Explora brengt kansrijk en kansarm samen in één klas
In Breda is er een speciale klas die hoogbegaafde kinderen uit kansarme wijken samenbrengt met hoogbegaafde kinderen uit een rijke wijk. “Wat het extra bijzonder maakt, is dat de leerlingen geselecteerd zijn op hun talenten. Oftewel de kloof wordt bestreden met talent."
Beeld: Rob Niemantsverdriet
In de auto op weg naar een klassenuitje gingen twee leerlingen op de achterbank met elkaar in gesprek. “Gaan jullie ook skiën in de vakantie?” Waarop het andere kind zei: “Wij hebben thuis geen ski’s.” En het ene kind weer antwoordde: “Die kan je daar ook gewoon huren.” De ouder achter het stuur geneerde zich rot, al hadden de kinderen zelf geen idee. Dat skiën een kostbare aangelegenheid is en dat je dat überhaupt kan doen.
Het is tekenend voor de verschillende werelden die elkaar ontmoeten in het lokaal op de eerste verdieping van basisschool de Fontein in Breda. De plek waar sinds begin maart Explora zit. Een klas voor hoogbegaafden onderwijs bestaande uit 22 leerlingen -uit groep 5, 6, en 7- van twee verschillende Bredase basisscholen: eentje staat in een welvarende wijk, de ander in een probleemwijk. Vier ochtenden per week krijgen ze gezamenlijk les en de rest van de tijd zitten ze op hun eigen school in hun eigen klas.
Dit artikel verscheen in het Onderwijsblad van oktober. Elke maand het Onderwijsblad in je bus?
“We hebben in de eerste week van Explora een klassenlied verzonnen voor de gezelligheid”, zegt Iris Joosen. Begin vorig schooljaar stond ze nog voor groep 6 in het reguliere basisonderwijs en sinds maart dit jaar draait ze de Explora-klas. Een uitdaging aangezien ze niet eerder voor drie groepen tegelijk had gestaan en het lesmateriaal voor dit niveau grotendeels zelf ontwikkeld moet worden. Joosen heeft de academische lerarenopleiding gedaan en volgt naast haar werk een master onderwijskunde, dus de theorie zit wel goed. En ook de praktijk gaat verrassend goed.
Wat vooral werkt is dat ze ’s morgens op een hoog cognitief niveau worden geprikkeld en ’s middags in hun eigen klas de sociale aansluiting houden
Joosen: “Wat vooral werkt is dat ze ’s morgens op een hoog cognitief niveau worden geprikkeld en ’s middags in hun eigen klas de sociale aansluiting houden.” De boog kan niet altijd strak gespannen staan en dus mogen ze deze ochtend tussendoor een denkspel doen. De jongens uit groep 7 van de Fontein hebben gekozen voor het ‘IQ puzzler pro spel’. Mohamad (11): “Hier is het elke dag anders. Wat het ook leuk maakt, is dat we kinderen leren kennen die op een andere school zitten.”
(De tekst gaat verder onder de foto.)
Beeld: Rob Niemantsverdriet
Weerstand
Het idee achter het project is passend onderwijs bieden aan talentvolle, hoogbegaafde leerlingen en tegelijk twee werelden samenbrengen. Kansrijk en kansarm samen in één klas. In de praktijk betekent dat twaalf kinderen van de Dr. De Visserschool uit het Ginneken, een welvarende wijk, en tien van de basisschool de Fontein, uit de probleemwijken Brabantpark en Geeren-Zuid. Op de Fontein zitten voornamelijk leerlingen met een migratieachtergrond bij wie thuis vaak amper of geen Nederlands wordt gesproken.
Sofie van de Waart, projectleider Explora Breda: “Wat het extra bijzonder maakt, is dat de leerlingen geselecteerd zijn op hun talenten. Oftewel de kloof wordt bestreden met talent. Deze kinderen zijn vaardiger dan een gemiddelde leerling en hebben de capaciteit om van elkaar te leren. Ik heb er vertrouwen in dat als ze elkaar straks op de middelbare school weer tegenkomen, ze elkaar blijven opzoeken.”
