Idee: Een muntje voor goed gedrag
Leerlingen die zich goed gedragen, maken kans op een dagje uit. Het Twents Carmel College in Oldenzaal probeert met dit soort acties bewustwording te stimuleren.
Beeld: Angeliek de Jonge
Zeker drie weken lang stonden de fietsen keurig in de stalling en was de kantine netter dan ooit. “We kunnen terugblikken op een geslaagde actie”, zegt Henk Winkelhuis, onderbouwdocent op het Twents Carmel College in Oldenzaal.
De vmbo-locatie aan de Potskampstraat telt 1350 leerlingen die allemaal een muntje konden verdienen als ze goed gedrag vertoonden. Hiermee maakten ze kans op een dagje Amsterdam. Het idee ontstond in overleg met de gemeente en milieu-educatief centrum De Höfte. “We wilden hun actie ‘zwerfvuil in de school’ iets breder trekken”, legt Winkelhuis uit. “Natuurlijk wil je de kantine zo netjes mogelijk houden, maar het gaat vooral om de vraag hoe we de houding van leerlingen kunnen veranderen. We zetten in op bewustwording: hoe ga je goed met elkaar en met je omgeving om?”
Natuurlijk wil je de kantine zo netjes mogelijk houden, maar het gaat vooral om de vraag hoe we de houding van leerlingen kunnen veranderen
Gretiger
Dus konden leerlingen een muntje verdienen als ze bijvoorbeeld niet fietsten op het schoolplein, ze hun stoel in de kantine aanschoven en de rommel opruimden. Elke docent kreeg tien muntjes om uit te delen en uiteindelijk zijn er 339 muntjes uitgedeeld. Winkelhuis: “Leerlingen waren in het begin wel wat afwachtend, maar hoe verder de tijd vorderde, hoe gretiger ze werden. ‘Meneer, meneer: kijk eens wat ik doe’, hoorde je sommigen dan zeggen terwijl ze opzichtig afval weggooiden. Het werd een beetje een spel, maar ondertussen zijn ze er wel mee bezig. Ze deden het uiteindelijk ook uit zichzelf. Zo heb ik een meisje een muntje gegeven dat met de fiets aan haar hand helemaal het schoolplein over liep, terwijl er verder niemand in de buurt was.”
Na drie weken mochten prominente Oldenzalers, zoals scheidsrechter Björn Kuipers, uit een grote pot met namen de prijswinnaars trekken. Een delegatie van 45 leerlingen en enkele medewerkers vertrok vervolgens met de bus naar Amsterdam. Onder begeleiding van de organisatie Plastic Whale visten ze ’s ochtends in bootjes afval uit de gracht. Maar liefst 21 volle zakken rotzooi was het resultaat. “Leerlingen waren echt onder de indruk wat ze in één uurtje uit het water haalden, en dat in de winter”, vertelt Winkelhuis. “Ze zagen zelf dat er echt iets moet veranderen en daarmee hebben we er 45 nieuwe ambassadeurs bij.”
Rust
De actie heeft al met al veel opgeleverd, meent hij. Er is volgens hem meer rust in de school en het is er schoner dan voorheen. Een ander resultaat is dat er veel discussie is ontstaan. De lokale pers besteedde er aandacht aan, bijvoorbeeld omdat sommige mensen zo’n beloningssysteem als betutteling zien. “Ja, dat snap ik wel”, zegt de docent. “Sommigen vragen zich ook af of het wel nodig is om hier aandacht aan te besteden. Dat je de rommel opruimt zou toch vanzelfsprekend moeten zijn, maar kom zelf maar kijken hoe goed belonen werkt. Het feit dat de actie veel teweegbrengt, is juist mooi, dan gaat het leven. Ik werd er zelfs op de voetbalclub op aangesproken: Goh Henk, ik zie hier een propje liggen, krijg ik nou een muntje van jou? Dat is toch lachen.”
Dat je de rommel opruimt zou toch vanzelfsprekend moeten zijn, maar kom zelf maar kijken hoe goed belonen werkt
De school heeft bovendien al meer ervaring met het belonen van leerlingen. Elk najaar worden leerlingen die hun fietsverlichting goed voor elkaar hebben ‘op de bon geslingerd’. “De conciërge kiest telkens een leerling die een bioscoopbon van dertig euro krijgt. Deze actie wordt ook door de gemeente betaald en vindt op alle locaties in Oldenzaal plaats. Dit soort acties zijn een simpele, leuke en effectieve manier om bewustwording bij leerlingen te stimuleren.”
Positieve manier
In de onderbouw werkt de school volgens de principes van positive behavior support, waarbij de leerlingen op een positieve manier worden benaderd. Winkelhuis: “De acties sluiten daar mooi op aan. Positief gedrag belonen is geen geitenwollen sokkengedoe. We zien niet alles zomaar door de vingers. Maar in plaats van de focus op dingen die niet goed gaan, is het de kunst om te kijken naar wat wel goed gaat en dat vast te houden. Daar worden leerlingen en docenten een stuk blijer van. Tot de dag van vandaag ziet de kantine er nog prima uit, maar ik weet ook dat als je de cultuur wilt veranderen, je er blijvend aandacht aan moet geven. Dus we zijn nu aan het nadenken hoe we dit een vervolg kunnen geven.”
Elke maand staat de rubriek Idee in het Onderwijsblad. Docenten en ander onderwijspersoneel delen interessante ideeën. Wil jij elke maand het Onderwijsblad ontvangen? Word lid van de AOb!
