We vieren het toch
Op sommige scholen steken ouders elkaar de loef af met traktaties. Ook - of misschien wel juist - als ze het thuis niet al te breed hebben. Soms is de viering op school het enige verjaardagsfeestje van een kind.
Shaundell is net naar de winkel geweest, in de Bijlmer (Amsterdam-Zuidoost). Haar dochtertje wordt woensdag vijf jaar en dan mag ze trakteren op school. “Ik wilde de kinderen graag een kleurboek geven, maar ik heb uiteindelijk toch besloten om een zakje chips te doen. Op deze school mag je maar één ding geven, dat vind ik echt verschrikkelijk. Ik was altijd gewend koekjes of een pasteitje te geven met drinken erbij. Want thuis doen we geen kinderfeestje en dan vier je het via de traktatie op school toch. Zeker nu ze vijf jaar wordt. Elke vijf jaar pak je graag extra uit. Drie jaar geleden hebben we haar verjaardag nog wel in de kerk gevierd. We hebben toen uitgebreid gekookt en er was drinken en taart. Maar vanwege mijn gezondheid ben ik al een tijd niet in de kerk geweest.”
Soms is er competitie, niemand wil onderdoen met bijvoorbeeld alleen een doosje rozijnen
“We zagen de traktaties gedurende de jaren steeds groter worden”, vertelt Rens van Hulst, adviseur Gezondheid & Leefstijl bij GGD Amsterdam. Hij was betrokken bij een gezond gewicht-programma waaraan ongeveer 140 Amsterdamse basisscholen meededen. “De traktatie was vaak het laatste onderdeel van een gezond voedingsbeleid waar scholen hun vingers aan brandden”, aldus Van Hulst. “Soms was er sprake van competitie tussen ouders, niemand wilde onderdoen met bijvoorbeeld alleen een doosje rozijnen. Op de meeste scholen geldt inmiddels dat er één product getrakteerd mag worden.”
Dit artikel lees je gratis uit het Onderwijsblad van december 2022. Op de hoogte blijven van alles wat speelt in het onderwijs? Word lid van de AOb! En ontvang tien keer per jaar het Onderwijsblad.
CHECK ALLE VOORDELEN VAN HET LIDMAATSCHAP
Shaundell: “Sommige ouders zeggen dat ze wel blij zijn dat er nog maar één ding getrakteerd mag worden. Ze zeggen: Het is goed voor je portemonnee en het scheelt veel gedoe. Maar de meeste ouders vinden het jammer. Een moeder had zakjes gemaakt met popcorn, snoepjes, een pakje drinken en fruit voor elk kind. Van de juf mocht het niet uitgedeeld worden. Toen heeft de moeder het na schooltijd zelf aan de kinderen gegeven. Sommige ouders willen graag shinen met de traktatie. Nee, voor mij is dat niet belangrijk. Ik heb altijd achter mijn eigen keuzes gestaan, ik ga niet concurreren of dingen geven die ik niet kan betalen.”
Echt jarig
Op de school van Charissa, een buurt verderop, worden kleine en gezonde traktaties ook gestimuleerd. Maar veel ouders willen toch graag uitpakken. Charissa’s zoontje heeft vorige maand getrakteerd voor zijn zesde verjaardag. Ze kocht voor al zijn klasgenoten een oefenboek en een pakje stiften. “Om ze te stimuleren met rekenen en het alfabet. En voor wat betreft de gezonde dingen heb ik er een ontbijtkoekje en cheese dippers bij gedaan en een flesje water met een smaakje.” De kinderen kregen ook een zakje chips en stukje taart. Thuis aten ze ook een taartje, maar verder hebben ze zijn verjaardag alleen op school gevierd. “Ik vind het leuk dat hij kon trakteren, langs de klassen mocht en zich echt jarig voelde.”
