Inspectie: kwaliteit schoolexamens op veel scholen nog niet op orde

Tekst Daniëlla van 't Erve - Redactie Onderwijsblad - 12 oktober 2023 - 2 Minuten om te lezen

Beeld: Typetank

De inspectie deed onderzoek op 127 scholen voor vmbo, havo en vwo. Bij 32% was de schoolexaminering onder de maat. Zo bevat het programma van toetsing en afsluiting (PTA) niet alle verplichte onderdelen of wordt niet alle verplichte examenstof getoetst. Dat kwam doordat de school de verplichte examenstof niet in beeld had, of doordat er achterstanden waren bij de uitvoering van de schoolexamens. De betrokken scholen hebben dit na het onderzoek hersteld.

We zien dikwijls dat de kwaliteit nog volledig in handen is van de vaksectie of de individuele docent. Dat maakt de schoolexamens kwetsbaar

‘Maar het blijft natuurlijk zorgelijk’, schrijft inspecteur-generaal Alida Oppers in het rapport dat vandaag naar de Tweede Kamer is gestuurd. ‘We zien dikwijls dat de kwaliteit van de examentoetsen nog volledig in handen is van de vaksectie of de individuele docent. Dat maakt de schoolexamens kwetsbaar.’

Grote problemen

In 2018 en 2019 kwamen op verschillende scholen problemen met schoolexamens aan het licht. Door grote examenfouten bij VMBO Maastricht raakten meer dan driehonderd eindexamenleerlingen gedupeerd. Mede daarom zijn in 2021 de wettelijke regels rond de examens strenger geworden. Iedere school moet nu een examencommissie hebben. Dat is op alle scholen het geval, maar er ontbreekt te vaak een duidelijke structuur en coördinatie. ‘Examencommissies weten soms ook nog niet precies wat hun formele taken zijn', schrijft de inspectie die er bij de schoolbesturen op aandringt dat deze commissies hun taak beter gaan vervullen.

Leerlingen zeggen zich voldoende voorbereid te voelen op het examen. ‘Opvallend en zorgelijk’ noemt de inspectie dat meerdere leerlingen in de gesprekken aangeven dat zij grote verschillen ervaren tussen docenten als het gaat om de uitvoering van zaken rond het schoolexamen. De toelichting op het PTA, de duidelijkheid over de te leren stof en het nabespreken van toetsen: de werkwijzen verschilden per docent. Ook hierop zou de examencommissie volgens de inspectie beter moeten toezien en actie ondernemen.

Herkansen

De inspectie ziet wel enkele verbeteringen ten opzichte van een eerder onderzoek in 2019, toen de examinering op 70 procent niet in orde bleek. Destijds ontbraken in veel meer PTA’s verplichte examenonderdelen en werden meer onderdelen niet getoetst. Maar ook nu blijkt dat scholen in hun maatregelen soms afwijken van de wettelijke regels en voorschriften bij onregelmatigheden (30%) en bij herkansen en inhalen (20%).