Idee: onderzoek dat ertoe doet
Pabo-studenten doen hun onderzoek op de Snijdersschool in Rijswijk samen met de leraren. Volgens coördinator Janneke Moeleker plukt iedereen daar de vruchten van.
Beeld: Angeliek de Jonge
De scriptie die pabo-studenten schrijven op basis van hun praktijkonderzoek kost veel tijd, om vervolgens vaak ergens op een plank te belanden. Dat is zonde, vonden Hogeschool Leiden en J.H. Snijdersschool in Rijswijk en zij bedachten vier jaar geleden het onderzoeksprogramma Learning lab.
De leerkracht is mede-eigenaar van het onderzoek
Derdejaars studenten gaan aan de slag met een vraag vanuit de basisschool en voor de uitvoering ervan worden zij gekoppeld aan een leerkracht. “Door die samenwerking wordt de leerkracht mede-eigenaar van het onderzoek”, vertelt Janneke Moeleker, leerkracht en coördinator Learning lab op de Snijdersschool. “Voor de student is het voordeel dat het onderzoek echt van betekenis is, terwijl het voor ons als leerkrachten ook heel leuk is om eraan mee te doen. Je krijgt de kans om je onderzoeksvaardigheden te vergroten en je te verdiepen in materie waar je anders vaak niet aan toe komt. Je leert er zelf ook weer van.”
Learning lab wordt begeleid door een pabo-docent en start met een minicollege op de basisschool over wat een goede onderzoeksvraag is en hoe data kan worden verzameld. De student en leerkracht bepalen vervolgens samen hoe ze het onderzoek uitvoeren en komen eens per maand bij elkaar. De student schrijft een theoretisch kader en de leerkracht voert samen met de student interventies uit, zoals het afnemen van vragenlijsten of de leerlingen met iets laten oefenen.
Mindset
Elk jaar doen zo’n zeven studenten onderzoek op de Snijdersschool. Belangrijke voorwaarde voor succes is dat de student zich kan vinden in het onderwerp. Soms werken ze daarbij samen. Zo deden vorig jaar drie studenten en leerkrachten onderzoek naar de growth en fixed mindset: denkwijzen die volgens de Amerikaanse psycholoog Carol Dweck van grote invloed zijn op het leerproces. Iemand met een fixed mindset denkt dat zijn capaciteiten en competenties vaststaan, terwijl hij met een growth mindset denkt dat je deze kunt ontwikkelen. Studenten onderzochten hoe leraren de growth mindset kunnen bevorderen.
“Voor leerlingen is het belangrijk om te weten dat ze er zelf invloed op kunt uitoefenen”, legt Moeleker uit. “Ze kregen daarom eerst een les over de werking van het brein en deden vervolgens spelletjes om ermee te oefenen. Verder is belangrijk hoe leerkrachten de leerlingen aanspreken. Wij benaderen kinderen al positief, maar bepaalde woorden kunnen een groot verschil maken. ‘Vertel er eens iets over’, klinkt bijvoorbeeld uitnodigend, maar beter is: ‘Wil je erover vertellen?’ omdat de leerling daarmee de vrijheid voelt om een eigen pad te kiezen.”
Iedereen is benieuwd naar de uitkomsten
Bij de eindpresentaties in juni is bijna het hele team aanwezig, net als mensen van het bestuur en vanuit Hogeschool Leiden. Moeleker: “We maken er een feestelijke middag van. De betrokkenheid is groot, waardoor het onderzoek gaat leven op school en iedereen benieuwd raakt naar de uitkomsten.”
Draagvlak
Elke school zou dit kunnen uitvoeren, denkt Moeleker. “Scholen zijn misschien bang dat het te veel tijd kost, maar je zou ook met één student kunnen beginnen. Bij ons krijgen leerkrachten er uren voor; het verschilt per collega hoeveel tijd ze eraan besteden. De ene leest vooral mee met de student, terwijl de ander een groot deel van het onderzoek oppakt. Als je het als school al heel moeilijk vindt om studenten te begeleiden, is dit wel een stap te ver.” Hogeschool Leiden biedt daarom ook een light-variant aan, waarin de leerkrachten in eerste instantie geen rol spelen. Inmiddels maken meerdere scholen op deze manier kennis met het programma.
Besluiten hebben ook meer draagvlak
In de afgelopen vier jaar zijn op de Snijdersschool al heel wat onderzoeken gedaan, bijvoorbeeld naar de methode voor spelling en het openstellen van het digitaal portfolio. “Het mooie is dat de besluiten op basis van onderzoek ook meer draagvlak hebben”, zegt Moeleker. “Door zowel ouders als leraren te bevragen over het portfolio werden bijvoorbeeld wederzijdse wensen en verwachtingen duidelijk. Toen we het portfolio vervolgens besloten open te stellen, kwamen er bijna geen kritische vragen meer.”
Vernieuwingsschool
Of er voldoende onderwerpen voor onderzoek overblijven? Moeleker: “We zijn een vernieuwingsschool dus we blijven steeds prachtige dingen uitproberen. Een volgende vraag kan ook zijn hoe we de growth mindset kunnen borgen, zodat het nog meer onderdeel wordt van onze cultuur. Dat is wel het mooiste van deze samenwerking: ons onderwijs wordt er steeds weer een beetje beter van.”
Wie hier meer over wil weten kan een mailtje sturen naar Janneke Moeleker, jmoeleker@snijdersschool.nl of Sanne van der Linden (Hogeschool Leiden), linden.vd.s@hsleiden.nl
Dit is een artikel uit het Onderwijsblad van december 2018. Meer Onderwijsblad? Word lid van de AOb!
