuigt van goed werknemerschap dat je de school en de kinderen wilt helpen bij een probleem”, vertelt Marlies Roemen, medewerker van het IAC. Weigeren adviseert ze dan ook niet. "Je kunt eventueel wel aangeven onder protest de werkzaamheden te verrichten."
Als de situatie structureel wordt, verandert de zaak. Stel, je draait al vijf donderdagen op rij zelfstandig een groep terwijl je daarvoor niet bevoegd bent. In dat geval is het raadzaam om met je leidinggevende in gesprek te gaan. Ook om ervoor te zorgen dat je betaald wordt naar de extra taken die je tijdelijk doet. Maar belangrijker nog: zoek goed uit wie verantwoordelijk is wanneer zich iets voordoet in de klas. Roemen: "Daar moet een bevoegde leraar voor aangewezen zijn."
Extra dag
Vraagt de werkgever je te werken op dagen of tijden die je eerder niet werkte, dan is het wel zo redelijk dat hij rekening houdt met jouw andere verplichtingen. Als je op die dag bijvoorbeeld zorgtaken hebt, kun je in overleg besluiten niet op het verzoek in te gaan. Of de werkgever moet je tijd geven om de zaken thuis te regelen. Sowieso moet alles in overleg gebeuren. IAC-medewerker Roemen: “We krijgen ook wel mails van leraren bij wie de werktijdfactor is opgehoogd, zonder verdere communicatie daarover. Dat kan natuurlijk niet. Je gaat daar eerst samen over praten.”
Stel, je draait al vijf donderdagen op rij een groep terwijl je daarvoor niet bevoegd bent. In dat geval is het raadzaam om met je leidinggevende in gesprek te gaan
Incidenten
De Onderwijsinspectie spreekt van 'incidenten' die bij de inspectie gemeld worden door bestuurders of ouders. Ook treffen inspecteurs soms de gevolgen van het lerarentekort aan tijdens hun reguliere bezoeken. Inspectie-woordvoerder Daan Jansen: "Het gaat dan niet alleen om onbevoegden voor de klas, maar ook om klassen die naar huis worden gestuurd, die bij elkaar worden gevoegd, of om de vierdaagse werkweek in de regio Zaanstad."
Kreeg een school voorheen twee weken om zo'n situatie op te lossen, nu is dat zes. Jansen benadrukt dat de inspectie niet gedoogt. "De basis blijft de wet, daaraan moeten scholen voldoen." Sancties naar aanleiding van het lerarentekort zijn nog niet opgelegd, aldus Jansen. "Als er sprake is van overmacht en een school heeft er echt alles aan gedaan, dan leggen we geen sancties op. Maar tot nu toe zijn het tijdelijke situaties, die weer opgelost worden."
Noodoplossingen
Na de herfstvakantie komt onderwijsminister Arie Slob (ChristenUnie) met een handreiking waarin mogelijke noodoplossingen staan bij onderbezetting. De inspectie heeft op haar website alvast een lijstje gemaakt van wie er volgens de onderwijswet voor de klas mag staan.
Ben je lid van de AOb en heb je aanvullende vragen? Neem dan contact op met het Informatie en Advies Centrum (IAC). Lid worden kan altijd, bekijk de voordelen hier.
