Gerechtshof: Roc-docent Paula van Manen onterecht ontslagen
Drie jaar nadat mbo-docent Paula van Manen werd ontslagen, krijgt ze eerherstel van het gerechtshof in Den Bosch. Haar ontslag door Roc Nijmegen, na de publicatie van een geanonimiseerd boek over een ingrijpende onderwijsvernieuwing, was een ontoelaatbare inperking van de vrijheid van meningsuiting.
Op alle fronten krijgt Van Manen gelijk. Het boek 'Wanneer krijgen we weer les?' over de invoering van gepersonaliseerd leren bij haar opleiding was kritisch maar niet beledigend, zo oordeelt het Hof. Ook als sommige collega's zich gekwetst voelden, doet dat volgens de rechtbank daar niks aan af. Van Manen werd begin december 2019 geschorst en dat bleef ze tot aan haar ontslag najaar 2020. De werkgever had zich meer moeten inspannen om de relatie met deze collega's te herstellen. Dat de school reputatieschade zou hebben geleden door het boek, zoals het roc-bestuur betoogde, gaat er bij de rechter bovendien niet in. 'Dat ontslag heeft de meeste media-aandacht veroorzaakt en mogelijk tot reputatieschade geleid: niet de verschijning van het boek zelf.’
Het geeft erkenning en dat is heel fijn. En misschien nog wel belangrijker is dat er nu een mooie uitspraak ligt voor alle onderwijsgevenden
"Ontzettend blij", reageert de mbo-docent tegenover het Onderwijsblad. "Het geeft erkenning en dat is heel fijn. En misschien nog wel belangrijker is dat er nu een mooie uitspraak ligt voor alle onderwijsgevenden. Scholen komen er te makkelijk mee weg om kritische medewerkers te dumpen onder het mom van een verstoorde arbeidsrelatie. Daarom ben ik doorgegaan om een principiële uitspraak te krijgen."
Deze uitspraak levert belangrijke Nederlandse jurisprudentie op, reageert Van Manens advocaat Wouter Pors. "Wat je heel vaak ziet is dat een kantonrechter zegt: er is nu eenmaal sprake van een verstoorde arbeidsrelatie, dus ik ga de arbeidsovereenkomst ontbinden. Uit deze zaak blijkt dat dat echt niet zomaar kan. Je mag als docent best kritiek uiten, de vrijheid van meningsuiting wordt beschermd."
Naast eerherstel betekent de uitspraak voor Van Manen persoonlijk ook dat ze aanspraak kan maken op een hogere billijke vergoeding. Hoeveel, dat moet nog worden bepaald. Dat de docent al die jaren na haar onterechte ontslag weer aan de slag zou gaan op haar oude werkplek, zit er niet meer in. Dat bleek ook al tijdens de twee uur durende behandeling half september bij het Bossche Gerechtshof.
Gekoesterd
De Nijmeegse kantonrechter oordeelde in september 2020 dat Roc Nijmegen de arbeidsovereenkomst mocht ontbinden op basis van 'een verstoorde arbeidsrelatie'. Van Manen vocht haar ontslag aan bij het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden. Die hield het ontslag in stand, maar kende Van Manen wel een ‘billijke vergoeding’ toe van 40 duizend euro omdat het roc de docent na publicatie van het boek te snel met een schorsing naar huis stuurde. Ze liet het er niet bij zitten en ging in cassatie bij de Hoge Raad. Die bepaalde dat het Hof het belang van de vrijheid van meningsuiting onvoldoende had meegewogen. De zaak moest opnieuw worden behandeld door een ander gerechtshof.
“Deze uitspraak doet recht aan vrije meningsuiting in het algemeen en in het debat over onderwijsvernieuwing in het bijzonder", reageert AOb-voorzitter Tamar van Gelder. "Want als je moet vrezen voor je baan, als je je als docent kritisch uitlaat, hoe voer je dat debat over onderwijsvernieuwing dan? Docenten als Paula van Manen moeten worden gekoesterd, juist vanwege hun kritische houding."
“Een beetje geschrokken en ook wel verbaasd omdat deze uitspraak afwijkt van eerdere uitspraken”, zo reageert een woordvoerder van Roc Nijmegen. “We gaan erop reflecteren om ervan te leren, we zijn niet voor niks een school.”
