Internationaal onderzoek: Meer leraren en beter onderwijs door hoger salaris
Landen die leraren goed betalen, hebben minder last van tekorten en zien de schoolprestaties verbeteren. Dat blijkt uit grootschalig internationaal onderzoek van de Amerikaanse onderwijseconoom Eric Hanushek. Blijft de betaling laag, dan zullen na mannen ook vrouwen voor andere beroepen kiezen dan het leraarsvak, voorspelt hij. In Nederland lijkt die trend al ingezet.
Beeld: Typetank
Het onderzoeksproject is opgezet omdat de Verenigde Staten worstelen met een groot lerarentekort en lage onderwijsprestaties. Terwijl bijvoorbeeld Finland hoog scoort in de internationale ranglijsten voor schoolprestaties, bungelen de Verenigde Staten al decennia lang rond het midden. Met wiskunde zelfs royaal en verontrustend beneden het gemiddelde. Niet zo verwonderlijk, vinden Hanushek en zijn onderzoeksteam, na hun onderzoek dat half februari verscheen.
Werven
‘Wat wij laten zien is dat landen die slimmere leraren rekruteren, actief beleid hebben om leraren te werven uit de betere afgestudeerden’, zegt Hansuhek in het tijdschrift EducationWeek. Hij wijst op Finland, waar leraren geworven worden uit de best presterende jongeren. In de Verenigde Staten zijn het de jongeren die heel gemiddelde schoolcijfers halen. De reden dat de slimste Amerikaanse studenten niet voor het onderwijs kiezen, noemt hij verklaarbaar. ‘Onze leraren zijn onderbetaald. Zo krijgen we niet de beste kandidaten.’
Onderwijseconoom Eric Hanushek: ‘Onze leraren zijn onderbetaald. Zo krijgen we niet de beste kandidaten’
In de Verenigde Staten ligt het lerarensalaris in het basis- en voortgezet onderwijs, volgens de door de onderzoekers gebruikte cijfers, gemiddeld 22 procent lager. Het kost het Amerikaanse onderwijs grote moeite om voldoende leraren te vinden, de tekorten in veel staten lopen op. De belangstelling voor de lerarenopleiding loopt al jarenlang terug. De afgelopen maanden is er in meerdere staten gestaakt voor een hoger loon soms in combinatie met klassenverkleining, met wisselend succes.
Economische groei
Het onderzoek laat zien dat de onderwijsprestaties omhoog kunnen als meer jongeren voor het leraarsvak kiezen die zelf hoge cijfers haalden. Partijen die dat willen bereiken, moet leraren dan ook beter betalen, luidt het advies van de onderwijseconomen.
Hanushek werkt als hoogleraar bij de Stanford University. Hij onderzoekt en publiceert veel over de effecten van onderwijsinvesteringen op de economische groei. Die zijn positief, is zijn conclusie in boeken en animaties. Investeringen in onderwijs betalen zich dubbel en dwars terug in de vorm van een hogere economische groei.
Het nu verschenen onderzoek: 'The value of smarter teachers' koppelt de Pisa-scores voor rekenen, taal en natuurwetenschappen aan de Oeso-gegevens over het opleidingsniveau van volwassenen en leraren plus hun salarissen in 31 landen. De uitkomst van hun onderzoek is volgens Hanushek en zijn collega’s na allerlei controle-slagen stevig: betere leraren leveren beter onderwijs. En betere leraren krijg je door ze beter te betalen, een concurrerend salaris ten opzichte van andere afgestudeerden in het hoger onderwijs.
Betere leraren leveren beter onderwijs. En betere leraren krijg je door ze beter te betalen.
In EducationNext, waarin de wetenschappers hun onderzoek toelichten, maken zij daarnaast duidelijk dat het opleidingsniveau van ouders weliswaar een rol speelt bij de schoolprestaties van leerlingen, maar dat het effect van een goed opgeleide leraar dat overtreft.
Wiskundeleraren die zelf hoge cijfers haalden, stuwen de wiskunde-prestaties omhoog. Docenten Engels die de taal op een hoog niveau beheersen, geven de taalprestaties van hun leerlingen een extra plus. De rol van de leraar is essentieel, maakt Hanushek duidelijk: ‘Wat leraren weten, doet er toe.’
Nederlandse situatie
Het onderzoek gaat niet specifiek in op de Nederlandse situatie. Wel maakt Nederland deel uit van het treurige rijtje landen dat leraren onderbetaalt. En hoewel Nederland met de onderwijsprestaties anders dan de Verenigde Staten in de subtop zit, dalen wel de Pisa-scores voor taal, wiskunde en natuurwetenschappen langzaam maar gestaag. Vooral met wiskunde zit Nederland flink in de min.
| 2003 | 2006 | 2009 | 2012 | 2015 | |
| Taal | 513 | 507 | 508 | 511 | 503 |
| Wiskunde | 538 | 531 | 526 | 523 | 512 |
| Natuurwetenschappen | 524 | 525 | 522 | 522 | 509 |
Bron: PISA - Oeso
De Oeso concludeerde al eerder in het rapport Education at a glance dat de lage betaling mannen het onderwijs uit jaagt. In het onderzoek schrijft Hanushek dat onderbetaling uiteindelijk betekent dat ook hoogopgeleide vrouwen het onderwijs links laten liggen. In Nederland is die trend al zichtbaar. Volgens de onderzoeker is dat een gevaar. Hanushek: ‘Er is geen twijfel mogelijk dat veranderende beroepskeuzes een bedreiging vormen voor het onderwijs. We kunnen vrouwen hun alternatieve baankansen niet verbieden, in plaats daarvan moeten we het onderwijs aantrekkelijker maken.’
