Inspectie: financiële reserves onderwijs nu écht terugdringen
Schoolbesturen moet nu écht aan de slag om de grote financiële reserves in te zetten. Die dringende oproep komt van inspecteur-generaal Alida Oppers in de Financiële Staat van het Onderwijs 2019, dat de inspectie vandaag heeft gepubliceerd. Eind 2019 lag er ruim 1,4 miljard euro aan ‘mogelijk bovenmatig’ eigen vermogen op de plank, waarvan 900 miljoen in het primair onderwijs.
Beeld: Pixabay
Het merendeel van de onderwijsinstellingen in het primair en voortgezet onderwijs en het gros van de samenwerkingsverbanden zitten boven de nieuwe norm die de inspectie vorig jaar heeft opgesteld. Deze besturen hebben afgelopen november een brief in de bus gehad die ze moet aansporen om een deel van het geld van de plank te halen. ‘Niet doelloos reserveren, maar nu doelbewust gaan investeren. De toename van reserves mag niet verder doorgaan’, aldus Oppers in het voorwoord van het rapport.
Dichterbij
Ook in 2019 namen de reserves toe. Op zich was dat ook te verwachten: aan het eind van dat jaar kregen zowel het po als het vo elk er op de valreep eenmalig 150 miljoen bij door een convenant. Zonder die vertekening zou het bedrag aan mogelijk bovenmatige buffers wat lager uitkomen, zo becijferde de inspectie, namelijk op 1,3 miljard euro.
Een oorzaak van de jarenlang groeiende reserves ziet de inspectie in het financiële beleid van veel instellingen: ze begroten te voorzichtig, waardoor ze aan het einde van het jaar onder de streep toch weer geld overhouden. Alsof bestuurders bang zijn om af en toe rode cijfers te schrijven en de reserves aan te spreken.
Rekenhulp
Hen daartoe dwingen kan de inspectie voorlopig niet. Om de tegenkrachten een handje te helpen, heeft de inspectie een rekentool online gezet die helpt te becijferen of een onderwijsinstelling mogelijk te veel geld achter de hand houdt. Daarmee kunnen medezeggenschapsraden en ook ondernemingsraden in het mbo en hbo de situatie bij hun eigen bestuur in beeld brengen en het bestuur erover aan de tand voelen.
Voor de inzet van de overtollige reserves doet inspecteur-generaal Oppers ook alvast wat suggesties, zonder op de stoel van de bestuurders te willen gaan zitten. Besturen die elk jaar geld overhouden, kunnen bijvoorbeeld personeel hoger inschalen. Ook zouden instellingen - met de coronacrisis in het achterhoofd - kunnen investeren in hoogwaardig afstandsonderwijs. Ook wat de AOb betreft moet het geld naar de klas, de bond kaartte de reserves bij schoolbesturen en samenwerkingsverbanden met enige regelmaat aan.
