Halfjaar schorsing voor accountant die jaarcijfers scholen voor persoonlijk onderwijs goedkeurde
De tuchtrechter schorst de accountant die bij de scholen voor persoonlijk onderwijs (SvPO, tegenwoordig PVO) onvoldoende kritisch keek naar een omstreden vastgoedconstructie waarmee miljoenen aan publiek geld waren gemoeid. De schorsing wordt opgelegd voor de duur van een halfjaar.
Pixabay
De accountant werd door SvPO-oprichter en toenmalig bestuurder Misha van Denderen ingeschakeld voor de controle van de jaarstukken en voorzag ze tot en met 2020 van een goedkeurende verklaring. Afgelopen september moest ze zich bij de Accountantskamer verantwoorden, nadat de Onderwijsinspectie een tuchtklacht had ingediend. De klacht is op alle hoofdonderdelen gegrond verklaard.
De accountant 'heeft het fundamentele beginsel van vakbekwaamheid en zorgvuldigheid ernstig geschonden', zo concludeert de Accountantskamer. Ook heeft ze de controle van de jaarrekening 'niet met de vereiste professioneel-kritische instelling uitgevoerd en niet voldoende en geschikte controle-informatie verkregen'. Verder heeft ze controleverklaringen afgegeven die 'niet op een deugdelijke grondslag berusten'.
Schoolgebouwen
Belangrijk onderdeel van de tuchtklacht is een omstreden vastgoedconstructie, waar de Onderwijsinspectie zelf onderzoek naar deed. Onder leiding van toenmalig bestuurder Van Denderen werd zo'n 16 miljoen euro aan onderwijsgeld onrechtmatig in verbouwing en nieuwbouw van vier schoolgebouwen geïnvesteerd, aldus een inspectierapport over financieel wanbeheer in 2022. Dat publiek gefinancierde vastgoed was in handen gebracht van een private 'steunstichting' die Van Denderen ook voorzat, en daarmee feitelijk buiten het inspectietoezicht geplaatst. De jaarrekening 2020 gaf een verkeerd beeld, want er stond dat de onderwijsinstellingen de juridische eigenaar van de panden waren. 'Onjuist', stelt de Accountantskamer - in navolging van de inspectie - vast.
De inspectie deed begin 2022 aangifte wegens het onttrekken van geld aan het onderwijs. Het Openbaar Ministerie startte een strafrechtelijk onderzoek en legde begin 2023 een miljoenenbeslag op panden, percelen en bankrekeningen. Eind vorig jaar zijn de schoolgebouwen na een deal alsnog overgedragen aan de scholen. Justitie besloot daarna af te zien van strafvervolging.
Risico-inschatting
De Accountantskamer doet geen uitspraak of de constructie in strijd met de regels was. Ze oordeelt wel dat de accountant scherper had moeten zijn op het risico van mogelijke fraude. 'Bij haar risico-inschatting had betrokkene vanuit een professioneel-kritische instelling behoren te betrekken dat de belangen van de onderwijsstichtingen waren verstrengeld', aldus de tuchtrechter, die erop wijst dat alle stichtingen in het SvPO-netwerk werden voorgezeten door dezelfde persoon.
Ook de besteding van ouderbijdragen had de accountant kritischer moeten beoordelen, vindt de Accountantskamer
Ook de besteding van ouderbijdragen had de accountant kritischer moeten beoordelen. Ouders moesten het geld, bedoeld voor onder meer taalreizen en excursies, overmaken aan de private steunstichting. Uit onderzoek van de inspectie bleek dat een groot deel ervan naar vastgoedinvesteringen ging. Dat het geld terecht kwam bij andere doelen dan de schoolgids vermeldde, had de accountant moeten aanmerken als een ‘red flag’.
Poortwachter
Doordat de jaarverantwoording volgens de Onderwijsinspectie een vertekend - te rooskleurig - beeld gaf van de financiële situatie van de scholen, kon ze naar eigen zeggen pas laat ingrijpen. Het was voor het eerst dat de instantie naar de Accountantskamer stapte. De tuchtrechter rekent het de accountant aan dat ze geen extra controles uitvoerde na kritiek van de inspectie op het financieel beheer. 'Betrokkene heeft hiermee haar rol als poortwachter miskend.'
Betrokkene heeft hiermee haar rol als poortwachter miskend
Haar raadsman trok op de zitting vorig jaar september in Zwolle fel van leer tegen de inspectie. Hij deed de tuchtklacht af als “stemmingmakerij”, gericht op “effectbejag in plaats van feiten”. Zelf stak de accountant tijdens de urenlange ondervraging op een aantal punten de hand in eigen boezen. Ze gaf aan dat sommige dingen achteraf gezien beter hadden gemoeten. 'Ten gunste van betrokkene is meegewogen dat zij ter zitting wel enig inzicht heeft getoond in de door haar gemaakte fouten. De Accountantskamer kan zich echter niet aan de indruk onttrekken dat dit inzicht nog altijd beperkt is', aldus het oordeel.
De Accountantskamer, het tuchtcollege voor accountants, kan allerlei sancties opleggen, oplopend van een waarschuwing, berisping, een boete tot een al dan niet tijdelijke schorsing. In dat laatste geval wordt de inschrijving van de accountant in het landelijke register van de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (tijdelijk) doorgehaald.