(artikel gaat verder onder de illustratie)
Op de school is een ‘traktatiewijzer’ uitgedeeld met ideeën voor verantwoorde traktaties. “Sommige ouders vinden dat niet feestelijk of uitbundig genoeg voor een verjaardag”, vertelt leerkracht Muriel, betrokken bij het traktatiebeleid. “Op mijn vorige school in Amsterdam Nieuw-West werden traktaties teruggestuurd die te groot of ongezond waren. Ouders op die school praatten onderling veel over traktaties. Dat gebeurt op deze school niet, zover ik weet. Traktaties worden hier nooit teruggestuurd. Ja, sommige leerkrachten trakteren zelf ook uitbundig. Ik vind dat dat wel minder kan. We hebben hier wel discussie over gehad binnen het team.”
Kinderen blijven thuis op hun verjaardag als ouders een traktatie niet kunnen betalen
Vanwege de betekenis die traktaties hebben, kunnen verjaardagen veel stress opleveren als er niet genoeg geld is om het feestje te vieren. Zeker nu alles duurder wordt. Charissa: “Ik zou toch mijn best doen. Ik wil graag iets geven wat de kinderen nodig hebben. Je weet dat die dingen duur zijn. Dan koop ik het gewoon bij Action of start ik eerder, koop ik steeds iets kleins en wordt het uiteindelijk toch een mooie traktatie.” En als kinderen thuisblijven op hun verjaardag omdat ze een traktatie niet kunnen betalen? “Ja, dat is te begrijpen. In plaats van dat mensen op je neerkijken, kun je dan beter niet naar school gaan. Ze weten toch niet dat je jarig bent.”
Keihard
“Het is vreselijk als je kind niet kan meedoen of zelfs ziek gemeld wordt op zijn verjaardag omdat trakteren niet lukt. Dat leidt tot buitensluiting. Kinderen zijn vaak keihard tegen elkaar”, vertelt Annemiek Alberts, communicatiespecialist bij Stichting Jarige Job. “Ouders gunnen hun kind een leuke verjaardag. Ze willen dat hun kind op school kan vertellen over cadeautjes en kan trakteren.”
De stichting deelt verjaardagsboxen uit aan kinderen. Gezinnen die aangemeld zijn bij de Voedselbank of Stichting Leergeld krijgen de box vrijwel automatisch. Ook kunnen hulpverleners of ouders bij armoede de box aanvragen via Stichtingjarigejob.nl. “Dit jaar gaan er zeker honderdduizend boxen de deur uit en het laatste kwartaal zien we door de inflatie een stijging van 46 procent in de aanvragen”, vertelt Alberts. “Je kan je niet voorstellen hoe erg het is in zo’n situatie te zitten, als je het zelf goed hebt.”
Ook Shaundell ontving een pakket voor haar dochtertje. “Met ballonnen, een kleurboek, leesboek, chocolade, Barbie en andere dingen. We zijn er heel blij mee. Als ze uit school komt op haar verjaardag, ga ik wat eten maken voor haar, mijn twee zoons en mezelf. Zo kunnen we het toch vieren.”
Muts
Leerkracht Muriel: “Er is veel armoede in de wijk waar mijn school staat, al verschilt het per gezin. Kinderen blijven niet thuis op hun verjaardag, maar komen soms wel zonder traktatie naar school. Misschien had moeder geen tijd of niet zoveel geld, dat kan gebeuren, zeggen we dan. Maar we vieren de verjaardag natuurlijk wel met alles erop en eraan: de kleuters krijgen een muts op en in alle klassen mag de jarige op het digibord een taart versieren en kaarsjes uitblazen en wordt er gezongen en het kind mag de klassen rond met een kaart. Zo is er echt aandacht voor het kind.”
Rens van Hulst van de GGD: “Sommige scholen hebben gekozen voor niet-eetbare traktaties of de jarige mag een spel kiezen tijdens de gymles of in de pauze.” Dat laatst vindt Charissa ook wel een idee. “Als je dat doet vanaf groep 1, zijn de kinderen dat gewend en boeit het ze niet dat ze niet trakteren.”
