Feestje zonder traktaties
De obs Anne Frank in Gorinchem schafte de eettraktaties op een verjaardag helemaal af. “Ik zie blije gezichten en dat is waar het om draait.”
Beeld: Angeliek de Jonge
Het is een gedoe: trakteren op school. Heel wat basisscholen profileren zich maar wat graag als een gezonde school en vragen ouders daarom gezond te trakteren. Maar lang niet iedereen houdt zich eraan. De redenen zijn divers. Als de jarige liever spekjes uitdeelt dan een mandarijn, dan is voor sommige ouders de afweging snel gemaakt. Bovendien is snoep goedkoper dan fruit. Kun je verwachten dat alle ouders het budget hebben om fruit te kopen?
Kun je verwachten dat alle ouders het budget hebben om fruit te kopen?
Het is ingewikkeld om te laveren tussen de wensen en verwachtingen van ouders en kinderen. Dat ervoer directeur Hellen Blom van de Gorinchemse Anne Frankschool maar al te vaak. “Het gebeurde dat leerkrachten snoepspiesjes of chips uit handen moesten zien te houden van kinderen met een allergie”, zegt Blom. “Of omdat ouders nadrukkelijk vonden dat hun kind onder schooltijd niks ongezonds mocht eten.”
Sneu
Zo’n situatie is voor iedereen sneu. De jarige wordt teleurgesteld. De leraar die de spiesjes moet afpakken is de boeman, maar oké, dat hoort soms bij het leerkrachtenbestaan. Ook het kind dat de snoepprikker aan zich voorbij ziet gaan, voelt zich bekocht. Ouders die het motto van een gezonde school steeds zien sneuvelen, voelen zich niet serieus genomen. “Op de school van mijn zoon is afgesproken dat er alleen gezonde dingen uitgedeeld mogen worden op verjaardagen”, zegt Greetje, moeder van een kind in groep 8 van een Brabantse basisschool. “Maar niemand houdt zich eraan, en niemand houdt er toezicht op. Dat vind ik wel slecht.”
Al met al te veel ongelukkige gezichten. Daarom besloten ze het op de Anne Frankschool in het Zuid-Hollandse Gorinchem vanaf het begin van het dit schooljaar anders aan te pakken. Alle eettraktaties zijn afgeschaft, ook de gezonde. En daarvoor in plaats mogen kinderen een verjaardagsactiviteit kiezen in de klas of op het schoolplein.
Deze dinsdag is Lina jarig. De kleuter voelt zich helemaal uitverkoren. Omdat ze vijf wordt, hangen er vijf vlaggetjes aan de verjaardagsslinger en mag Lina evenveel activiteiten kiezen. Ze kiest voor stoel versieren, naast de juf zitten, zingen, muziek maken en een ballon. En zo gebeurt het. Even later staan alle kleuters met een tamboerijn, trommel, triangel of fluit lang zal ze leven te zingen. De juf dirigeert en Lina schudt glunderend de sambabal.
De kleuter voelt zich helemaal uitverkoren
Directeur Blom staat al even glunderend mee te kijken. “Het klaslokaal van Lina’s klas is tijdens de kerstvakantie gerenoveerd. Er ligt nieuwe vloerbedekking en er is een nieuw keukenblok geplaatst. Lina heeft het syndroom van Down en voor haar zijn dit soort veranderingen extra spannend. Dus het nieuwe klaslokaal, dat de groep vandaag voor het eerst ziet, beschouwt ze ook een beetje als haar verjaardagskado. Dat maakt het extra feestelijk.”
Gelatine
Volgens Blom, sinds drie jaar directeur van de multiculturele basisschool, was de allerbelangrijkste reden om te stoppen met de eettraktaties dat zoveel kinderen worstelen met allergieën, suikerziekte of eetvoorschriften. Leerkrachten zagen vaak door de bomen het bos niet meer en kwamen ogen en oren tekort om te zorgen dat uiteindelijk niet de verkeerde leerlingen een zakje chips opentrokken. “Soms kan in een traktatie gelatine zitten gemaakt van een varken, moslimkinderen mogen dat niet eten, maar zonder verpakking weten we niet precies wat de ingrediënten zijn. Andere kinderen hebben gluten- of andere allergieën of krijgen van hun ouders voorgeschreven dat ze niet mogen snoepen.”
Zonder verpakking weten we niet precies wat de ingrediënten zijn
En zo kan Blom nog wel even doorgaan. Het werd de directeur duidelijk dat haar team een beslissing moest nemen waar iedereen, in ieder geval alle kinderen, en ook nog eens de leerkrachten, blij van werden. “Als eettraktaties tot gedoe leiden in plaats van tot verbinding, dan klopt er iets niet. Dit hebben we willen oplossen.”
Leerkracht Dagmar, juf van de jarige Lina, ziet ook grote voordelen: “Soms werden er grote snoepzakken uitgedeeld, en moesten we al meteen ingrijpen. Zo’n snoepzak is veel te veel om in één keer leeg te eten. Dan zag je zo’n jarig kind toch beteuterd kijken. Nu zien we dat kinderen zich ook verheugen op de verjaardagen van andere kinderen omdat ze uitkijken naar een activiteit.’ Ook leerkracht Ellen van de bovenbouw merkt dat iedere jarige nu gelijk is. “Niemand hoeft zich vervelend of achtergesteld te voelen. Ik zie blije gezichten en dat is waar het om draait.”
Tegengeluiden zijn er ook. Sommige ouders vinden het ongezellig en overdreven of jammer dat een traditie is afgeschaft. Blom: “Maar de meeste ouders zien nu hoe blij hun kind thuiskomt op hun verjaardag. Ze hebben die dag iets mogen kiezen wat bij hen past.” In de bovenbouw trakteerde een leerling op een workshop over zijn favoriete computerspel en werd een verjaardag gecombineerd met een les waarin kinderen samen hutten mochten bouwen.
Andere scholen die het beleid willen overnemen hebben zich nog niet gemeld. Blom: “Elke school moet uiteraard zelf de keuze maken.” De jarige Lina was in ieder geval blij met het orkest van klasgenoten en de glimmende sambabal.
Afschaftips
- Bespreek het onderwerp met de kinderen. Zij staan open voor verandering. Ook het thema klimaat en milieu past erbij. Veel traktaties worden met plastic verpakt of gaan in een plastic beker.
- Betrek ouders bij de ontwikkelingen. Vaak zijn zij koppiger dan kinderen. Ouders zijn de traktaties gewend uit hun eigen kindertijd en willen er daarom aan vasthouden. “Wij hadden de ouders er eerder en beter bij kunnen betrekken, sommigen voelden zich wat overvallen”, zegt directeur Hellen Blom. “Dat kan beter.”
