Hogere schaal voor WO-docenten vaak onbereikbaar
Universitaire docenten voeren vaak taken uit waarvoor ze niet betaald worden. Een functieherwaardering heeft weinig zin omdat universiteiten bij de functie-indeling wegingsfactoren gebruiken die ze geheimhouden. “De werkgever wint altijd", zegt AOb-bestuurder Donald Pechler.
De verouderde taakomschrijvingen in het universitaire functieordeningsysteem (UFO) maken het extra lastig om een functieprofiel op te klimmen. Beeld: Ivo de Boer & Peter van Dorst
Richard de Boer is docent levenswetenschappen bij de bètafaculteit van de Universiteit van Amsterdam (UvA). Hij verzorgt cursussen moleculaire biologie voor de bacheloropleidingen biomedische wetenschappen en psychobiologie en voor het science-programma van het Amsterdam University College. Studenten werken daarbij een experiment uit op een manier die dichtbij de werkelijke onderzoekssituatie ligt.
De Boer verbetert en vernieuwt de cursussen voortdurend. Zo introduceerde hij LabBuddy, een e-learning tool waarmee klassieke ‘kookboekpractica’ omgetoverd kunnen worden in onderzoeksgedreven laboratoriumonderwijs. “Studenten moeten vooraf nadenken over hun aanpak en LabBuddy ondersteunt hen daarbij. Ze kiezen de technieken die ze gaan gebruiken en ontdekken tijdens het practicum welke geschikt zijn om hun onderzoeksvraag te beantwoorden”, legt De Boer uit.
De Boer wilde toetsen of zijn taken nog passen bij het functieprofiel docent 3 waarin hij zit. Die docenten voeren voornamelijk bestaand onderwijs uit. “Ik geef onderwijs dat ik zelf heb ontwikkeld en coördineer samen met een collega de leerlijn academische en laboratoriumvaardigheden. Dat zijn volgens de universitaire functieordening (UFO) taken die bij docent 2 of 1 horen”, betoogt hij.
Herwaardering
Twee jaar geleden voerde de UvA nieuw docentenbeleid in dat een einde moest maken aan draaideurconstructies. Startende docenten (D4-niveau) krijgen voortaan een vierjarig contract, vanaf D3-niveau is een vast contract het uitgangspunt. Omdat het vaak voorkomt dat docenten net als Richard de Boer meer doen dan in hun profiel staat, is er een collectieve herwaardering uitgevoerd. Dankzij die operatie zijn ongeveer honderd docenten van D4 naar D3 gegaan, waardoor ze ook een vaste aanstelling kregen.
Richard de Boer heeft het nieuwe docentenbeleid aangegrepen om zijn takenpakket individueel te laten toetsen. “Ik wil betaald worden voor de taken die ik uitvoer.” Hij realiseerde zich dat zijn verzoek niet met gejuich ontvangen zou worden. “Ik ben niet gepromoveerd, heb geen onderzoekstaken en wil toch docent 2 worden. Dat zien mijn leidinggevenden niet zitten, want als docent 2 hoor je ook tijd te krijgen voor onderwijsgebonden onderzoek. En onderzoekstijd reserveren ze liever voor gepromoveerde docenten.” Hij wist dus dat hij op tegenwerking kon rekenen. Maar hij heeft al langer een vaste aanstelling en vindt dat hij als bestuurslid van de sector WO&O van de AOb zijn nek moet uitsteken voor kwetsbare collega’s die ook taken uitvoeren waarvoor ze niet betaald worden.
Raadsel
Het werd een martelgang die ruim een jaar heeft geduurd en eindigde bij de Landelijke commissie functieordening. Die stelde na een hoorzitting vast dat De Boer weliswaar onderwijsevaluaties en organisatorische taken op docent 2-niveau uitvoert, maar dat zijn werkzaamheden op het gebied van onderwijsontwikkeling en -uitvoering in het functieprofiel docent 3 thuishoren. De onderwijsinnovaties die De Boer heeft doorgevoerd, hebben volgens de commissie geen structureel karakter. Het uitvoeren van zelfontwikkeld onderwijs, is daardoor ook geen substantiële taak. Conclusie: De Boer werkt slechts op twee van de vier taakgebieden op docent 2-niveau. Om ingedeeld te worden in het D2-profiel hadden het drie van de vier taakgebieden moeten zijn.
Een bezwaarprocedure tegen een functie-indeling is vrijwel kansloos
Hoe wordt vastgesteld of werkzaamheden substantieel en structureel van aard zijn, is een groot raadsel. Universiteiten hebben afspraken over de wegingsfactoren, maar die houden ze geheim, weet WO&O-sectorbestuurder Donald Pechler. “Een bezwaarprocedure tegen een functie-indeling is daardoor vrijwel kansloos. Je kunt nooit controleren of een bezwaar op de juiste gronden is afgewezen. De werkgever wint altijd.”
Fuik
De verouderde taakomschrijvingen in het UFO-systeem maken het extra lastig om een functieprofiel op te klimmen, stelt Marjolein Hogenbirk, die de AOb vertegenwoordigt in het lokaal arbeidsvoorwaardenoverleg van de UvA. “Bij de invulling van het nieuwe docentenbeleid liepen we tegen beschrijvingen aan die niet kloppen met het onderwijs van vandaag de dag.”
Het moeten bovendien opgedragen taken zijn. In de praktijk nemen docenten taken voor hun rekening zonder expliciete opdracht, omdat die klussen zich gewoon aandienen en ze willen laten zien dat ze meer kunnen dan standaardcursussen uitvoeren, weet Hogenbirk. “Daardoor zwemmen ze een fuik in waar ze nooit meer uitkomen.”
“Docenten worden onderbetaald en zijn vrijwel kansloos als ze om een functieherwaardering vragen”, concludeert Pechler. “Het UFO-systeem is echt aan een update of vervanging toe.”
Dit is een artikel uit het WO&O-magazine van september 2024. De rubriek Raad&Daad behandelt actuele arbeidsvoorwaardelijke kwesties uit de academische praktijk.
