Hbo-docent wil loon naar werken
Bij de Hogeschool van Amsterdam zitten 125 docenten met een masterdiploma in schaal 10, terwijl ze hetzelfde werk doen als hun collega’s in schaal 11. “De regels zijn volstrekt onduidelijk. Het lijkt op vriendjespolitiek.”
Beeld: \x3ca href=\"https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Leeuwenburg_in_2019_(2).jpg\" target=\"_blank\" rel=\"noopener\"\x3eWikimedia Commons\x3c/a\x3e
Een master vragen betekent schaal 11 betalen. Dat is kort door de bocht de afspraak die onderwijsbonden en hogescholen dit voorjaar hebben vastgelegd in de cao voor het hbo. “Hard nodig”, vindt Roelf van der Ploeg, sectorbestuurder hbo bij de AOb. Hogescholen hebben in 2011 prestatieafspraken gemaakt waarin ze beloofden dat eind 2015 minimaal 80 procent van de docenten een masterdiploma zou hebben. Een aantal grote hogescholen, waaronder de Hogeschool van Amsterdam en de Hogeschool Utrecht, ging een stapje verder en kondigde aan alleen nog masters voor de klas te zetten. “Maar die hogere eisen hebben niet geleid tot hogere salarissen”, stelt Van der Ploeg.
Elke hbo-docent zou in schaal 11 moeten zitten
“Hogescholen vragen een master, maar bieden vaak schaal 10-functies aan die neerkomen op puur lesgegeven. Dat staat haaks op onze kwaliteitsvisie: een goede docent is ook verantwoordelijk voor onderwijsontwikkeling. Daarvoor heb je een academisch werk- en denkniveau nodig en dan hoor je volgens het functiewaarderingssysteem in schaal 11 thuis. Wij vinden dus dat iedere hbo-docent in schaal 11 zou moeten zitten.”
Zover is het nog lang niet. Uit cijfers van de Vereniging Hogescholen blijkt dat vorig jaar 13 procent van alle hbo-docenten in schaal 10 zat. Zij verdienen als ze aan het eind van hun schaal zitten 700 euro per maand minder dan in schaal 11. De variatie is groot. Terwijl Hogeschool Windesheim en Avans nauwelijks schaal 10-docenten hebben, zit bij de Hogeschool Rotterdam, Saxion en de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen één op de vijf docenten in schaal 10. Bij de Hogeschool Leiden is dat zelfs 35 procent. “Er zijn hogescholen die een scheiding aanbrengen tussen lesgeven en onderwijsontwikkeling. Dat mag, maar dan moet je voor het uitvoerend werk geen docenten met een master inzetten”, vindt Van der Ploeg. “Zo iemand is echt overgekwalificeerd.”
Denkfout
“De vakbonden hebben een denkfout gemaakt”, vindt Cees Endhoven, directeur human resources bij de Hogeschool van Amsterdam. “Ik heb moeite met de koppeling van schaal 11 aan een master. Het gaat bij de inschaling niet om het diploma van een docent, maar om de functie-inhoud. Maar wij gaan die cao-afspraak natuurlijk wel uitvoeren.” Dat betekent dat de HvA, op een enkele uitzondering na, alleen nog schaal 11-docenten werft, stelt de hr-directeur. “Want wij hebben bij de bacheloropleidingen niet veel docentfuncties zonder ontwikkeltaken.”
Hoewel het cao-akkoord in mei is ondertekend, stuitte AOb-bestuurder Van der Ploeg deze zomer op tientallen personeelsadvertenties waarin een master gevraagd wordt, terwijl er schaal 10 wordt betaald. Maar hij kwam vooral veel vage teksten tegen waarin kunstig om het gevraagde opleidingsniveau heen wordt gedraaid. ‘Je hebt bij voorkeur een relevante masteropleiding’, ‘Je bent klaar of bezig met een masteropleiding’ of ‘Je beschikt over hbo/academisch werk- en denkniveau en een eerstegraads lesbevoegdheid’. Ook in advertenties van de HvA trof hij formuleringen aan als ‘het is een pre als je in het bezit bent van een master’. “Dat is onduidelijk”, geeft Endhoven toe. “Dat moet anders en daar gaan we ook voor zorgen.”
Als je teamleider een zwak voor je heeft, kom je eerder in schaal 11
Vriendjespolitiek
“Toen ik van de zomer hoorde dat nieuwe docenten met een master meteen in schaal 11 komen, voelde ik me belazerd”, zegt een docente aan de HvA, die niet met haar naam naar buiten durft te komen. “Ik heb een goede relatie met mijn leidinggevende, maar als het om geld gaat kan hij heel onaangenaam zijn.”
Ze is ruim tien jaar docent communicatieve vaardigheden en had al een master toen ze bij de HvA in dienst kwam. De docente zit al zes jaar aan het eind van schaal 10, maar het is haar tot nu toe niet gelukt om in schaal 11 te komen. Terwijl ze hetzelfde werk doet als collega’s die wel in schaal 11 zitten. “Ik ben coördinator van het vak dat ik geef. Dat betekent dat ik alle regelklussen op me neem en zorg dat het vak inhoudelijk up to date blijft. Ik pas de lesstof aan en zorg voor de afstemming met andere vakken. En ik maakte deel uit van het team dat het curriculum van onze opleiding heeft herschreven.” Echt schaal 11-werk, stelt de docente.