Deze kinderen zijn vaardiger dan een gemiddelde leerling en hebben de capaciteit om van elkaar te leren
In eerste instantie was er enige weerstand van ouders, met name van de Dr. De Visserschool. Dat gevoel is compleet omgeslagen door alle positieve verhalen. Er zijn nu zelfs meer geïnteresseerden dan dat er plaats is. Belangrijkste reden hiervoor is, volgens Van de Waart, dat ze erachter zijn gekomen dat het lieve, leuke kinderen zijn die aan de andere kant van de stad wonen. En dat het een unieke kans is om met zeven nationaliteiten in één klas te zitten. “Ze beleven andere dingen, zoals halal trakteren en de ramadan waar rekening mee gehouden wordt. Maar ook andersom worden dingen geleerd, nu dus niet uit een boekje maar gewoon in de praktijk. Door de kinderen met elkaar en elkaars cultuur kennis te laten maken, verbinden we de ouders en uiteindelijk, als ultiem resultaat, de wijken.”
(De tekst gaat verder onder de foto.)
Beeld: Rob Niemantsverdriet
Verademing
Ondertussen heeft Madelief (10) van de Dr. De Visserschool een nieuwe vriendin gevonden in Ashwaaq van de Fontein. Madelief: “We waren bij Ashwaaq thuis en gingen eerst even wat eten. We kregen een soort van pannenkoeken, maar dan hartiger, een beetje tussen pannenkoeken en wraps in. Toen deed ik daar een soort van tomatensaus op en Nutella, niet door elkaar natuurlijk. Het was heel lekker, en wel grappig ook want thuis eet ik een boterham en dan ben ik wel weer klaar. Daarna gingen we spelen in een speeltuintje bij haar in de buurt en nog even op de trampoline.”
In het speelkwartier hebben een aantal leerlingen, van de verschillende scholen, een fantasiespel ontwikkeld wat ze elke pauze spelen
Van de Waart: “In het begin als we het vrij lieten wie met wie ging werken of spelen, zaten ze al snel bij de kinderen van hun eigen school. Maar nu, een paar maanden later, is dat aan het veranderen. In het speelkwartier hebben een aantal leerlingen, van de verschillende scholen, een fantasiespel ontwikkeld wat ze elke pauze spelen. Deze kinderen zouden elkaar anders nooit tegenkomen. De scholen zijn hemelsbreed twee kilometer van elkaar verwijderd, maar gevoelsmatig staat er een muur tussen.”
Ashwaaq (10): “Hier begrijpen we elkaar beter dan in mijn gewone klas. Ik vond het eerst ook niet zo leuk om naar school te gaan, omdat we vaak dingen moesten leren die ik al wist. Het leukste om te doen vind ik schrijven, en ik lees graag. Mijn favoriete schrijver is Paul van Loon. Ik verzin zelf ook verhalen. In mijn normale klas krijgen we nooit schrijfopdrachten, maar hier bij Explora gelukkig heel vaak.”
“Ze schrijft de mooiste verhalen en brieven”, vult Joosen aan. “Hele mooie zinnen met chique woorden erin.” Van de Waart: “De kinderen van Explora steken met kop en schouders boven hun klasgenoten uit. Ze zijn verreweg de slimste en vaak eenlingen in hun eigen klas. Het is daarom een verademing voor ze om hier in de ochtenden te zitten.” Dat bevestigt de Roemeense Teodor, die sinds een jaar in Nederland woont. “Ik zit in groep 7, mijn taal is niet groep 7 maar mijn rekenen wel. Deze klas vind ik heel leuk want we doen hier moeilijke dingen.”
(De tekst gaat verder onder de foto.)
Projectleider Sofie van de Waart: “De twee scholen zijn hemelsbreed twee kilometer van elkaar verwijderd, maar gevoelsmatig staat er een muur tussen.” Beeld: Rob Niemantsverdriet
Teodors klas zit één etage lager in de Fontein. De plek waar heel bewust voor was gekozen bij de start van het project. Uit praktische overwegingen -de school had een lokaal ter beschikking- en om de ouders en kinderen uit het Ginneken naar deze, veelal onbekende, kant van de stad te laten komen. Het project verloopt tot nu toe boven verwachting. Er zijn zelfs dromen om uit te breiden naar twee klassen en vier leerjaren. Groep 5 en 6 op de ene school en groep 7 en 8 op de andere, is het ideale scenario. En dan is er laatst ook een officieel wetenschappelijk onderzoek aan Explora gekoppeld, om te meten wat het doet met de leerlingen. Of ze er gelukkig van worden, lekkerder in hun vel zijn gaan zitten en hun gedrag positief veranderd is.
Van de Waart: “Als we het hebben over de kloof en het dichten daarvan, geloof ik echt dat dit werkt.”
