Fietsen tegen tijdelijke contracten aan universiteiten
Tientallen wetenschappers protesteren vandaag tegen het feit dat universiteiten hun medewerkers nauwelijks meer een vaste aanstelling bieden. Tijdens de opening van het academische jaar fietsen actievoerders van universiteitsstad naar universiteitsstad.
Beeld: AOb
Sander Werkhoven, universitair docent filosofie aan de Universiteit Utrecht, deed mee aan de fietstocht tussen Amsterdam en Utrecht. Hij vindt deze Tour of Academics een ‘gepaste symbolische actie’. “In de praktijk worden wetenschappers immers ook van plek naar plek gestuurd. Als hun tijdelijke contract bij één universiteit is afgelopen, trekken ze naar een andere universiteit om daar hetzelfde kunstje opnieuw uit te gaan voeren.”
In de academische wereld is het publish or perish
Het aanbieden van tijdelijke contracten, al jaren het standaard personeelsbeleid in de academische wereld, verhoogt de werkdruk en belemmert je carriëremogelijkheden, zegt Werkhoven. “Tijdelijke krachten werken zich kapot én werken zich uit de markt. Want ze worden vrijwel uitsluitend aangenomen om onderwijs te geven. Dat maakt het steeds moeilijker om later een vaste baan te krijgen, want bij een vaste baan hoort dat je ook onderzoek doet. Op dat laatste gebied heb je als tijdelijk docent dus een achterstand opgelopen.”
Amsterdam - Beeld: Fred van Diem
Johan Sonnenschein, tijdelijk docent Nederlands en literatuurwetenschap in Utrecht, kent het probleem. “Ik heb een contract van 0,8 fte voor het geven van onderwijs. Ik denk: geef me er 0,2 fte bij, zodat ik ook onderzoek kan doen, maar daar is geen geld voor. Ik moet echter toch blijven publiceren: in de academische wereld is het publish or perish.”
Ik dacht vanochtend nog: zal ik meefietsen met de actie, of zal ik een artikel gaan schrijven?
De ‘oplossing’ die Sonnenschein heeft gevonden is: dan maar onderzoek doen in zijn eigen tijd. “Ik dacht vanochtend nog: zal ik meefietsen met de actie, of zal ik een artikel gaan schrijven?” Hij is blij dat hij voor fietsen heeft gekozen, maar dat betekent later deze maand wel extra avond- of nachtwerk.
Funest
Het grote aantal tijdelijke contracten is volgens fietser John Boy, universitair docent sociale wetenschappen in Leiden en bezig aan zijn vierde tijdelijke aanstelling, ook funest voor de kwaliteit van het onderwijs. “Onze werkcondities zijn ook de werkcondities van de studenten. Voor hen is het óók niet goed als er steeds weer iemand anders voor de collegezaal staat.”
Werkhoven van de Universiteit Utrecht schat dat inmiddels ruim de helft van al het onderwijs op universiteiten wordt uitgevoerd door tijdelijke docenten. Maar dat is, voor de goede orde, volgens hem niet de schuld van de universiteiten. “Faculteiten willen best vaste aanstellingen bieden. Het probleem zit in het systeem van financiering. Bij een vaste baan hoort het doen van onderzoek, en onderzoeksgeld wordt in Nederland grotendeels centraal verdeeld vanuit NWO. Universiteiten hebben weinig eigen geld voor onderzoek, en daardoor ook weinig mogelijkheden om mensen vast in dienst te nemen.”
Het schrikbeeld is: kofferbak-hoogleraren
Het schrikbeeld van Werkhoven is dat er, net als in Amerika, ‘kofferbak-hoogleraren’ ontstaan. “Dat zijn mensen zonder vaste aanstelling die van universiteit naar universiteit trekken, met hun kofferbak vol tutorials. Dat moeten we niet willen.”
Utrecht, beeld: Ingrid Robeyns
In Utrecht worden de fietsers verwelkomd door een grote groep studenten die zich solidair verklaren met de actie. Ze tekenden met stoepkrijt tienduizend blokjes op straat van het Utrechte Domplein naar het universiteitsterrein de Uithof. “Een docent werkt gemiddeld ruim dertien uur per week over”, zegt Anneloes Krul, student sociologie en lid van de actiegroep #10.000 uur. “Dat is voor de hele universiteit ruim tienduizend uur overwerk - per dág. Daar kunnen wij als studenten met ons hoofd niet bij. Dat willen we niet, en daarom zijn we solidair met de docenten.”