Maar toen ze tijdens een beoordelingsgesprek aangaf dat ze het bijpassende salaris wilde, kreeg ze te horen dat ze moest wachten tot er een schaal 11-functie vrij kwam. “Het jaar erna was het ‘je moet in een commissie’ en daarna ‘je moet gaan coördineren’.” Nadat ze er door een combinatie van werkdruk en moeilijke privéomstandigheden een tijdje uit was geweest, vroeg haar leidinggevende: ‘Weet je wel zeker dat je het aan kan?’ “Het is beledigend. Je voelt je niet gewaardeerd. Het is ook niet transparant. Er zijn collega’s die ook in schaal 10 zijn begonnen die na een paar jaar al in schaal 11 zaten. De regels zijn volstrekt onduidelijk. Het lijkt op vriendjespolitiek. Als je teamleider een zwak voor je heeft, kom je eerder in schaal 11.”
Op proef
De docente communicatieve vaardigheden is niet de enige die tegen deze problemen aanloopt. Samen met negen andere gefrustreerde schaal 10-docenten klopte ze aan bij AOb-consulent Marieke Goede. “Er is bij de HvA heel veel onrust over de schaal 10/11-kwestie”, stelt Goede. “Maar het verschilt per faculteit en opleiding. Bij de economische opleidingen speelt het bijvoorbeeld nauwelijks. Het gaat meestal om docenten die in schaal 10 zijn binnengekomen en er nieuwe taken bij hebben gekregen. Als ze dat aankaarten, krijgen ze te horen: ‘wij onderhandelen hier niet over geld’. Of: ‘niet iedere master komt in schaal 11’.” Dat zorgt voor onveiligheid en spanningen in teams, constateert de AOb-consulent.
Na lang aarzelen heb ik schaal 11 als voorwaarde gesteld. Ik vond het echt eng
Goede weet uit eigen ervaring hoe lastig het is om in zo’n situatie voor jezelf op te komen. Ze is zelf docent social work en wist met heel veel geduld op te klimmen naar schaal 11. “Ik had al langer schaal 11-taken, maar kreeg steeds te horen dat schaal 11 vol zat. Toen ik solliciteerde op een baan in de toetscommissie heb ik na lang aarzelen schaal 11 als voorwaarde gesteld. Ik was bang dat ik daardoor die baan mis zou lopen. Ik vond het echt eng.” Ze kreeg de functie, maar moest eerst een half jaar op proef in schaal 11. “Het kwam erop neer dat ik een schaal 11-beloning kreeg, maar officieel in schaal 10 bleef om te kijken of ik functioneerde.”
Docenten die steeds nul op rekest krijgen, kunnen hun leidinggevende om een officiële functieherwaardering vragen. Een negatieve beslissing kunnen zij aanvechten bij de interne bezwarencommissie die elke hogeschool heeft en daarna kunnen ze nog in beroep bij de Landelijke commissie functieordening. Die commissies hebben het niet erg druk. Bij de HvA-commissie komen maar een of twee zaken per jaar binnen en de laatste klacht van een hbo-docent bij de Landelijke bezwarencommissie, stamt uit 2016. Niet verrassend, vindt Goede. “Een herwaardering bij je teamleider vragen, is al een hele stap. Daarna naar een bezwarencommissie stappen is een motie van wantrouwen richting je leidinggevende.”
Drie collega’s van de HvA-docente zijn moedeloos afgehaakt
Drie collega’s van de HvA-docente durfden de eerste stap al niet aan. “Zij zijn moedeloos afgehaakt”, zegt ze. “Ze zijn doodop van het smeken om waardering. Ze zeggen: ik ga wel alleen schaal 10-werk doen. Maar dan word je gek, dan sta de hele week voor de klas.” Twee collega’s hebben inmiddels schaal 11 gekregen. De andere vijf, waaronder de docente zelf, hebben al voor de zomervakantie om een herwaardering gevraagd, maar hadden half oktober nog geen reactie op dat verzoek.
Handelingsverlegen
AOb-rayonbestuurder Hayo Bolkhen heeft de kwestie inmiddels bij de HvA aangekaard. “Ik heb acht hogescholen in mijn portefeuille en nergens is er zoveel onrust over de functie-indeling als bij de HvA.” hr-directeur Cees Endhoven erkent dat er ‘hier en daar’ fouten worden gemaakt. “Als het takenpakket van een docent verandert, hoort er ook gekeken te worden naar de inschaling. Geld speelt daarbij helemaal geen rol. Maar ik heb niet alle leidinggevende aan een touwtje en er zullen best teamleiders zijn die hierin handelingsverlegen zijn.”
Er komt snel een HvA-brede oplossing waarbij de nieuwe cao-afspraak de leidraad is. “Wat bij de werving van nieuwe docenten geldt, moet natuurlijk ook voor het zittend personeel gelden”, vindt Endhoven. “Een docent die een master heeft en op masterniveau functioneert, hoort in schaal 11 thuis.” Ongeveer de helft van de 250 schaal 10-docenten bij de HvA heeft een masterdiploma. “We weten wie dat zijn en waar zij werken. Van die docenten gaan we de inschaling opnieuw beoordelen en ik verwacht dat daaruit zal blijken dat het merendeel in functieschaal 11 hoort te zitten.” De HvA bespreekt deze uitwerking van de cao-afspraak binnenkort met de vakbonden en de andere hogescholen. “Ik ga ervan uit dat wij voor het eind van het jaar kunnen starten met deze operatie.”
Lees hier meer over de huidige cao in het hoger beroepsonderwijs.
